dinsdag 6 februari 2024

Ten oosten van Eden, John Steinbeck, 1952 (2021)

 
Boekomslag
Timshel—Man's Ability to Choose Between Good and Evil
(Hoofdthema, strijd goed en kwaad; Kaïn en Abel-motief)
Informatie boekverkoper:
"Ten oosten van Eden is een ‘Great American Novel’ over goed en kwaad, die zich uitstrekt van Californië tot Connecticut, handelt over lotgevallen van generaties én is een moderne hervertelling is van Genesis. Samen met de Hamiltons bewonen de Trasks de Salinasvallei. Delen van deze Hof van Eden zijn vruchtbaar, maar de landerijen van de Hamiltons zijn dor en kaal. Tegelijk is de weelde van de Trask-ranch bedrieglijk: hun land verwildert en het huis brokkelt af. De broers Adam en Charles Trask voeren een onderlinge strijd zoals die van Kaïn en Abel, om de liefde van hun vader. Later zetten Adams tweelingzoons dezelfde strijd in verhevigde vorm voort. ‘Deze roman moet steeds herlezen worden, steeds opnieuw worden overdacht en heroverwogen’ – ***** NRC Handelsblad
https://studiebolaggie77.blogspot.com/2020/09/de-druiven-der-gramschap-john-steinbeck.html
https://studiebolaggie77.blogspot.com/2020/09/muizen-en-mensen-john-steinbeck-1937.html
Het is niet het eerste boek van John Steinbeck dat ik lees, daarom koos ik het ook uit: het is een schrijver die mij zeer na aan het hart ligt. Steinbeck houdt van mensen, zonder dat hij de slechtheid van mensen uit het oog verliest. Maar je krijgt een mild oog voor karakters, het lijkt of je ook kunt houden van mensen die niet goed zijn... die kwaad aanrichten.

Hoewel....
Denk ik aan Cathy, in Ten oosten van Eden, dan slaat de schrik je toch een beetje om het hart. Cathy wordt beschreven als een monster, en zo manifesteert ze zich ook. Zie dit citaat: 

"I believe there are monsters born in the world to human parents. Some you can see, misshapen and horrible, with huge heads or tiny bodies. . . . And just as there are physical monsters, can there not be mental or psychic monsters born? The face and body may be perfect, but if a twisted gene or a malformed egg can produce physical monsters, may not the same process produce a malformed soul?"
Amerikaanse uitgave, 1952.
De schrik slaat je een beetje om het hart, zodra mensen bij haar in de buurt komen, want er komt niets goed van haar af. 
Zo laat ze laat na de geboorte van haar tweeling haar man en kinderen onmiddellijk in de steek, ze verwondt daarbij haar man, Adam Trask. Ze vermoordt een 'meisje' die ze als hoerenmadam onder zich heeft. Ze bedriegt mensen, is enkel op eigengewin uit.... Nee, van haar kun je niet zeggen dat je van haar gaat houden. Beschrijft hij haar met liefde? Misschien toch, als 'met liefde' ook betekent dat je naar waarheid tekent? Ze lijdt ook, als ze ouder wordt. Kan het op die manier zijn, dat ik mededogen voel? Of is het het mededogen dat de schrijver laat voelen voor haar medemensen, haar slachtoffers, voor wie zij zelf meedogenloos is?
Zo verging het mij met dit boek: de karakters komen echt tot leven, en steeds met het optimisme van de liefde. Sommigen van de personages zal ik nooit meer vergeten: de eerste Samuel Hamilton, de tweede de Chinees Li. Naast het diabolische karkater van Cathy onthoud ik deze twee in zeer positieve zin. Samuel is weliswaar arm - hij heeft feitelijk het 'verkeerde' stuk grond in de Salinasvallei, in tegenstelling tot Adam Trask, die precies het aller vruchtbaarste stuk heeft... Maar Samuel is niet alleen inventief, hij vindt allerlei nieuwe dingen uit. Hij leest bovendien, en dat maakt hem onder andere tot een goede 'vroedvrouw', of een soort arts. En raadgever: hij is wijs, en schept rust om zich heen. Hij heeft een groot gezin, waarin alle leden in elk geval een gelukkige kindertijd hebben - met aandacht voor alle persoonlijke verschillen. Hij is een vraagbaak en een hulp voor alle buren, ook voor Cathy en Adam. Hij haalt bij voorbeeld de tweeling, Aron en Cal.
Filmposter, film uit 1955; gebaseerd op het vierde deel van de roman. 
De Chinees Li is ook zo'n wijs figuur. Niet voor niets is er ook een goed contact tussen Samuel en hem, maar ook tussen Adam en Li. Ook Li is een oase van rust in het voor velen turbulente leven. Hij kookt, maakt het huis schoon, zet koffie. En in al die nederigheid heeft hij tijd om zich door lezen te ontwikkelen, en droomt hij van een eigen boekwinkeltje. Dat komt er overigens uiteindelijk nooit, hij zal blijven wonen in de Salinasvallei.
Het leuke is, dat Steinbeck eigenlijk zijn eigen voorgeschiedenis vormgeeft. Want Samuel Hamilton is zijn opa, een van diens vele kinderen. Olive, is Steinbecks moeder....
Het is overigens toch echt fictie, al zullen er zeker thema's en mensen in voorkomen die in Steinbecks leven echt een rol hebben gespeeld.
Het Steinbeck-House, op Central Avenue nummer 132, Salinas, Californië. Victoriaans huis waar Steinbeck zijn jeugd doorbracht.
Deze site:  https://www.sparknotes.com/lit/eastofeden/summary/, geeft heel veel informatie. Behalve de samenvatting kun je er alles vinden over plot, karakters, thema's, citaten, essays voor verdere studie enzovoorts.
Het is nogal ondoenlijk om dit boek echt te bloggen, het is zo omvangrijk.... Dan is zo'n uitgebreide vraagbaak heerlijk!
John Steinbeck, 1902-1968
Hier in 1939.
Ik geef nog een belangrijk filosofisch citaat:
"Don’t you see? . . . The American Standard translation orders men to triumph over sin, and you call sin ignorance. The King James translation makes a promise in ‘Thou shalt,’ meaning that men will surely triumph over sin. But the Hebrew word, the word timshel—‘Thou mayest’—that gives a choice. It might be the most important word in the world. That says the way is open.”
Hebreeuws, Timshel
En hier, nog wat duidelijker verklaard: 
"(Timshel) ...this was the gold from our mining: 'Thou mayest.' The American Standard translation orders men to triumph over sin (and you can call sin ignorance). The King James translation makes a promise in 'Thou shalt,' meaning that men will surely triumph over sin. But the Hebrew word timshel—'Thou mayest'—that gives a choice. For if 'Thou mayest'—it is also true that 'Thou mayest not.' That makes a man great and that gives him stature with the gods, for in his weakness and his filth and his murder of his brother he has still the great choice. He can choose his course and fight it through and win."Here is the choice each of the characters in East of Eden face—as does, ultimately, every human being. No matter how deep-rooted the sin, there is always a chance for redemption. In the authoritative Orthodox Jewish translation from The Chumash: The Stone Edition the passage in question reads: "Surely if you improve yourself, you will be forgiven. But if you do not improve yourself, sin rests at the door. Its desire is toward you, yet you can conquer it."

Het woord Timshel is daarom ook zo mooi, omdat het het laatste woord is van de roman. Adam ligt stervend op bed, en Li vraagt hem zijn zoon Cal te vergeven, om hem niet te laten bezwijken onder schuldgevoelens. Het woord dat Adam dan nog met heel veel moeite uit weet te brengen is dit woord. Echt heel indrukwekkend. 
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Ik las trouwens, dat Netflix bezig was met een nieuwe serie East of Eden. 
In 1981 was er ook al een tv-serie. 
De Netflix-serie zal geregisseerd worden door Zoe Kazan, kleindochter van Elia Kazan, die de film van 1955 maakte; met James Dean in een van de hoofdrollen. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten