zaterdag 23 maart 2024

INHOUDSOPGAVE TITELS, E T/M

 

E

Eastern Promises, David Cronenberg - dec. 2013
Ediger-Eller, 2016, fotoverslag - juni 2016
Een jongen uit Plan Zuid, Heere Heeresma 2005 (2015) - maart 2016
Een klein leven, Hanya Yanagihara, 2015 - november 2016.+
Een koning die van geen nee wil horen. A. Alberts, 1976 - maart 2017.
Een kwestie van geld, Senia 27-3-2018, maart 2018.
Een man alleen, Christopher Isherwood, 1966 (1982) - november 2018.
Een man, een woord, Imma Monsó, 2006, aug. '15
Een paar dagen Vechtdal, Overijssel, juli 2015 - juli '15
Een ploertige affaire , vervolg op de Wittgensteins, Senia-bijeenkomst febr. 2015
Een speech voor Mark Rutte, De Bruijn en Oassi, Trouw 17.10.15 - okto. 2015
Een spiegel voor narcisten, Martin Appelo, 2013 - maart 2016.
Een vrij en gelukkig Indonesië, Tom van den Berge, 2014 - februari 2016.
Een vrouw van staal, Corine Nijenhuis, 2015, mei 2016.
Eh... Welke opvolger? Senia-bespreking, Wheermolen, november 2018.
Eigen meester, niemands knecht, Cees Fasseur, 2014 - april 2016
Eindeloos bewustzijn, Pim van Lommel, 2009. - mei 2021 +
El abrazo de la serpiente, Ciro Guerra, 2015, april 2016.
El agua del fin del mundo, Paula Siero, 2009, mei 2016.
El bóton de nácar, Patricio Guzman, 2015 - januari 2016.
El Cid, Anthony Mann, 1961. - januari 1961.
Elegía a Juana la Loca, Federico García Lorca, 1918 - juli 2015.
Elena, Andrej Zvjagintsev, 2011 - januari 2017.+
Elisabeth, Shekhar Kapur, 1998 - oktober 2014.
El secreto de las flores, Jordi Surís, 2006, april 2015
Elle, Paul Verhoeven, 2016 - juni 2016.
En God sprak: ik besta niet. essay Frits de Lange, Trouw 11 juni 2016.
En un momento dado, Rámon Gieling, 2004 - maart 2016.
Erasmus, Over Vriendschap, Herman Pleij, februari 2016 - februari 2016
Erasmus, Dwarsdenker - Biografie van Sandra Langereis, 2022 - juli 2022
Erasmus, over Vrijheid van Meningsuiting, Désanne van Brederode, maart 2016
Erasmus, over Verdraagzaamheid, James Kennedy, Trouw, 23 april 2016 - april 2016.
Erasmus en Europa, De Soft Power van Erasmus, Paul Scheffer, Trouw, 26 maart 2016.
Erasmus en de Moed, Stine Jensen, Trouw, 9 april 2016.
Erasmus, de bijbelverbeteraar, Edwin Rabbie, mei 2016.
Erasmus, Aboutaleb, Trouw 28 mei - mei 2016.
Er wordt naar u geluisterd, Wim Helsen, 24 november 2016.
Essays, Michel de Montaigne - jan. 2014
Essentie; de diamanten weg naar zelf-realisatie; A.H. Almaas, 1986  (2009) - maart 2017.
E.T.,  Steven Spielberg, 1982 - maart 2016.
Evangelie en Strafrecht, Evert Stamhuis, 2023. - november 2023.
Eyes Wide Shut, Stanley Kubrick, 1999 - aug. '15

F

Falling down, Joel Schumacher, 1993 - juli 2016.
Fanny en Alexander, Ingmar Bergman, 1982. - februari 2023.
Fantastic Mr. Fox, Wes Anderson, 2010 - augustus 2016.
Fargo, Joel en Ethan Coen, 1996 - sept. 2014.
Fatum (Room 216), Ramon Gieling. 2017,  maart 2018.
Faust, deel 1 en 2, Wolfgang von Goethe - okt. 2013
Faust, Alexander Sukorov, 2011, oktober 2014
Felix Mendelssohn Bartholdy, WKK - aug. '15
Festen, Thomas Vinterberg, 1998, juni 2017.
First Man, Damien Chazelle, 2018. - juli 2022+
Fish tank, Andrea Arnold, 2009 - mei 2015
Flammen og Citronen, Ole Christian Madsen, 2008 - juli '15
Florence Foster Jenkins, 2016, Stephen Frears - augustus 2018.
Foto en Copyright by G.P. Fieret, Frank van den Engel, 2009 - mei 2017.
Foto's van Tonnis Post, Trouw mei 2015
Foxtrot, Samuel Maoz, 2017. - december 2020.
Frances Ha, Noah Baumbach, 2013 - aug. '15
Frida Kahlo, Cobramuseum, 2021. september 2021+
Frozen River, Courtney Hunt -  maart 2014
Frozen river, Courtney Hunt, nov. 2013
Geduld, Soren Kierkegaard, 1844 - januari 2021.
Geef ons maar Warder....., Senia-bijeenkomst 16 oktober 2018.
Gegijzeld, IKON-documentaire, dec. 2013
Geheugen, spreek, Vladimir Nabokov, 1966.- oktober 2018.
Gekromde tijd in Krems, Claudio Magris, 2019. maart 2022+
Geniaal getekend, Taco Dibbets in het Cromhouthuis, 2017 - juli 2017.
Geografie, Geschiedenis en Kiezers, 2018, november 2018.
Geschiedenis van een gevallen engel, Henning Mankell, 2011 - nov. 14
Getekend, Marc-Marie Huijbregts, 11 januari 2017.
Gett: Le procés de la divorce de Viviane Amsalem, 2014 - oktober 2018.
Het geweld van de hond, Thomas Savage, 1967 (2021) - februari 2022.
Gezelle, Guido, bij bezoek Brugge, juli 2014
Gezondheid! Lévi Weemoedt, 2019. maart 2020.
Giacometti, Zwolle, 31-10-2018.
Gij nu, Griet Op de Beeck, 2016 - januari 2017.
Gij zult niet doden,, Krysztov Kieslowski, 1989 - juni 2017.
Girl, Lukas Dhont 2018 - juli 2023
Girl with a Pearl Earring, Peter Webber - dec. 2013
Glocken aus der Tiefe, Werner Herzog, 1993. - juli 2023.
Gloria, Sebastián Lelio, 2013 - november 2017.
Godengeschenk, Anna Mulder, dec. 2013
Godengeschenk, Anna Mulder, boekpresentatie nov. 2013
Godland, Hlynur Palmason, 2022. - april 2023.
Goede Hoop, Rijksmuseum, Geschiedenis Zuid-Afrika, mei 2017.
Goede nachtrust, een, - Peter Buurman, 2020 - juli 2022+
Going Clear: Scinetology and the prison of belief, Alex Gibney, 2015 - januari 2016
Gollem, Andy Serkis, 2003 - december 2016.
Gone girl, David Fincher, 2014. - december 2017.
Gone with the wind, Victor Fleming, 1939 - december 2016.
Goodfellas, Martin Scorsese, 1990, oktober 2016.
Good Luck To You, Leo Grande! Sophie Hyde, 2022. - maart 2023
Gorinchem, dagje uit, september 2018.
Gosford Park, Robert Altman, 2001 - maart 2016.
Gouden Eeuw , Maarten Prak, 2013, feb. 2015
Gouden Jaren, Annegreet van Bergen, 2014. - oktober 2018.
Grafeen, artikel Trouw, 9 januari 2017 - januari 2017.
Gräns, Ali Abassi, 2018. september 2022.
The Greatest, Shana Feste, 2009, november 2015
Greenville, In Greenville ligt de droom aan diggelen, Erik van Zwam, Trouw, 26.8.16, aug.'16+
Grensland, over Oekraïne, Marc Jansen, 2014 - sept. '15
Grillroom Jeruzalem, P.F. Thomese - febr. 2014
Grizzly Man, Werner Herzog, 2005 - juli 2017.
Groeneweg, wisselingen rondje joggen - A. de Wit - dec. 2014
Groningen Kerkenroute, 04-08-2018
Gute Nacht, Freunde!, Christoph Buchwald, 2016, mei 2016.

H

H.J. van Mook, een vrij en gelukkig Indonesië, Tom van den Berge, 2015 - februari 2016.
Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp, Heere Heeresma, 1972 (2006) - oktober 2017.
Handvol Innerlijkheid, Een, Rainer Maria Rilke, 1988. - augustus 2021. +
Hart der duisternis, Joseph Conrad - februari 2014
Hart der duisternis, Joseph Conrad, vert. Bas Heijne, 2015. - okt. 2023
Harry, un ami qui vous veut du bien, Dominik Moll, 2000 - juni 2016.
Heart of a dog, Laurie Anderson, 2015 - februari 2017.
Heilige, Het, Rudolf Otto, 1917. - maart 2022+
Hemel op aarde, Pieter Kuipers, 2013 - sept. 2015
Hemelbestormers, Geertjan Lassche, dec. 2014
Herz aus Glas, Werner Herzog, 1976. - oktober 2023.
Henry V, Kenneth Branagh - jan. 2014
Het begrip Angst, Soren Kierkegaard, 2009 (2020) december 2020.
Het einde van de rode mens, Svetlana Alexijevitsj, 2015 - februair 2017.
Het evangelie volgens Jezus Christus, José Saramago, 1991 (2011) - dec. 2020
Het grootste Chinese restaurant van de wereld, Weijn Chen - dec. 2013
Het hart is een eenzame jager, Carson MacCullers, 1940 (2005), augustus 2016.
Het heilig vuur, Goya en zijn tijd, I, Lion Feuchtwanger, 1952, mei 2015
Het heilig vuur, Goya, deel II, Lion Feuchtwanger, mei 2015
Het Hol, Franz Kafka, 1923. augustus 2018.
Het Hout, Jeroen Brouwers, 2014 - juli 2017.
Het is gezien, Erik van Lieshout, 2018.- okotber 2018.
Het langzaam-aan-dieet, Gerbrand van Hout, 2003 - april 2017.
Het leven van Jezus, Francois Mauriac, 1936. - november 2020.
Het loon van de angst, Georges Arnaud, 1950 (1961) - juli 2018.
Het mirakel Merkel, Margriet Brandsma, 2012 - maart 2016.
Het nieuwe Rijksmuseum, Oeke Hoogendijk, 2014 - jan. 15
Het orakel, De man die de geneeskunde opnieuw uitvond: Herman Boerhaave; Luuc Kooymans, '11.
Het Proces , Franz Kafka, 1925 - augustus 2014.
Het proefschrift van Liesbeth, dec. 2014
Het Slot , Franz Kafka, 1925 - augustus 2014.
Het smelt, Lize Spit, 2016 - maart 2017.
Het taaie ongerief, Theo Thijssen, 1932 - juni 2014.
Het teken van het beest, William Diehl, 1993 - juni 2017.
Het valse gewicht: geschiedenis van een ijkmeester, Joseph Roth, 1937, september 2016.
Het verbrande kind, Stig Dagerman, 1948 (2006) - augustus 2017.
Het vergeten gezicht, Albert Helman, - oktober 2013
Het verlies van België, Johan Op de Beeck, 2015 - september 2016.
Het verlies van België, Revolutie en sigaren te Warder, oktober 2016.
Het verzonkene, Jeroen Brouwers, 1979. april 2018.
Het Vuur, Henri Barbusse, 1916 - oktober 2014
Het water komt, Rutger Bregman, 2020. - oktober 2020.
Het Zoutpad, Raynor Winn, 2019. 25 april 2020.
Himmel der nirgendwo endet, Marlen Haushofer, 1969 (2013) september 2018.
Historias minimas, Carlos Sorin - nov. 2013
Hockney's Eye, Teylers Museum, 2022. - oktober 2022
Hoe een manisch depressieve tiener in de zomer van 1969 de RAF bedacht, F. Witzel, 2016 - jan.17
Hoe ik talent voor het leven kreeg - Rodaan Al Galidi, 2017 - juli 2018.
Hoe ouder, hoe eigenwijzer, Sandra Kooke in Trouw over Rembrandt, feb. 2015
Hoe verschillig, Marjoleine de Vos, 2021. januari 2022+
Hoe wij doodgaan, Sherwin B. Nuland, 1994 - juni 2018.
Hollandse meesters in de Hermitage, 2017. - november 2017.
Horns, Alexandre Aja, 2013. september 2020.
Hors la loi, Rachid Bouchareb, 2010, augustus 2014.
House of Flying Daggers, Zhang Yimou, 2004 - maart 2016+
How to meet a mermaid, Coco Schrijber, 2017 - mei 2017.
Hughes, Ted, Stronger than Death, Richard Curson Smith, 2015 - april 2016.
Hunger, Steve McQueen - okt. 2013

I

I am Heath Ledger, 2017. Buitenhuis en Murray, januari 2018.
I am legend, Francis Lawrence, 2007 - augustus 2014
I am not your negro, Raoul Peck, 2017 - maart 2018.
I am not your negro, geactualiseerd juli 2020.
Ida, Pawel Pawlikowski, 2014 - april 2016.
IEP!, Rita Horst, 2010 - apr. 2014.
Ik ben de kleine dochter van Jaïris, 2019, gelezen januari 2023
I know why the rebel sings, Newsha Tavakolian, Prins Claus Instituut, januari 2016
Ik ben okay, jij bent een sukkel, Berthold Gunster, 2010 - augustus 2016.
Ik blijf van hem dromen, Jan de Bas, 2019. - dec.'22
Ik stond erbij, Niels van Koevorden, 2013 - juni 2014.
Il Divo, Paolo Sorrentino, 2008 - augustus 2017.
Im Keller, Ulrich Seidl, 2014 - januari 2016
In a better world, Susanne Bier, 2010 - maart 2016.
In dat sykjen sunder finen, over Tsjebbe Hettinga, Pieter Verhoeff, 2006.
In de ban van de ring, Tolkien, 1937-1949, trilogie - december 2016.
In de ban van Tsjernobyl I, Jan Balliauw, 2020. - 20-4-20
In de ban van Tsjernobyl II, Jan Balliauw, 2020. 24 april 2020.
In de ban van Tsjernobyl III, Jan Balliauw, 2020, 2 mei 2020.
In Europa. De geschiedenis op heterdaad betrapt. 2019-2020. - oktober 2020.
In het café van de verloren jeugd, Patrick Modiano, 2008 - nov. 14
In het huis van de dichter, Jan Brokken, 2008 - aug. 2014.
In het licht van sterven, Ineke Koedam, 2013. mei 2018.
Incendies, Dennis Villeneuve, 2019 - juli 2014.
Inglourious basterds, Quentin Tarantino, 2009 - mei 2016.
Inham, Cynan Jones, 2013 (2016), september 2017.
Inkeer, tweemaal - jan. '23
Inleiding tot de kennis van de ambtenaar, Al. Alberts, 1986 - december 2015
Inside Llewyn Davis, Joel and Ethan Coen, mei 2015
Inside man, Spike Lee, 2006, juni 2016.
In the heart of the sea, Ron Howard, 2015. - april 2018.
In the mood for love, Wong Kar-Wai, 2000 - aug. '15+
In the name of the father, Jim Sheridan, 1993. - juli 2016.
Into the abyss, Werner Herzog, 2010. - september 2023.
It Faderpaard, Tsjebbe Hettinga, 2014, dec. 2014.
Ithaka, K.P Kaváfis, 1911. oktober 2021+

J

J'accuse, Roman Polanski, 2019. - 21 april 2020.
Jacob van Lennep, een bezielde schavuit., 2018, Marita Mathijsen, juni 2018.
Jagten, Thomas Vinterberg, 2012 - januari 2016
Jamón, Jamón, Bigas Luna, 1992 - aug. '15
Jan Six lééft in Warder, januari 2018, senia-bijeenkomst
Jantje van Leiden, Luc Panhuysen, 2003, juni 2018
Jaws, Steven Spielberg, 1975, juli 2017.
Jeroen Henneman, Museum Kranenburgh, jan. '23 - feb. '23
JFK, Oliver Stone, 1991 -.juli 2018.
Jheronimus Bosch, Geraakt door de Duivel, Pieter van Huystee, 2016 - februari 2016.
Jheronimus Bosch, Visioenen van een Genie, Expositie Den Bosch, 2016 - maart 2016.
Jij zegt het, Connie Palmen, 2015; mei 2016.
Johanna de Waanzinnige, Johan Brouwer, 1940 - juli '15
John Wick, Chad Stahelski, 2014. september 2020.
Joeseph Roths Ruszalndreise, Die grosze Literatour, 2017 - april 2017.
Józef Czapski, 1896-1993. - september 2020.
Josef Stalin, Dmitri Volkogonov, 1989 - april 2022
Juana la Loca, film van Vicente Aranda, 2006 - juli '15
Juden auf Wanderschaft, Joseph Roth, 1927 (2010) - mei 2017.
Juliana, Vorstin in een mannenwereld, Jolande Withuis, 2016 - januari 2017.
Jungle, Hetty de Kruijf, 2017.november 2017.

K

Kabbala, de Joodse mystiek, Franjo Terhart, 2008 - januari 2016
Kanttekeningen bij Hitler, Sebastian Haffner - februari 2014
Kapringen, Tobias Lindholm, 2013, juni 2017.
Käthe Kollwitz, Het werk van, - W.Jos. de Gruyter, 1932 - april 2021 +
Kauwboy, Boudewijn Koole, 2012 - februari 2016.
Keefman, Jan Arends, 1974 (2014) - juli 2017.
Keisnijden en Hoerenlopen, tentoonstelling van Bosch tot Bruegel, Boymans 2015-'16, nov. 15
Keizer Wilhelm II, een biografie - John C.G. Röhl, 2013 - augustus 2017.
Keizer Wilhelm bij ons thuis, september 2017.
Kellner en de levenden, De - Simon Vestdijk, 1949 (1979) - maart 2021+
Kenau, Maarten Treurniet, 2014 - december 2015
Keuzes maken, hoe doe je dat in Zen? Zen.nl - november 2021
Kill Bill I en II, 2003 en 2004, Quentin Tarentino, januari 2018.
Killing of a sacred Deer, The, Yorgos Lanthimos, 2018. - oktober 2023
Kind hearts and coronets, Robert Hamer - jan. 2014
King of Devil's Island, Marius Holst, 2010 - september 2016.
Kirschblüten und rote Bohnen, Naomi Kawase, 2015 augustus 2021+
Klaarhamer volgens Rietveld, Centraal Museum Utrecht, maart 2015.
Kleine Weense Wals, Federico García Lorca, 1930, augustus 2020.
Kleur de Schaduwen, gedichten van K. Michel, 2004 - augustus 2014.
Kleurige stenen, Adalbert Stifter, 1852 (2008) - mei 2018.
Kom hier dat ik u kus, Griet Op de Beeck, 2014 - december 2016.
Kom nader, documentaire over Boudewijn de Groot door Suzanne Raes, 2015, dec. 2015
Koningen van Shanghai, Jonathan Kaufman, 2020. maart 2023
Koninkrijk vol sloppen, Auke van der Woud - maart 2014+
t Kralenspel, Hermann Hesse, 1943 (1978) - dec. 2021+ 
Kramer versus Kramer, Robert Benton, 1979 - oktober 2015
De Kunst van het ouder worden, Hermann Hesse,1990 (2001) febr. 2022+

