Documentaire van Sandra Beerends, 2020.
Sandra Beerends, Foto: Fédérique Vlamings
Voor een samenvatting van het verhaal citeer ik de site Indisch Erfgoed:
In ‘Ze noemen me baboe’, verbeeldt regisseur Sandra Beerends het boeiende levensverhaal van de Javaanse Alima. Op de vlucht voor een gedwongen huwelijk vindt Alima in de jaren veertig werk als baboe (kindermeisje) voor een Nederlandse familie.
De baboe op de achtergrond, in de bescheiden, en tegelijk zeer belangrijke rol die ze vervulde. Het was eigenlijk een tweede moeder voor de kinderen, zie bij voorbeeld in de boeken van Couperus.
In het verhaal van Beerends heeft de baboe een belangrijke rol voor Jantje, en andersom!
Alima reist met de familie mee naar Nederland.
Ze reist met hen mee naar Nederland, waar ze wordt beïnvloed door Indonesische studenten die dromen over een onafhankelijk Indonesië. Bij terugkomst komt haar Nederlandse familie tijdens de Japanse bezetting in een kamp terecht. Daardoor verliest Alima haar familie, werk en huis.
'Mijn familie' betekent dus: de Nederlanders bij wie ze in deinst is.
Ze wordt verliefd op onafhankelijkheidsstrijder Riboet en raakt zwanger. 
De uitbarsting van de Krakatau in 1883 (foto, collectie KITLV, 5888).
Beerends gebruikt dit soort beelden om de turbulenties van de oorlog en de opstand weer te geven. Heel mooi.
Riboet werkt bij de kapok-oogst: ook weer heel poëtische beelden.
Als Riboet na de capitulatie omkomt bij een politionele actie, wil haar familie dat ze ‘eerzaam’ trouwt met haar zwager, maar Alima kiest ervoor om als alleenstaande moeder met haar dochter haar eigen weg te gaan in het onafhankelijke Indonesië.
Beerends vertelt Alima’s verhaal met archiefbeelden, geluid, muziek en een vertelstem. Alima praat met haar vroeg overleden moeder, die ze altijd bij haar voelt. Zo horen we van haar verwachtingen, angsten en verlangens. Het verhaal van Alima staat symbool voor de verhalen van de baboes als beroepsgroep. Het toont de ingewikkelde koloniale relatie waarin zij zich als ‘bijna familie’ bevonden. Ze waren de spil van het Nederlandse familieleven in voormalig Nederlands-Indië, maar behoorden nooit echt tot die familie. In de roerige tijd rond de Tweede Wereldoorlog zorgde dat voor heftige dilemma’s en loyaliteitsconflicten.
Beerends vertelt Alima’s verhaal met archiefbeelden, geluid, muziek en een vertelstem. Alima praat met haar vroeg overleden moeder, die ze altijd bij haar voelt. Zo horen we van haar verwachtingen, angsten en verlangens. Het verhaal van Alima staat symbool voor de verhalen van de baboes als beroepsgroep. Het toont de ingewikkelde koloniale relatie waarin zij zich als ‘bijna familie’ bevonden. Ze waren de spil van het Nederlandse familieleven in voormalig Nederlands-Indië, maar behoorden nooit echt tot die familie. In de roerige tijd rond de Tweede Wereldoorlog zorgde dat voor heftige dilemma’s en loyaliteitsconflicten.
Ik dacht dat zij hier ook werkte 'in de kapok'.
Noordzee-strand.
Ook met dit soort beelden worden gevoelens van Alima uitgedrukt.
Boven en onder: nog wat sfeerbeelden uit het leven van een baboe.
De documentaire is daarom zo mooi, omdat het het leven van een vrouw verbeeldt, bovendien een belangrijk stuk koloniaal verleden laat zien door de ogen van een veronachtzaamde groep mensen. De film laat zien wat het belang is geweest van deze vrouwen in het leven van veel mensen.
Prachtig en gevoelig vormgegeven!
Ten slotte nog even over het woord baboe: Volgens Sandra Beerends is het woord samengesteld uit de betekenissen 'juffrouw', 'ba', en 'moeder' 'bu'. Juffrouwmoeder. Oftewel: kindermeisje. Haar echte naam doet er niet toe. Het is zelfs maar de vraag of de ‘Belandas’ die kennen:
Trailer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten