Past Lives is een romantisch film-drama uit 2023, geschreven en geregisseerd door Celine Song. Het was haar debuut als regisseur. In de hoofdrollen Greta Lee, Teo Yoo en John Magaro.
De film gaat over een jonge man en vrouw, allebei dertigers, die een heel hechte vriendschap hadden in hun kindertijd. Als meisje vertrok zij plotseling met haar ouders naar de Verenigde Staten. Hij leed (en lijdt) daar duidelijk onder. Ze vinden elkaar na 24 jaar terug, via internet. Hij zoekt haar op in haar nieuwe land, zij is daar getrouwd en doet het goed, met haar werk enzovoorts.
De film draait vanaf dan eigenlijk voornamelijk om het gesprek tussen de twee, waarin ze de aard van hun relatie bespreken. Zij is gelukkig, het was natuurlijk ook haar keuze om weg te gaan. Haar werk en carrière + haar man boeien haar. Hij lijkt veel introverter, maar aanvaardt dat zij anders is, en dat ze haar geluk met een andere man gevonden heeft. Het leven heeft hen langs verschillende paden geleid, het heeft zo moeten gaan met twee verschillende karakters. Er is aanvaarding.
Dit was een ontroerend moment in de film: zo hecht konden ze samen niet zijn, of het meisje stapt resoluut een andere kant op, de trap omhoog, weg uit het leven van haar vriendje. Ze gaat emigreren.
Een mooie samenvatting is te vinden in de INDEPENDENT.
Hier zien we de twee vrienden die elkaar na jaren via skype o.i.d. hebben teruggevonden.
En hier zien we de Koreaanse met haar Amerikaanse man,
Ze is gelukkig, en lijkt niet veel last te hebben van het afscheid.
Nog een poster.
De kinder-liefde was heel ontroerend. Als kijker ging ik erin mee.
Hier aan de bar vond het genoemde gesprek plaats. Een beetje de hoofdmoot van de film. De visie, zeg maar.
Wat mij zeer ontroerde, was het inzicht bij de man: 'Jij zou altijd iemand zijn (geweest) die weg zou gaan.' Waarmee hij inzag dat het afscheid sowieso onvermijdelijk was. Hoe hecht ze ook waren, en hoezeer ze elkaar nog steeds mochten.
De Amerikaanse man zat er wel een beetje overtollig bij, vond ik.
Spelers en regisseuse.
Dit is de regisseuse, Celine Song. Ze is van Koreaanse afkomst, maar is geëmigreerd naar Canada, welke nationaliteit ze nu heeft.
Geboren in 1988.
Trailer
Conclusie: ik vond de film mooi, maar niet héél geweldig. De titel Past Lives roept bij mij de gedachte aan ouderdom op, niet aan dertigers. Dat is natuurlijk niet helemaal eerlijk van mij, als zeventiger. Ook dertigers hebben een verleden... Maar dat is toch een minder definitief 'voorbij'. Je weet maar nooit....
De al genoemde zin: 'jij bent iemand die altijd zou zijn weggegaan' blijft wel hangen. Daar zit wel iets 'definitiefs voorbij' in. Én aanvaarding, dat vind ik dan weer wel erg mooi.
Dit blog is het eerste van drie lezingen; thema is: Vertrouw op je gevoel.
De internetpastor die de inleidingen hield was de Jezuïet Nicolas Sintoban. Hij schreef ook een boek met dezelfde titel.
Dit jaar verscheen ook dit nieuwe boek van Nicolaas Sintoban.
Er namen de eerste keer ruim honderd mensen aan deel. Het scherm was verdeeld in kleine rechthoekjes, waarin de namen van de deelnemers te zien waren. Ik vond het jammer dat hij ook maar in zo'n klein rechthoekje te zien was. Dat verhinderde mij zijn vriendelijke gezicht te zien, ik moest het eigenlijk alleen van het geluid hebben.
Op de eerste avond legde Sintoban uit wat Ignatiaanse spiritualiteit was, en waar die vandaan kwam.
Interessant was dat die spiritualiteit leeg is, in die zin dat het geen leer is, geen doctrine, geen geheel van leerstelligheden. Het is daarentegen een instrument om je te helpen, je eigen ervaring te duiden.
Sintobin begint dit nader te verklaren door wat te vertellen over het leven van Ignatius van Loyola zelf.
Ignatius was van huis uit een edelman. Hij had een duur uiterlijk, en besteedde daar ook alle aandacht aan, tot gelakte nageltjes aan toe.
Hij was ook legeraanvoerder, en in die hoedanigheid raakte hij ernstig gewond. Hij ws gedwongen lang op bed te liggen, en in die periode had hij een ingrijpende bekeringservaring. Door zijn langdurige ziekbed las hij uit verveling - er was niks anders voorhanden - een bloemlezing uit het evangelie, en vele heiligenlevens. Met zijn analytische geest en een groot voorstellingsvermogen veranderde die lectuur zijn leven.
Ignatius was erg geraakt door het leven van Jezus, en ook door dat van Sint Franciscus. In zijn voorstelling maakte hij die levens allebei mee; zo was hij dagdromend aan het bidden.
Al doende, dagdromend, het verhaal meemakend, komt hij tot de ervaring dat wat hij ziet en voelt bij zijn lectuur... hem deugd doet.
Nou kent hij ook 'plezier', als hij zich terugdenkt in zijn leven als legerleider..... Maar hij ervaart een belangrijk verschil: bij het leven van Jezus voelt hij vreugde.... bij het leven van de legerleider voelt hij zich soms prettig, maar vooral toch onaangenaam, geërgerd. De kwaliteit van vreugde is bovendien bij Jezus anders, sowieso vele malen groter.
Dit verschil beweegt hem zijn leven over een andere boeg te gooien. Hij verandert, maar het duurt wel zo'n tien jaar totdat er zich een werkelijk nieuw evenwicht gaat voordoen in zijn innerlijk.
Hij voelt zich dichter bij God komen. Die weg geeft hem vreugde, rust; gedragenheid, vertrouwen. Hij leeft nu zoals God hem uitnodigt te doen.
Zodra hij zich van God verwijdert, voelt hij leegte, droefheid, woede, of wantrouwen.
Dus gaat Ignatius voor de nieuwe vreugde die hij gevonden heeft.
Uit een autobiografisch geschrift van hem leren we hoe zijn ommekeer ging met vallen en opstaan. In het begin gebeurt er zelfs iets lachwekkends, Sintoban noemt het zelfs iets vernederends: het verhaal met de ezel:
Op een dag verlaat Ignatius het kasteel, en ontmoet onderweg een moslim. Ze raken samen in gesprek over Maria. Ignatius heeft een grote verering voor Maria. De moslim (de Moor) niet. Ignatius reageert onstuimig, als voorheen. Moet hij de man achterna gaan, om hem dood te slaan?
Hij weet het niet. Dan laat hij de ezel beslissen. Welke weg die kiest, zal het lot bepalen van de vermaledijde Moor. Slaat de ezel linksaf, dan gaat de Moor eraan; is het rechtsaf, dan laat hij hem in leven. Want, redeneert Ignatius, Iemand zal de ezel leiden....
De ezel slaat rechtsaf.
Bij het ontwikkelen van zijn levensweg gebruikt Ignatius het begrip onderscheiding. Dat vertrekt van het idee dat God voor ons zorgt. Dieper ervaren vreugde zegt iets over Gods aanwezigheid.
De ervaring met de ezel is het begin van het zich laten leiden, door God; van de gehoorzaamheid aan God. Er is, met andere woorden, iets buiten ons, dat ons leidt.
Een volgende stap in zijn ontwikkeling is de reis naar het Beloofde Land, het Heilige Land, want Ignatius is verliefd op Jezus. Jezus is alles, Hij verbindt hem met God, vandaar de reis. Óp naar de Olijfberg, waar voetafdrukken zouden staan van Jezus.
Vertrouw op je gevoel, dat thema wordt steeds sterkerdoor desterke band met Jezus, die Ignatius meer en meer verkrijgt door gebed. De gevoelservaring blijkt betrouwbaar. Ignatius heeft een levende relatie met Jezus. En die is fundamenteel voor onderscheidingen.
In onze eigen ervaring is het ook fundamenteel om goed te luisteren naar eigen gevoelens om te weten te komen wat precies het goede leven is.
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Na deze inleiding ws er enige tijd om rustig te zitten, en konden er vragen worden gesteld.
Een kort overzicht:
Hoe kom je uit je gevoelens als er veel twijfel is?
Twijfel betekent niet-weten. Dat maakt mogelijk dat je een zaak van meerdere kanten bekijkt. Dat maakt het tot iets positiefs. Kijk goed waar je de rust vindt, en waar juist niet. Het vereist wel een constructieve manier van ermee omgaan.
Bovendien: verstand moet worden gevoegd bij het hart. Gaat het om valse vreugde? Een verleiding kan je juist van God wegtrekken.
Het volgende webinar zal meer daarover gaan.
Het gaat hier ook niet om oppervlakkige gevoelens, Als ze duurzaam zijn zie je vaak ook evolueren. Dan gaat het ook om intieme, diepe gevoelens.
Uit dit alles blijkt wel, dat het in je religieuze leven om iets heel subjectiefs gaat. Jouw ervaringen zijn zeer persoonlijk, en wat ze jou zeggen geldt dus niet voor een ander. Terwijl de ratio objectief is, voor iedereen gelijk.
Beslissend is datgene wat er in je gebed in je hart in beweging komt. De diepere gedrevenheid, die tot rust voert.
Binnen het biddende leven krijg je de ervaring (die wordt je gegeven) van verbondenheid met God. Hoe kan ik dat gewaar worden? Door te voelen: waar ik word geraakt, en welke richting wijst dat uit. Waartoe word ik uitgenodigd, waartoe nodigt Hij me uit? Tot leven, tot echt te leven.
Welke rol speelt de verbeelding/inbeelding, bij het je oriënteren op het leven van Franciscus en Jezus?
Verbeelding is meer dan verstand. Zintuigen kunnen je helpen bij bij het bidden. Met je eigen voorstellingsvermogen is het mogelijk je veel dieper en vollediger te laten doordringen, je te laten aanvoelen waar het om gaat. Levend zien, horen, voelen, ruiken. Zó voelen, om te weten hoe het is om dicht bij Jezus te zijn, authentiek. Wat betekent dat hier en nu, welke betekenis heeft hij voor mij.
Zo kan ik hem ook met mijn zintuigen leren kennen, liefhebben, en navolgen.
Bidden met de bijbel is nog een andere weg.
Ignatius van Loyola, door Peter Paul Rubens.
Natuurlijk zul je verkeerde keuzes maken, stommiteiten horen op de weg. 'God schrijft recht op onze kromme lijnen.'
'Iemand wil het goede voor mij: daarop moet ik vertrouwen.' En de weg is: onderscheidend luisteren.
Als je gaat luisteren, ga je dan altijd de goede keuzes maken?
Of je het goede hebt gekozen, laat zich merken aan het gevoel van diepe vreugde, rust en stilte in je hart. Die voel je ná de keuze. Niet de keuze tussen goed en slecht, want dat is geen keuze. En als je eenmaal gekozen hebt voor hypothese A, laat dan hypothese B vallen.
Dat laten vallen van een optie kan pijn doen, en droefheid met zich meebrengen. 'Sterfdimensie', noemt Sintoban dat. Mocht die droefheid de overhand houden, dan was het wellicht toch niet de juiste keuze.
Vertrouw op God.... Maar hoe doe je dat? Kun je dat leren.... Erin groeien?
De beste methode is je oefenen in dankbaarheid. In het zien dat God werkt in jou.
Schijnbaar onbenullige, kleine mooie dingen bewijzen zijn aanwezigheid.
Uit vertrouwen voel je je gedragen, gestuwd door dankbaarheid.
Deze icoon van Ignatius van Loyola en de onderscheiding der geesten werd ontworpen door de Syrische jezuïet Sami Hallak. De icoon werd in 2002 geschreven door Rafiq Aassi.
Ervaring, zo leerden we verleden keer, was de bevoorrechte vindplaats van Gods aanwezigheid. Het levert de grondstof om te onderscheiden. Hier ligt de uitnodiging van God.
Maar hoe gaat dat nu, de eigenlijke onderscheiding?
De menselijke vermogens zijn: gevoel, verstand (ratio) en wil.
Kijkt men naar beeltenissen van Ignatius, dan ziet men een wilskrachtig, streng persoon.
Maar schijn bedriegt: Ignatius was juist een zeer affectief, charismatisch persoon, die veel ruimte had voor liefde en vriendschap.
De gevoelens - de eerste van de menselijke vermogens - horen op de plaats van het hart; vanouds de zetel van het gevoel. Diepere gevoelens, daar gaat het om: daar spreekt God zich uit op unieke wijze.
Basisvoorwaarden om op die diepere gevoelsstroom te kunnen ervaren zijn:
- vertrouwen geven aan die ervaring.
Maar hoe onderscheid je je gevoelens als je beïnvloed bent door anderen? Als je gevoelens vreemd, of verwrongen zijn?
Het hart moet worden gevormd en gevoed. Dat gebeurt niet alleen met het intellect: ook de ontvankelijkheid van het hart moet worden geschoold.
Er bestaat nu eenmaal perversiteit. Maar als christen hebben we een groot voordeel: we hebben Jezus als leermeester. Hij bij uitstek leerde ons de wetten van de liefde.
Onderscheiding gebeurt dus primair in het hart, en is geënt op de nabijheid van Jezus.
Innige Jezus (met Johannes)
Museum Mayer van den Bergh, Brugge.
Het hart moet worden uitgezuiverd, gekneed. Pas dan wijzen de gevoelens de richting die God zelf aanduidt.
Overigens heeft een niet-christen binnen zijn of haar eigen traditie een eigen methode om zuivere gevoeligheid te scherpen.
Je legt als het ware een dossier aan, als je je voorbereidt wanneer je voor een keuze staat. Onderscheiding vraagt dat je je informeert, de zaken bestudeert. Dán pas kan de onderscheiding beginnen.
De aanname is dichter bij God te komen. Dat zal eerder gebeuren met positieve gevoelens, zoals hoop, gedragenheid, vertrouwen.
Ertegenin - van God af, verwijdering van God - gaan doorgaans gevoelens als angst, leegte, irritatie, boosheid.
https://biddenonderweg.org/
Je moet luisteren naar je gevoelens, gehoor geven aan Gods geest. In welke richting wijzen je positieve gevoelens?
Maar: gehoorzaamheid aan Gods geest kan op weerstand stuiten.
Het gaat hierbij ook hierom, dat aan de voorwaarde van innerlijke vrijheid is voldaan..
Val niet in de valkuil dat je zelf stiekem God de richting aangeeft waarin jij wil dat hij je stuurt. Daartoe kun je vervallen als je jezelf hoog acht, ik denk wat het beste is voor mij, ik zal God eens even influisteren. Dan zogenaamd gehoorzamen wat God je voorschrijft....
Nee dus....
Geloof ik dat wat God mij aanbiedt echt het beste is?
Die innerlijke vrijheid moet er zijn, om werkelijk te luisteren.
Het hart is wispelturig, chaotisch.
Daarom is het nodig, ons verstand erbij te betrekken. Echter pas in tweede instantie,.. Het gevoel gaat voorop.
Citaat Bijbel:
"En neemt den helm der zaligheid, en het zwaard des Geestes, hetwelk is Gods Woord." (Efeziërs 6)
Apostel Paulus in gevangenschap, Rembrandt van Rijn. (1627)
In zijn brief aan de Efeziërs (6:17) noemt Paulus Gods woord "het zwaard van de Geest". Bedoeld is: om goed van kwaad te onderscheiden.
Vast attribuut van Paulus is het zwaard, waarmee hij ook om het leven werd gebracht.
Hoe onderscheid je de diepere laag van de oppervlakkige gevoelens?
Het gaat hier om de bedding van je gevoelsleven, de meer langdurige, blijvende gevoelens. Eigenlijk...., zeg je vaak. Daar zit dan wat ik in de diepte voel.
Een andere manier van onderscheiden is het interpreteren met het verstand: de rode lijnen zien, dwars door de verwarring van tijd en geheugen.
Goede gevoelens zijn duurzaam. Als die omslaan in droefheid zou dat een verkeerd spoor kunnen aanduiden.
Verlangen, een diepere gedrevenheid: dat kan een uitnodiging zijn om God zelf op het spoor te komen.
Wat de wil bewerkt volstaat niet om tot inzicht te komen. Je moet een keuze maken, de hand aan de ploeg slaan.
Niet blijven hangen in mooie gevoelens. Bedenk: in welke richting wijst mijn kompas. De positieve gevoelens zijn wellicht sterk, maar een keuze kan ook gepaard gaan met pijn, rouw droefheid, leegte. Gaat wel omslaan in vreugde, positieve gevoelens - maar je moet er som wel doorheen.
We hebben het nu enkel over de hele grote lijnen. Bij Ignatius gaat het om verfijnde subtiel waarnemingen.
https://www.gewijderuimte.org/
Hoe weet ik zeker dat God spreekt, en dat het niet mijn eigen projectie is?
Sintoban noemt 3 zaken:
1. Onderscheiding vindt plaats in het gebedsleven. Het is geen exacte wetenschap, maar is menselijk, dus gebrekkig. Betracht mildheid naar jezelf en naar anderen.
2. De belangrijkste voorwaarde is dankbaarheid, in de zin van me meer bewust worden van redenen om dankbaar te zijn. Waar heb ik Hem aan het werk gezien? Innerlijke wijsheid groeit, als genade.
3. Hinderpalen in je hart kunnen je zicht scherpen. Soms is net daarbij noodzakelijk een gesprek te hebben met iemand die kan luisteren, een geestelijk begeleider. Iemand die luistert zonder oordeel, en met je meegaat op je persoonlijke zoektocht.
Daarbij: een innerlijke verworvenheid is nooit blijvend, je moet soms terug om je innerlijke vrijheid weer te hervinden.
Als je eenmaal weet wat je moet doen is het nog altijd moeilijk om het te doen.
Hoe kan je die wil oefenen?
Heikel punt. De wil kan gevaarlijk zijn, niet alles kan op kracht van de wil.
Het is allemaal een kwestie van genade. God vragen om genade om vooruit te komen, te kunnen kiezen.
0=0=00=0=0=0=0=0=0=0=0=0
Na deze inleiding, tijd voor de vragen:
Geestelijke oefeningen gaan dus over de keuze. In een parafrase zou je kunnen zeggen: je kunt enkel maar echt kiezen voor wat je werkelijk verlangt. En je diepste verlangen komt van God. Dat verlangen te bevrijden, daar gaat het om.
Maar:
Soms zijn je gevoelens onduidelijk. En hoe ga je daar mee om?
En:
Voor sommige mensen is het helemaal lastig, omdat ze een vrij egaal gevoelsleven hebben. Dan lukt het niet op deze Ignatiaanse weg. Onderscheiding gaat gemakkelijker als de gevoelens meer op en neer gaan.
Dus is onderzoek niet alleen soms moeilijk, het werkt ook niet voor iedereen!
De Goede Herder, 3e eeuw
Catacomben van Rome
Andere problemen: de rol van twijfel; soms moet je keuzes open laten tot de mogelijkheid van onderscheiding duidelijk wordt.
Bovendien is er het probleem van het onderscheid tussen verstand en gevoel. Het gaat hier om gevoel, Merk op het verschil tussen twee uitdrukkingen: 'Ik voel dat ik moet verhuizen'. En: 'Ik voel me niet langer senang in dat huis.' Het gaat om gevoelens. Gevoelens en gedachten worden vaak door elkaar gehaspeld.
Een trucje: "Ik voel me....": zegt iets over je hart.
"Ik voel dat....": zegt iets over je ratio.
Wij kunnen een handreiking doen naar Jezus. Dit 2e webinar leidde ons binnen in het levensgebed.
Er zijn twee gebedsvormen die ons helpen bij onze persoonlijke band met Jezus: het levensgebed en het Ignatiaanse bijbelgebed. Dit laatste is: bidden met het evangelie, met verhalen van Jezus.
Bidden met de bijbel: boek Sintobin.
De andere gebedsvorm
Websites die je kunnen helpen om elke dag te bidden vind je bovenin bij de plaatjes: Bidden Onderweg, en Gewijde Ruimte.
Sintobin geeft nog enkele adviezen:
Je kunt inspirerende verhalen zelf beleven, door er als het ware een toneelstuk van te maken waar je binnenin kruipt met al je zintuigen.
De waarheid wijst het kompas van vreugde, en dat kun je zelf meemaken; niet zomaar op gezag van anderen.
Wat, als je keuze geen vreugde meer geeft? Zit er soms geen leven meer in? Moet je dan niet terugkomen op je keuze? We kunnen immers verkeerde keuzes maken!
De raad die Ignatius hier geeft is: doe vooral rustig aan als er een crisis is. In die omstandigheid kun je geen keuzes maken. Die heftige crisis blijft niet, de storm gaat wel weer liggen. Blijf bij je keuze tot het zover is, en je weer grond onder de voeten voelt.
Deze icoon van Ignatius van Loyola en de onderscheiding der geesten werd ontworpen door de Syrische jezuïet Sami Hallak. De icoon werd in 2002 geschreven door Rafiq Aassi.
1. Onderscheiding van de geest: brengt het diepe rust, vreugde, gedragenheid - of niet.
2. Hoe werkt het onderscheiden zelf: de noties hart, verstand en wil spelen een rol.
3. De grote vraag blijft: hoe kom ik de sleutel naar die 'diepere laag' op het spoor?
Welke niet in grove gevoelsbewegingen zit, maar juist in het niet-schreeuwerige, de subtiele dingen. Discrete, intieme gevoelens.
Dat kun je op het spoor komen via het levensgebed, waarmee je onderscheid zoekt in je bewustzijn: wat deugt, en wat niet. Het is je gewetensonderzoek
Het is je het meest nabij, en ben je dit op het spoor, dan moet je hieraan trouw blijven.
Je kunt dit doen door biddende terug te kijken op je ervaring, aan het eind van de dag, over die dag. Het is een introspectief gebed, de bedoeling is dat je dit samen met God doet. Je neemt er de tijd voor, en geeft aandacht aan drie dingen:
1. dank
2, sorry
3. alsjeblieft
Het is van belang te beginnen met het positieve, met dankbaarheid. Kijkend naar je positieve gevoelens over de voorbije dag. Waar zitten trouw, gedrevenheid, hoop Het gaat niet om je goede daden, maar om je gevoelens, je geraaktheden in het hart. Wellicht gaan die verrassend tot je spreken.
Dan meteen God danken.
Maar wat is danken eigenlijk?
Moeilijk omschrijven, zegt Sintobin. Maar dan legt hij het toch verrassend leuk uit:
God zelf spreekt Frans. Dat is zijn religieuze taal
In Frans religie context: rendre grâce, de genade teruggeven!!!
Daarmee erken je, dat het goede wat je krijgt, een geschenk is. En daarvoor dank je dus God.
Het is geenszins een daad van hoogmoed, maar je erkent het goede je is gegeven door degene die aan de oorsprong ervan staat. Daarmee verleg je de nadruk van jezelf naar die ander!
Dit deel van het levensgebed is veruit het belangrijkste!
Zo vind je vaste grond, de plek waar God aanwezig is, in het positieve
Het tweede deel van het levensgebed is: Sorry zeggen.
Hier komen wel je negatieve gevoelens aan bod. Want nu je naar je negatieve gevoelens kijkt vanuit dankbaarheid, kun je verder gaan zonder schrik.
Sintobin noemt het negatieve: de afwezigheid van het goede. Concreet zijn het : boosheid, jaloezie, ergernissen, En dat haal je allemaal kort naar boven 'op een bedje van dankbaarheid.' Zo vermijd je, dat je je wentelt in het negatieve, maar je laat het in je hart dalen om te bekeren. En wellicht om vergeving te vragen.
Doe is, zaken achter ons te laten, en ons van zonden te bevrijden.
Er is vergeving mogelijk.
Zoals het eerste deel (de dankbaarheid) is deze bewustwording een genade!
Sorry
Het derde deel is: Alsjeblieft.
Nu pas kijken we naar morgen, nu we moet beide voeten in de werkelijkheid geworteld staan. Daar, waar licht en schaduw zijn; zowel afwezigheid als aanwezigheid.
Vraag om kleine dingetjes, die-en-die-relatie, een eetgewoonte. Het is voor mij een
aandachtspunt, niet meer dan een klein dingetje. Alstublieft, dit is voor mij een werkpunt, geef mij als het mag, bijzondere kracht, bijstand.
Schets van twee handen, gevouwen in gebed, z.j.
Edwin Austin Abbey (1852-1911)
Het Levensgebed werkt goed als je dit doet met regelmaat, niet te weinig, want anders bespreek je alleen grote hoogten en diepe dalen. Belangrijker zijn de kleine rimpelingen. Je kunt er ook tientallen per dag doen! Regelmaat stemt je innerlijke antenne fijner af. Het schijnbaar onbenullige kom je zo op het spoor.
Ignatius zelf beoefende elk uur twee uur levensgebed.
Zo ben je 'contemplatief in actie', je gevoeligheid vergroot, je verbondenheid met God en je openheid naar hem worden scherper. We leren ook God beschouwen in de actie, en ook dan verbonden te zijn.
In de 16e eeuw, toen Ignatius leefde, betekende zijn opvattingen en leer een grote vernieuwing. Tot dan toen trokken enkel monialen zich terug uit het leven, puur om verbonden te zijn met God. Ignatius nu leert dat verbondenheid niet exclusief is voor monniken maar ook voor ons gewoon is mee te maken. Je kunt het 10 minuten doen, een kwartier, een half uur. Maar zelfs twee minuten kan een enorm verschil maken. Je voelhorens raken scherper afgesteld. Waarschijnlijk ga je een rode draad zien in je leven, bepaalde patronen. Je ontdekt welbepaalde redenen. Je kunt je leren afstemmen op die patronen door goede keuzes
Een andere manier van sorry: vergeving vragen en geven.
Levensgebed wordt ook wel genoemd: bidden met het 5e evangelie.
2000 jaar geleden was Jezus in het leven op aarde,
Wij maken hem niet lijfelijk mee, Maar in onze biddende terugblik kunnen wij onszelf gevoelig maken voor de aanwezigheid van Jezus. Zo lezen we in het hoofdstuk van vandaag dat God geschonken heeft.
Daarnaast kun je het bijbelgebed beoefenen. Ook dat is dragend en behulpzaam om te onderscheiden.
Vragen:
Als je gaat biddend luisteren naar jezelf, hoe onderscheid je dan wat je zelf bedacht hebt en wat van God komt?
Antwoord:
Het interessante is, dat het gaat om gevoelens.
Gevoelens heb je niet in de hand. Ze komen. Ontvang ze, ze gebeuren aan jou.
Ze zijn subjectief, maar hebben ze ook iets objectiefs?
Er is altijd een element van alteriteit (= het onherleidbare aspect van de persoon, Levinas). Maar ze hebben wel degelijk ook iets objectiefs, je mag er vertrouwen aan geven.
Daarbij is het een oefening van het geheugen, het betekent: de voorbije dag scannen. Preciezer kunnen werken in kleine hoekjes. Kleine rimpelingen.
Trainen als je het vaker doet.
Of: elk uur 2 min, terugblikken
Andere vraag: Kun je dat ook in gemeenschap doen?
In klooster wel, samen in stilte. Maar het kan ook met partner, of met kinderen
Gemeenschappelijk onderscheiden is zeker mogelijk, als het zaken betreft die je samen aangaan. Het kan een drive zijn.
Toch is het Ignatiaanse vertrekpunt eerder persoonlijk.
In een gemeenschap moet het dan ook zeer discreet gebeuren, schroomvol. De gevoelens waar het om gaat zijn sereen, niet storend voor anderen.
Hierbij is ook essentieel dat er vrijheid moet zijn om zelf keuzes te maken ten opzichte van Gods handelen in de wereld.
Die vrijheid is fundamenteel, de christelijke traditie tamelijk precies:
Elke mens wordt geroepen! Pad naar het geluk. Of we daadwerkelijk beslissen om in te gaan op die uitnodiging is een kwestie van persoonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid. We noemen het een zonde, bij het zelf kiezen als je tegen de uitnodiging van God ingaat.
Op dit boekje kom ik nog terug. Lassalle vormt de verbinding tussen zen en christendom. Zie hier dat de geestelijke oefeningen werkelijk universeel zijn.
Sintobin voegt nog iets toe over het kijken naar de negatieve punten, vooral als dit in gemeenschap gebeurt, het tweede punt, sorry.
Ja, dat hoort erbij, kijk ernaar, maar niet te veel.
Toelichting: het positieve, leven gevende dient de meeste aandacht te krijgen, zoveel als je maar wil, je kunt het herbeleven, je laten inspireren.
In tegenstelling hiermee gaan de negatieve ervaringen je leeg halen er valt daar niks te winnen. Ja, het is zelfs gevaarlijk in die zin, dat er een bepaalde aantrekkingskracht van uit kan gaan. Het is een plek van dood, drijfzand, niks goeds...
Behalve dan, als je het goed doet: inzicht. Maar: Wees op je hoede je kan erin verdrinken. Je kunt wel ernaar kijken, en begrijpen hoe het je afhoudt van het leven.
Voor sommige mensen is dit reflexieve niet goed. Die raken overprikkeld, of overstuur. Voor hen is er een andere weg.
Kijken naar je gevoelens is overigens geen doel op zich: het gaat om het trio dank- sorry - asjeblieft, om bewust te worden van Gods uitnodiging om verder te komen op het pad. Daarna volgt weer dat je naar buiten komt in het leven, terugblik is gericht op verder leven, groei.
Bewogen door geesten, zegt Ignatius. De geest beweegt in je.
Hoe ontdek je die uitnodiging precies?
Door erop te vertrouwen dat die gevoelens van elders komen. En je af te vragen welke uitnodiging daarachter zit. Zo is het ook niet enkel navelstaarderig, de uitnodiging staat centraal.
Nog een vraag: Moet God erbij?
Strikt genomen spreekt Ignatius over Geest. Het gaat erom Gods geest op het spoor te komen, Om onderscheiding, werking. Die geest is onbeperkt, niet alleen voor christenen. De werkzaamheid van de geest reikt uit naar alle mensen. Door de band met Jezus hebben wij een voorrecht. Een mens van Liefde, een exclusieve, positieve geest.
Maar op die werkzaamheid zich afstemmen kunnen andere mensen zeker ook. Het gaat erom het hart voldoende ontvankelijk te maken; te verfijnen. Elke traditie heeft die middelen. Nee, die onderscheiding der geesten is niet exclusief voor christenen.
Als voorbeeld haalt Sintobin zijn vertaling aan van Leven met Ignatius in het Arabisch. Zo werd dit ook bereikbaar voor moslims.
Het levensgevoel dat hier besproken is, is voor christenen, moslims, atheïsten.
'Hij is een bestedeling, en daarom is hetgeen er in zijn binnenste omgaat zijn bijzondere wereld; hij is van anderen bloede, niet verwant met de menschen op de boerderij, hij maakt geen deel uit van het geheel, hij staat er buiten, en dikwijls is het leeg om hem heen, en het is reeds lang geleden, dat er een onbestemd verlangen in hem ontwaakt is.'
Eigen foto's van het boek, vertaald door Dr. Annie Posthumus.
De plaatjes zijn van Anton Pieck.
Dit boek kreeg heel veel lof, Eigenlijk hoort het bij twee andere grote werken van Laxness: Salka Valka en Onafhankelijke Mensen.
De samenhang is mooi verklaard door Dr. Joris Taels, ik vond het op DEZE SITE.
Van die DNBL-site komt ook dit plaatje.
Ook ik vond dit een buitengewoon mooi boekje, omdat de hoofdpersoon, een bedlegerig kind, door iedereen miskend en tekort gedaan, zelf een groot gevoel van licht, van verlangen in zich voelt. Hij is groots, deze Ólaf Kárason, die besluit zichzelf aan te spreken met Ó. Kárason Ljósviking met een verwijzing naar de schrijver Gudmund Grimsson Grunnviking. aan wie zijn pleegmoeder Kamarilla, zo'n hartgrondige hekel had. Sowieso haatte zij boeken, maar speciaal wel deze 'prul van een schrijver' volgens haar. Omdat hij God niet welgevallig is, van wie enkel de bijbel gelezen mag worden.
Het verhaal dat zij de jongen doet, heeft een totaal tegengestelde uitwerking op hem: "In plaats van dat het den jongen tot leering strekte, wekte het in hem een sluimerend bewustzijn van iets betooverends en lokkends, zijn fantasie richtte zich met verdubbelde kracht op boeken, nu hij gehoord had van den straf van den eenzamen schrijver, zijn honderd boeken."
Zijn nieuwe naam staat dus haaks op de opvattingen in zijn pleeghuis, wat zijn geïsoleerde plaats alleen maar versterkt.
Anton Pieck, Olaf op bed, onder het schuine dak.
Hij ligt erg veel op bed, steeds meer, omdat hij lijdt aan hoofdpijnen en nog veel meer. Hij wordt veel en hard geslagen door de twee broers, krijgt erg weinig te eten en moet ondanks alles toch blijven werken in de stal. Hij is in alle opzichten de verschoppeling in huis, bij al zijn pijn en ziekte doen de huisgenoten alleen maar of hij een simulant is.
Maar Laxness laat er geen twijfel over bestaan: we hebben hier met een werkelijke dichter te maken, die dingen ziet die anderen niet zien:
'Hij was namelijk nog geen negen jaar oud, toen hij zijn eerste geestelijke ervaring beleefde. Hij staat misschien aan den rand van den zee-inham, en het is begonnen voorjaar te worden, of op de landtong ten Westen van de bocht, en daar is een hoogtetje en een sappig groen plekje daarbovenop; of misschien op den berg aan den rand van het veld om het huis, en het gras is daar welig en rijp om te maaien. Dan is het hem plotseling of hij Gods aangezicht vóór zich ziet. Het is alsof de godheid zich in de natuur openbaart in een hymne, de hymne van gods almacht en heerlijkheid. Voordat hij het weet, is hijzelf een bevende stem geworden in den machtigen zang. Het is alsof zijn ziel zich boven zijn lichaam wil uitheffen, gelijk melkschuim over den rand van een kom; het is alsof zijn ziel wil samenvloeien met een grenzenlooze zee van hooger leven, boven alle woorden en alle zintuiglijke waarneming uit; alsof zijn lichaam doortrokken wordt met een ongekend stralend licht."
Deze ervaring blijft hem voor altijd bij, en doortrekt zijn leven. Ik denk dat de titel van het boek hier op terug gaat.
Zijn huisgenoten verachten hem, maar hebben hem op andere momenten wel degelijk nodig. Geven uiteraard nooit openlijk toe dat ze hem (of zijn schrijfkunst) nodig hebben. Zoals Jana, de dikke meid, er ook niet voor uitkomt hoezeer ze geniet van het boek dat ze stiekem aan hem voorleest.
Het boek ontroerde me.
Helaas helaas.... Toen ik probeerde meer van de achtergrond te weten te komen, bleek dat Annie Posthumus maar één deel van het totale werk vertaald heeft! en dat, terwijl dit boek als een hoogtepunt van het werk van Laxness gezien wordt....
Echt heel jammer....
Ik vond wel een bespreking van de Engelse uitgave, World Light. Zie
Want het verhaal gaat verder: de kleine jongen wordt volwassen en trekt de wereld in. Er zit ook veel humor in. Tja, als ik er echt zelf een oordeel over wil kunnen vellen, zal ik het hele boek toch echt zelf nog eens moeten lezen. Duits of Engels, dat kan allebei.
Duitse editie
De IJslandse titel is overigens Ljós Heimsins.(1937-1940),
Ik vond het heel informatief om te lezen wat er staat op al genoemde DEZE SITE.
Ik verwijs daar graag naar, ook vanwege de samenhang met ander werk van Laxness. Het is van belang te weten dat de schrijver er nogal communistische theorieën op na hield, wat zowel in Onafhankelijke mensen is terug te lezen, maar ook in dit boek. Communistisch in de zin van grote bewogenheid met de armen en misdeelden. In de drie besproken werken legt Laxness daarbij steeds op een ander aspect de nadruk. Dit boek, Het licht der wereld, is zonder twijfel heel spiritueel. Maar Laxness laat ook de andere kant zien. Ik citeer een stukje:
"De kleine Óli was nog geen tien jaar oud, toen hij, op gewone dagen, het bijbellezen van zijn pleegmoeder moest overnemen.
'Wat een leuterpraat verkoopt dat jong,' zeiden de broers midden onder het lezen, alsof hij verantwoordelijk gesteld kon worden voor hetgeen in de tekstverklaringen gedrukt stond." (p. 19)
Ik citeer nu nog een stukje van het artikel van Joris Taels, uit het tijdschrift Streven, dat ik via de BNL las:
"Zijn (Laxness', AdW) visie op mens en maatschappij is deze van het dialectisch marxisme, d.i. dat individuen moeten ten onder gaan en volkeren moeten vernederd worden opdat de historische noodwendigheid zou vervuld worden. Maar hij is zich tevens diep bewust van het onrechtvaardige daarin, en daar hij in de diepste grond geen strijdersnatuur maar een gevoelsmens is, brengt dit bewustzijn zijn gevoel in opstand tegen zijn verstand en zijn socialistisch ideaal. De twee polen in zijn eigen wezen heeft Laxness geconcretiseerd in de twee dichters uit Het Licht der Wereld: de gevoelsmens en schoonheidsaanbidder Olafur, de socialistische strijder Orn. De strijd voor de gerechtigheid - zegt Orn - zal tot de ondergang van de wereld leiden, waarop Olafur antwoordt: Gerechtigheid is een koude deugd. Moest zij alleen overwinnen, dan zou er niet veel meer op aarde zijn, waarvoor het waard zou zijn te leven. En elders zegt Olafur: ‘Het is nu eenmaal zo, dat iemand, die dichter en denker is, de wereld meer liefheeft dan alle overige mensen dat doen. Dichter te zijn en over de wereld te schrijven is veel moeilijker dan mens te zijn en in de wereld te leven.' De dichter is het voelende hart van de wereld, en in de dichter lijden al de bedrukten. Omdat Laxness zulk een dichter is, verlustigt hij zich niet in de eerste plaats in lichtende toekomstbeelden, maar buigt hij zich over het lijden, het onrecht, de bezoedeling en afstomping waarin de mensheid leeft en lijdt. Zijn ironie, zijn sarcasme, zijn cynisme, zijn slechts uitingen van machteloosheid; de diepste bron van zijn kunst is liefde en medelijden.
Salka Valka,
het andere boek van Halldor Laxness dat in verband wordt gebracht met Het licht der wereld.
En tot slot dit citaat:
"Terwijl Salka en Bjartur als heldengestalten uit de saga's hoog boven hun omgeving uitrijzen, is er in de figuur van Olafur Karason, de hoofdpersoon van Ljós heimsins (1937-1940), niets dat aan een held doet denken. Hij is slechts een nietig stukje mens, een verschoppeling, een martelaar. Onbeschrijfelijke ellende en onrecht zijn zijn bestendig deel. Nooit op aarde vindt hij het ware geluk, de standvastige liefde. Maar diep in hem leeft de droom van de schoonheid, en wanneer het leven hem lichamelijk en moreel volkomen gebroken heeft, weet hij dat ‘de zon van de opstandingsdag zal schijnen over de helle wegen, waar zij haar dichter verwacht. En de schoonheid zal alleen heersen."
Timshel—Man's Ability to Choose Between Good and Evil
(Hoofdthema, strijd goed en kwaad; Kaïn en Abel-motief)
Informatie boekverkoper:
"Ten oosten van Eden is een ‘Great American Novel’ over goed en kwaad, die zich uitstrekt van Californië tot Connecticut, handelt over lotgevallen van generaties én is een moderne hervertelling is van Genesis. Samen met de Hamiltons bewonen de Trasks de Salinasvallei. Delen van deze Hof van Eden zijn vruchtbaar, maar de landerijen van de Hamiltons zijn dor en kaal. Tegelijk is de weelde van de Trask-ranch bedrieglijk: hun land verwildert en het huis brokkelt af. De broers Adam en Charles Trask voeren een onderlinge strijd zoals die van Kaïn en Abel, om de liefde van hun vader. Later zetten Adams tweelingzoons dezelfde strijd in verhevigde vorm voort. ‘Deze roman moet steeds herlezen worden, steeds opnieuw worden overdacht en heroverwogen’ – ***** NRC Handelsblad
Het is niet het eerste boek van John Steinbeck dat ik lees, daarom koos ik het ook uit: het is een schrijver die mij zeer na aan het hart ligt. Steinbeck houdt van mensen, zonder dat hij de slechtheid van mensen uit het oog verliest. Maar je krijgt een mild oog voor karakters, het lijkt of je ook kunt houden van mensen die niet goed zijn... die kwaad aanrichten.
Hoewel....
Denk ik aan Cathy, in Ten oosten van Eden, dan slaat de schrik je toch een beetje om het hart. Cathy wordt beschreven als een monster, en zo manifesteert ze zich ook. Zie dit citaat:
"I believe there are monsters born in the world to human parents. Some you can see, misshapen and horrible, with huge heads or tiny bodies. . . . And just as there are physical monsters, can there not be mental or psychic monsters born? The face and body may be perfect, but if a twisted gene or a malformed egg can produce physical monsters, may not the same process produce a malformed soul?"
Amerikaanse uitgave, 1952.
De schrik slaat je een beetje om het hart, zodra mensen bij haar in de buurt komen, want er komt niets goed van haar af.
Zo laat ze laat na de geboorte van haar tweeling haar man en kinderen onmiddellijk in de steek, ze verwondt daarbij haar man, Adam Trask. Ze vermoordt een 'meisje' die ze als hoerenmadam onder zich heeft. Ze bedriegt mensen, is enkel op eigengewin uit.... Nee, van haar kun je niet zeggen dat je van haar gaat houden. Beschrijft hij haar met liefde? Misschien toch, als 'met liefde' ook betekent dat je naar waarheid tekent? Ze lijdt ook, als ze ouder wordt. Kan het op die manier zijn, dat ik mededogen voel? Of is het het mededogen dat de schrijver laat voelen voor haar medemensen, haar slachtoffers, voor wie zij zelf meedogenloos is?
Zo verging het mij met dit boek: de karakters komen echt tot leven, en steeds met het optimisme van de liefde. Sommigen van de personages zal ik nooit meer vergeten: de eerste Samuel Hamilton, de tweede de Chinees Li. Naast het diabolische karkater van Cathy onthoud ik deze twee in zeer positieve zin. Samuel is weliswaar arm - hij heeft feitelijk het 'verkeerde' stuk grond in de Salinasvallei, in tegenstelling tot Adam Trask, die precies het aller vruchtbaarste stuk heeft... Maar Samuel is niet alleen inventief, hij vindt allerlei nieuwe dingen uit. Hij leest bovendien, en dat maakt hem onder andere tot een goede 'vroedvrouw', of een soort arts. En raadgever: hij is wijs, en schept rust om zich heen. Hij heeft een groot gezin, waarin alle leden in elk geval een gelukkige kindertijd hebben - met aandacht voor alle persoonlijke verschillen. Hij is een vraagbaak en een hulp voor alle buren, ook voor Cathy en Adam. Hij haalt bij voorbeeld de tweeling, Aron en Cal.
Filmposter, film uit 1955; gebaseerd op het vierde deel van de roman.
De Chinees Li is ook zo'n wijs figuur. Niet voor niets is er ook een goed contact tussen Samuel en hem, maar ook tussen Adam en Li. Ook Li is een oase van rust in het voor velen turbulente leven. Hij kookt, maakt het huis schoon, zet koffie. En in al die nederigheid heeft hij tijd om zich door lezen te ontwikkelen, en droomt hij van een eigen boekwinkeltje. Dat komt er overigens uiteindelijk nooit, hij zal blijven wonen in de Salinasvallei.
Het leuke is, dat Steinbeck eigenlijk zijn eigen voorgeschiedenis vormgeeft. Want Samuel Hamilton is zijn opa, een van diens vele kinderen. Olive, is Steinbecks moeder....
Het is overigens toch echt fictie, al zullen er zeker thema's en mensen in voorkomen die in Steinbecks leven echt een rol hebben gespeeld.
Het Steinbeck-House, op Central Avenue nummer 132, Salinas, Californië. Victoriaans huis waar Steinbeck zijn jeugd doorbracht.
Deze site: https://www.sparknotes.com/lit/eastofeden/summary/, geeft heel veel informatie.Behalve de samenvatting kun je er alles vinden over plot, karakters, thema's, citaten, essays voor verdere studie enzovoorts.
Het is nogal ondoenlijk om dit boek echt te bloggen, het is zo omvangrijk.... Dan is zo'n uitgebreide vraagbaak heerlijk!
John Steinbeck, 1902-1968
Hier in 1939.
Ik geef nog een belangrijk filosofisch citaat:
"Don’t you see? . . . The American Standard translation orders men to triumph over sin, and you call sin ignorance. The King James translation makes a promise in ‘Thou shalt,’ meaning that men will surely triumph over sin. But the Hebrew word, the word timshel—‘Thou mayest’—that gives a choice. It might be the most important word in the world. That says the way is open.”
Hebreeuws, Timshel
En hier, nog wat duidelijker verklaard:
"(Timshel) ...this was the gold from our mining: 'Thou mayest.' The American Standard translation orders men to triumph over sin (and you can call sin ignorance). The King James translation makes a promise in 'Thou shalt,' meaning that men will surely triumph over sin. But the Hebrew word timshel—'Thou mayest'—that gives a choice. For if 'Thou mayest'—it is also true that 'Thou mayest not.' That makes a man great and that gives him stature with the gods, for in his weakness and his filth and his murder of his brother he has still the great choice. He can choose his course and fight it through and win."Here is the choice each of the characters in East of Eden face—as does, ultimately, every human being. No matter how deep-rooted the sin, there is always a chance for redemption. In the authoritative Orthodox Jewish translation from The Chumash: The Stone Edition the passage in question reads: "Surely if you improve yourself, you will be forgiven. But if you do not improve yourself, sin rests at the door. Its desire is toward you, yet you can conquer it."
Het woord Timshel is daarom ook zo mooi, omdat het het laatste woord is van de roman. Adam ligt stervend op bed, en Li vraagt hem zijn zoon Cal te vergeven, om hem niet te laten bezwijken onder schuldgevoelens. Het woord dat Adam dan nog met heel veel moeite uit weet te brengen is dit woord. Echt heel indrukwekkend.
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Ik las trouwens, dat Netflix bezig was met een nieuwe serie East of Eden.
In 1981 was er ook al een tv-serie.
De Netflix-serie zal geregisseerd worden door Zoe Kazan, kleindochter van Elia Kazan, die de film van 1955 maakte; met James Dean in een van de hoofdrollen.
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