L

La Fille du Puisatier, Daniel Auteuil, 2011 - augustus 2014.
La Chana, Lucija Stojevic, 2016 - januari 2018.
LA Confidential, Curtis Hanson - okt. 2013
Ladybird, Greta Gerwig, 2017. - december 2020.
Laiwarikon, Peter Ghyssaert, 2018. - november 2018.
Le Fils, 2002, Jean-Pierre en Luc Dardenne, juli 2018.
La grande bellezza, Paolo Sorrentini - dec. 2013
La grande illusion, Jean Renoir, 1937 - nov. 2014
La grande vadrouille, Gerard Oury - dec. 2013
La Isla Minima, Alberto Rodriguez, 2014 - juli '15
La jaula de oro, Diego Quemada Díez - april 2014.
La mala educacíon, Almodóvar - dec 2013
La mort de Louis XIV, Albert Serra, 2016 - juli 2017.
La ordilla roja, Julio Medem, 1992 - januari 2015
Land of plenty , Wim Wenders, 2004 - augustus 2014.
Landschapsherstel, over het werk van Willem Ferwerda. oktober 2016.
Lang leve het gewone, Michael Foley - maart 2014
Langzame muziek, Tomas Tranströmer - jan. 2014
La Piscine, Jacques Deray, 1969 - juli 2017.
La Prière, Cedric Kahn, 2018. - november 2020.
A late Quartet, Yaron Zilberman, 2012 - januari 2016+
Late Rembrandt, tentoonstelling Rijks feb. 2015
Laura Starink in de Weidevenne, Senia-bijeenkomst 31 januari 2017 - februari 2017
Laurence Anyways, Xavier Dolan, 2012 - april 2017.
Lebanon, Samuel Maoz, 2009 - sept. 2014.
Lectures on Don Quixote, Vladimir Nabokov, 1983 - okotber 2018.
Le Havre, Aki Kaurismaki,2011 - mei 2015.
Le juge et l'assassin, Bertrand Tavernier 1975 - juni 2014.
Le gamin au vélo - Jean-Pierre et Luc Dardenne - apr. 2014.
Legenden en romances van Spanje, Lewis Spence- maart  2014
Léon Morin, Priester, Beatrix Beck, 1952 - september 2018.
Leonardo da Vinci en Frans Hals, december 2018.
L'enfant sauvage, Francois Truffaut, 1970. oktober 2020.
Le procès, Orson Welles, 1962 - augustus 2017.
Le sacre du printemps, Strawinski (lezing) - okt 2013
Le salaire de la peur, Henri Georges Clouzot, 1953, juli 2018.
Les aventures de rabbi Jacob,  Gérard Oury, 1973.
Les cathédrales dévoilées, Christine Le Goff en Gary Glassman, 2016 - december 2016.
Les diaboliques, Henri-Georges Clouzot, 1955. maart 2020.
Les femmes du 6ième étage, Philippe le Guay, 2011, mei 2014.
Les fils de la terre, Edouard Bergeon, 2012 - juli 2017.
Les géants, Bouli Lanners, april 2014.
Les glaneurs et la glaneuse, Agnes Varda, 2002, jan. 2015
Les Impardonnables, André Téchiné, 2011 - juli 2014.
Let den rätte komma in, Toma Alfredson - nov. 2013
Lettres Choisies, Madame de Sévigné, 1923 (2017) - september 2017.
Leven en Lot, Vasili Grossman, 1992 (2008) - december 2020.
Leven in Utrecht 1850-1914, P.D. 't Hart, 2005 - juni 2017.
Licht der wereld, Het - Halldor Laxness, 1942 - febr. 2024
Lichtenberg-methode, Esther Putter, nov.14
Lichtenberg-methode, Damaris Kort, voor Waterlands KK, 3 mei 2017.
Lief leven, Alice Munro - nov. 2013
Liefde en Pedagogiek, Unamuno, 1902 - jan. 15
Liever dier dan mens, Pieter van Os, 2019 (2021) - jan. '22+
Life Animated, Roger Ross Williams, 2016 - juni 2017.
Life of Pi - Yann Martel
Lista de Espera, Juan Carlos Tabío - nov. 2013
Little Angels, Marco Niemeyer, 2015 - december 2015
Little Children, Todd Field, 2006, mrt.2015
Little Dieter needs to fly, Werner Herzog, 1997 - april 2017.
Livia Augusta, De machtigste vrouw van Rome, Matthew Dennison, 2010.
Livia Augusta doorgezaagd, Senia-bijeenkomst november 2016.
Lloyd Hotel, Annette Lubbers, 2004 - april 2016.
Lodewijk XIV, Richard Wilkinson, 2014 - maart 2017.
Locus: Apichatpong Weerasethakul – Cao Guimarães, Eye Filmmuseum, 2017, november 2017.
Lof der Zotheid, Desiderius Erasmus, 1509, uitgave 2016 vert. Harm-Jan van Dam - december 2016.
London River, Rachid Bouchareb, 2009, augustus 2014.
Lore, Cate Shortland, 2012. oktober 2017.
Los abrazos rotos, Pedro Almodóvar - okt. 2013
Los amantes pasajeros, Almodóvar, 2012 - jan. 15
Lost Batallion, Russell Mulcahy, 2001, maart 2015.
Lost Highway, David Lynch, 1997. - november 2018.
Lost in translation, Sofia Coppola, 2003 - januari 2018.
Louise Glück, Nobelprijs 2020. - oktober 2020.
Lourdes, Jessica Hausner, 2009 - augustus 2014.
Love actually, Richard Curtis, 2003 - april 2017.
Luce, Julius Onah, 2019 - februari 2023.
Lucht, tentoonstelling Haarlem, augustus 2014.
Ludwig Wittgenstein, een biografisch essay, Malcolm e.a. 1958 - jan. 15

M


The Machinist, Brad Anderson, 2004 - oktober 2015.
Machado en Leonor, 1914, januari 2016
Mad Max Trilogie, 1979, George Miller, later ook met George Ogilvie - december 2017.
Mad Max Fury Road, (deel IV); George Miller, 2015 - januari 2018.
Made in China, Armando en Meesterwerken... uit Qing-dynastie, 17-18 - januari 2018.
Maestro, Bradley Cooper, 2023. - december 2023.
Magdalena, Maarten 't Hart, 2015 - mei 2016.
Magic Mountain, Mariam Chachia  en Nik Voigt 2023
Magnolia, Paul Thomas Anderson, 1999 - augustus 2017.
Malcolm X, Spike Lee, 1992. - augustus 2022.
Mama Tandoori, Ernest van der Kwast, 2010 - mei 2014.
Mandelstam en zijn afgrond,  december 2015
Manja, De vriendschap van vijf kinderen, Anna Gmeyner, 2015 heruitgave; juni 2016.
Manon des Sources, Claude Berri, 1986 - augustus 2014.
Margin Call, J.C. Chandor, 2011 - okt. 2015
Mariana Pineda, La hermosa de Granada, Eulalia-Dolores de la Higuera, 1993 - september 2017.
Mark Rothko, Gemeentemuseum Den Haag, dec 2014.
Marlene Dumas, Tentoonstelling Stedelijk Museum - jan. 15
Martin Scorsese Tentoonstelling, augustus 2017.
Master and commander, Peter Weir, 2003 - oktober 2017.
Material matters, Thomas Rau, Sabine Oberhuber, 2016 - januari 2017.
Maxim Hartman, december 2015
Mazzel Tov, Margot Vanderstraeten, 2017.januari 2018.
Mean Dreams, Nathan Morlando, 2016, november 2017.
Méditations idem, hs. X
Meeting Gorbachev, Werner Herzog, 2017, november 2018.
Meine ungeschriebenen Memoiren, Katia Mann, 1974 - nov. 14
Melancholia, Lars von Trier - dec. 2013
Meneer Janeu, Georges Bernanos, 1943 (2019) - januari 2021+
Merry Christmas, Mr. Lawrence, Nagisa Ôshima, 1983 - februari 2016.
Mijn lieve gunsteling, Marieke Lucas Rijneveld, 2020. - maart 2021+
Mijn strijd 1, Vader; Karl Ove Knausgard - maart 2014
Mijn strijd 2, Liefde, Karl Ove Knausgard - maart 2014
Miller's crossing, Gebroeders Coen, 1990 - oktober 2016.
Million Dollar Baby, Clint Eastwood, 2004 dec. 2014
Mimosas, Oliver Laxe, 2016, december 2017.
Minachting, Agnes de Wit, 2018.- december 2018.
Minimalisme, 2021- februari 2021+.
Minimalisme II, februari 2021 +
Minority Report, Steven Spielberg, 2002 - augustus 2014.
Missie van Michaël, De, Rudolf Steiner 2007 (2019) - april 2021+
Mississippi als het afvoerputje van de VS, Erik van Zwam, Trouw - augustus 2016.+
Moabit, Volker Kutscher en Kat Menschik, 2017.
Moby Dick, Herman Melville, 1851.- maart 2018.
Mobydickiana, Barber van der Pol, 2009.- maart 2018.
Modern Times, Geschiedenis fotografie, Rijksmuseum, dec. 2014
Modern Times, Charlie Chaplin, 1936 - januari 2018.
Modeste en de suikerrietplantages, Erik van Zwam, 1 september 2016, Trouw.+
Moederkerk, De ondergang van Rooms Nederland, Jos Palm, 2012, mei 2014.
Moeizaam in de middenklasse, Erik van Zwam, augustus 2016.+
Mommy, Xavier Dolan, 2014, april 2017.
Monster, Patty Jenkins, 2003. maart 2017.
Monsieur Lazhar, Philippe Falardeau, 2011. april 2018.
Moonage Daydream, Brett Morgen, 2022 - oktober 2022
Moonrise Kingdom, Wes Andersen, 2012 - februari 2018.
Mortify our wolves, Wiman, Christian, vertaling AdW, december 2015
Mother and son, Alexander Sokoerov, 1997. december 2018.
Moussa, of de dood van een Arabier, Kamel Daoud, 2013 (2015) - maart 2016
Mr. Turner, Mike Leigh, 2014 - maart 2017.
Mrs. Dalloway, Marleen Gorris, 1997.- november 2017.
Mrs. Dalloway, Virginia Woolf,1925 (2007), november 2017.+
Mrs. Doubtfire, Chris Columbus, 1993 - augustus 2014.
Mud, Jeff Nichols, 2012 - okt. 2015
Muizen en Mensen, John Steinbeck, 1937 (2018) - augustus 2020.
Mujeres al borde de un ataque de nervios, Almodovar - jan. 2014
Mulholland Drive, David Lynch, 2001, sept, 2014.
Münster Münsterland, Paul de Waard, 2006. juni 2018.
Münster, week 22-9-18 - 29-9-18, september 2018.
Murder Trial, the, Nick Holt, 2013 - november 2015.-
Museum MARKOWA, Trouw 17 maart 2016.
Musica Temprana, Westzaan, november 2015.
Mussa,Anat Goren, 2014 - februari 2016
My bright abyss, Christian Wiman, 2013, feb. 2015.
My heart leaps up - William Wordsworth, 1802 november 2021
My year without sex, Sarah Watt 2009, dec. 2009.
My son, my son, what have ye done, Werner Herzog en David Lynch, 2005 - sept. 2014
Myjer, Jochem, Even geduld aub, januari 2016
Gepost door op Geen opmerkingen:

Een leven vol schaamte, Spui 25 lezing 18 maart 2024,


Prof. dr. Luk Van Haute
hoogleraar Japans, Universiteit Gent.
De lezing van de titel had drie inleiders: Ellen Deckwitz, dichteres;  Luk van Haute, de vertaler, en Auke Hulst, schrijver. Moderator was Lisanne Snelders.
Onderwerp van de lezing was het boek Als mens mislukt, van Osamu Dazai, van 1948. Pas in november 2023 kwam het uit in het Nederlands, vertaald door Luk van Haute.
 
Als mens mislukt, boekomslag. 
Dit was de informatie over de lezing van Spui 25:
"De Japanse schrijver Osamu Dazai schreef een van Japans bestverkochte boeken allertijden: Als mens mislukt. Deze semi-autobiografische roman verscheen in Japan in 1948, enkele maanden voordat Dazai een eind aan zijn leven maakte. (...) 
‘Een leven vol schaamte heb ik geleid. Het dagelijks bestaan van mensen, daar krijg ik geen vat op.’ Het zijn de eerste zinnen uit het dagboek van Yozo Oba, het hoofdpersonage uit Als mens mislukt. Yoza Oba voelt zich al op heel jonge leeftijd vervreemd van de mensen om zich heen. In zijn studententijd verliest hij zich in drank, drugs en seks. De aantekeningen die hij maakt laten zien wat er gebeurt wanneer depressie en angst zich meester maken van een mens.
Het semi-autobiografische Als mens mislukt is sinds zijn verschijning in 1948 een van Japans belangrijkste boeken en is, mede door verschillende manga- en anime-adaptaties, uitgegroeid tot een internationale bestseller. Zijn werk blijft belangstelling wekken bij nieuwe generaties."

Over het boek zelf schrijf ik later, van deze lezing vertel ik wat elk van de inleiders voor een inbreng had.  Allereerst wat informatie over de eerste spreker: 
Verzamelbundel met Japanse verhalen. 
Luk van Haute
(Bekroond boek)
Luk Van Haute is literair vertaler uit het Japans en woonde tussen 1986 en 1992 in Japan. Na het behalen van zijn doctoraat (over het werk van de Nobelprijswinnaar Kenzaburo Oe) doceerde hij aan verschillende universiteiten, onder andere Leiden en Leuven. Hij vertaalde onder andere het werk van Haruki Murakami en ontving in 2015 de Filter Vertaalprijs voor de door hem samengestelde en vertaalde bloemlezing Liefdesdood in Kamara en andere Japanse verhalen. In 2019 verscheen zijn non-fictie boek Japan: schetsen uit het leven, gebaseerd op ervaringen, belevenissen en ontmoetingen in Japan.
Non-fictie boek over Japan, Luk van Haute
Van Haute vertelde dat hij Japans als vak had gekozen, omdat hij graag een zo vreemd mogelijke taal wilde leren. Swahili had ook gekund. 
In zijn carrière was hij niet meteen een adept van Dazai. Wel refereert hij aan een verhaal in zijn verzamelbundel Liefdesdood in Kamara, (2014) met allemaal Japanse verhalen. Dat verhaal daaruit was Apeneiland, geschreven ook door Dazai, met als thema: de drang naar vrijheid. 

Een aap ontsnapt omdat hij geen leven wil dat aan banden is gelegd. Dazai schrijft over universele waarden. Al in 1948 schreef hij een werk met een tijdloos karakter. 
Het onderhavige verhaal van Osamu Dazai, naverteld door Usamaru Furuya, in een complete omnibus-editie. Hier met de veel bekendere Engelse titel 
No Longer Human. Van Haute vertaalde bewust anders. 
Dazai is blijvend populair. Achterin het boek geeft Van Haute tal van moderne adaptaties. De manga-anime edities zijn opvallend in aantal. 
Van Haute noemt Bungo, ik raak hier door mijn onbekendheid met de materie het spoor even bijster. Wat bedoelt Van Haute met 'literair grootmeester'? 
Bungo Stray Dogs
Eerste losse uitgave, met tal van Japanse auteurs. De lange figuur is Osamu Dazai, als detective. 
Op Bungo googelend vond ik Bungo Stray Dogs, een Japanse mangaserie geschreven door Kafka Asagiri, en geïllustreerd door Sango Harukawa; verschijnt  sinds 2012. Letterlijk betekent het: Literaire Zwerfhonden. Elk personage is vernoemd naar de een of andere invloedrijke auteur door de geschiedenis heen, en diens kwaliteiten zijn gebaseerd op de boeken van de genoemde auteur. De serie volgt de leden van de "Armed Detective Agency" terwijl ze  de stad Yokohama proberen te beschermen tegen de havenmaffia.
Atsushi Nakajima, hoofdpersoon van de Bungo. - ook geconcipieerd naar een bestaand hebbende auteur. 
De plot concentreert zich voornamelijk op Atsushi Nakajima, die samen met anderen en begiftigd met bovennatuurlijke krachten verschillende taken uitvoert, waaronder het runnen van een bedrijf, het oplossen van mysteries en het uitvoeren van missies die door het bureau zijn toegewezen.
Osamu Dazai Bungo
By Sango Harukawa, Kafka Asagiri - Bungo Stray Dogs wiki, Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=60671697
Osamu Dazai treedt in één van de delen op als detective, zie het plaatje hierboven. 
Dostojevski is een ander voorbeeld van een literaire held uit de Bungo-serie. 

De Engelse titel van het boek Als mens mislukt is, als reeds gezegd: No Longer Human. Van Haute legt uit waarom hij zijn eigen weg is gegaan met het vertalen: 
De Japanse titel zegt meer iets als 'niet volwaardig als mens'. Dat is anders dan wat de Engelse titel suggereert. bovendien valt in het Japans te lezen dat de hoofdpersoon al vanaf het begin van zijn leven behept is met dit gevoel van onvolwaardigheid; 'no longer' past dus niet. 
Daar komt bij, dat hij door vergelijkingen te maken tussen zijn eigen vertaling en de Engelse, steeds vaker opmerkte dat de Engelse afweek, en soms hele zinnen wegliet. Ze lijken gericht op prettige leesbaarheid, i.p.v. op nauwkeurige vertaling. Zodoende ging hij steeds autonomer zijn weg. 
De grammatica is heel anders in het Japans, lidwoorden, voornaamwoorden, voltooide deelwoorden bestaan niet;  veel moet uit de context worden opgemaakt. Realia hebben niet onmiddellijk een Nederlands equivalent. Soms is er overleg mogelijk, als de auteur nog in leven is. 

Van Haute wijst nog op de vrouwonvriendelijkheid van het werk, maar stelt vast dat Dazai eigenlijk meer misantroop dan misogyn was. 
Verder valt hem de humor op. In dit verband noemt hij Tetse, de oude meid, die de hoofdpersoon pest. Geen voorbeeld.
Ellen Deckwitz
Ellen Deckwitz is schrijver, dichter en theatermaker. Ze won met haar werk onder meer de C. Buddingh’-prijs, de E. du Perronprijs en de Tollensprijs. Deckwitz presenteert geregeld poetry slams, won er zelf ontelbare, haalde de finale van De slimste mens en trekt de wereld over om nieuwe poëzie te ontdekken. Ze heeft schrijft een wekelijkse columns in zowel NRC als De Morgen. Sinds januari is ze stadsdichter van Amsterdam.

Ellen Deckwitz, de volgende spreker,  is vooral geobsedeerd door het zelfmoordthema in het boek. Als kind was ze al geobsedeerd door Japan, al mocht dat thuis niet geuit worden, omdat Oma in een Jappenkamp had gezeten. Ze ontwikkelde daar dwars tegenin een obsessie met mango en anime. 
Haar interesseert de vraag; hoe om te gaan met emoties als eenzaamheid en geslotenheid? 
Ze denkt aan Murasaki Shikebu,  een hofdame uit de 10e eeuw. Die schreef Het verhaal van Genji, (Genji Monogataris) een van de oudste romans in het Japans. Daarin zit niet echt een plot, je kunt er goed uit lezen hoe mensen alledag met elkaar omgingen. 
Deckwitz haalt daaruit 'het ophouden van de schone schijn', vergelijk bij voorbeeld deze zin eruit: 'Het is mijn lot mijzelf te zijn.' De echo hiervan vinden we bij Dazai. Japan heeft een schaamtecultuur, gezichtsverlies is verschrikkelijk. Er schuilt adeldom in het voor jezelf houden van leed. Als 'coping strategy' kennen zij het oprichten van de 'achtvoudige omheining'. 
Illustratie bij Het verhaal van Genji, tekening uit de 17e eeuw; verhaal van Shikebu. 
Deckwitz wijst nog op een ander aspect van de Japanse literatuur en cultuur: het is de blik op schoonheid. Ze illustreert dit met een werkje dat alludeert op Borges' In Praise of Darkness. namelijk Lof der schaduw van Nobelprijswinnaar Junichiro Tanizaki (1886-1965).
Over de Japanse schoonheidsbeleving.
Uit dit essay over de Japanse schoonheidsbeleving komt naar voren wat de essentie is in Japan: in het westen zijn wij naar steeds meer en helderder licht geëvolueerd, de Japanner daarentegen waardeert ook het niet goed zichtbare, niet geheel en al blootgestelde, niet het felle- glimmende. 
 
De esthetiek leidde trouwens wel naar een bijzondere vorm van ethiek: het militarisme in Japan. Begrijpelijk, als we zien dat er geen plaats is voor zwakte in hun cultuur. 
Er is dus sprake van maskers, kun je zeggen. Ook dat valt aan te wijzen in de literatuur: 
Bekentenissen van een gemaskerde; Yukio Mishima; 1925-1970. 
Pleegde ook al zelfmoord. 
Informatie uitgever: "Heel het oeuvre van Yukio Mishima is erop gericht het ware gezicht van de Japanner te onthullen, en de donkere zijde van de Japanse cultuur, de samoeraigeest, weer in ere te herstellen."

Als derde spreker kwam Auke Hulst aan het woord. 
Auke Hulst
Auke Hulst is romanschrijver, muzikant en essayist. Hij brak in 2012 door met Kinderen van het Ruige Land, over zijn jeugd op het Groningse platteland, en schreef verschillende bekroonde romans. Zijn laatste roman, De Mitsukoshi Troostbaby Company (2021), haalde onder meer de shortlist van de Libris Literatuurprijs en de Boekenbon Literatuurprijs. Zijn reisboek Motel Songs werd in 2018 bekroond met de Bob den Uylprijs. Voor NRC Handelsblad schrijft hij over veelvuldig over Japanse literatuur.

Als mens mislukt valt ook te karakteriseren als een boek over depressie, of het verslag van een trauma. Is Dazai zelf ooit misbruikt? 
Feit en fictie lopen door elkaar. Een verbroken vertrouwensband staat in elk geval centraal. Het knappe is, dat hij probeert over 'de omheining' heen te springen, naar het klare, heldere licht. 
Dazai is daarmee een buitenbeentje. 
Boek van Auke Hulst waaruit hij iets vertelt over zelfmoord in Japan.
Uit dit boek met reisverhalen beschreef hij onder andere een bos aan de voet van de berg Fuji. Het zou een notoire plek zijn waar zelfmoorden werden gepleegd. Er hangen camera's aan bomen en briefjes. 
Een akelig verhaal. Hulst verteld dat hij een nare jeugd heeft gehad, en ook leed aan depressies. Hij ziet in Als mens mislukt dat de vader-zoonrelatie belangrijk is. De hoofdpersoon lijkt op Dazai zelf. 

Een paar keer kwam ook het begrip humor ter sprake. Juist bij het zware thema zelfmoord. Opmerkelijk is ook dat 'de clown uithangen' een van de manieren is van de hoofdpersoon met zijn depressie om te gaan. 
Er werd nog gesproken over de gemengde gevoelens die zelfmoord oproept bij beschrijvingen ervan. Luk noemt vooral de terughoudendheid. In Japan was er aanvankelijk ook zeker afwijzing. 
Deckwitz en Hulst zijn het erover eens. dat je erover kunt schrijven als je het universeel maakt, en als je het voor de lezer invoelbaar, inzichtelijk kunt maken. 

Lisanne Snelders, moderator
Leidde de gesprekken in goede banen.
Lisanne Snelders is redacteur bij Brainwash (Omroep HUMAN) en freelance moderator, cultureel journalist en programmamaker. In 2018 promoveerde ze aan de Universiteit van Amsterdam op de politiek van de herinnering aan Nederlands-Indië in de literaire cultuur.
Foto: Karin van de Wiel
Osamu Dazai, februari 1948
En geheel in stijl na afloop sushi gegeten, Miso Sushi, Spuistraat.
Conclusie: 
Ik vond het niet eenvoudig deze lezingen te volgen, omdat ik vrijwel niets van het onderwerp afwist. Er werd met namen gestrooid die ik niet kende. 
Ik heb thuis veel moeite gedaan mijn aantekeningen te ordenen, en ben tot dit - voor mijzelf bevredigende - overzicht gekomen. De lezing heeft als geheel zeker mijn belangstelling gewekt!
Gepost door op Geen opmerkingen:
Abonneren op: Posts (Atom)