Boekomslag
8 september 2015 pleegde Joost Zwagerman zelfmoord. Ik herinner me de schok die door mij en door heel Nederland heen ging: iemand die zó enthousiasmerend kon praten over kunst, je zó wist te bezielen...
In februari van dit jaar verscheen de autobiografische roman van zijn ex, Ariëlle Veerman. Inmiddels had ik in 2018 al de documentaire van Coen Verbraak over Zwagerman gezien. Ik wist dus al het een en ander over zijn karakter. 
Coen Verbraak, laat Zwagermans vrienden aan het woord. 2Doc, 2018.
Maar nu heb ik dus het boek van Ariëlle gelezen - met tranen in de ogen, ik heb er ook een paar uur van wakker gelegen.
Het is een heel eerlijk boek, waarin zij haar kant van het verhaal vertelt. Van mij mag dat ook wel, want Zwagerman trok altijd aan de touwtjes, en heeft haar gedurende lange tijd van hun huwelijk zogezegd 'eronder gehouden'. Zij moest de perfecte schrijversvrouw zijn, die niet alleen helemaal alleen het huishouden deed, de kinderen verzorgde, alles precies volgens de eisen van de heer Zwagerman regelde - maar ook nog eens de avonden moest vullen met het lezen van al zijn vele schrijfwerk. Ze liet zo lang over zich lopen - dat verklaart en erkent ze zelf - dat de te lang te water gelaten kruik barstte. Bij alle woede en dreigementen maakte niet hij, maar zij een eind aan hun huwelijk. Zij had inmiddels een nieuwe partner gevonden in Hugo Koolschijn.
Hugo Koolschijn, nieuwe liefde van Ariëlle Veerman. Acteur.
Voor Zwagerman was dat de reden om volledig om te slaan, van toen af aan geen mediation meer, maar oorlog, vechtscheiding, uitgevochten via advocaten en met oneerlijke middelen op financieel gebied.
Zwagerman beweerde 'de langste adem' te zullen hebben, maar dat pakte anders uit. Hij was blijkbaar toch zijn innerlijke houvast helemaal kwijt, en hij vond een uitweg in zelfmoord.
Veerman beschrijft heel mooi hoe Joost alles in zijn leven ophing aan het schrijven, aan het bereiken van de top, het krijgen van erkenning. Van binnen leidde dat, zo stelt of vermoedt zij, tot een enorme leegte en eenzaamheid. Ook anderen zien zijn worsteling, en zijn oppervlakkigheid bij het schrijven. Hij besteedde meer energie aan zijn status, zijn optredens, dan aan het werkelijke schrijven. Zie bij voorbeeld Wim Berkelaar.
Bram Bakker, vriend van Zwagerman, maar ook zijn psychiater.
Er zijn passages in het boek die me altijd zullen bijblijven. Bij voorbeeld, hoe Veerman na Joosts begrafenis door Zwagermans half ontmantelde huis in Haarlem loopt met haar kinderen. Hun kamertjes daar bij hun vader zijn nog niet opgeruimd. En in de gang en beneden liggen vuilniszakken vol met cd's; de geraamtes van de vele boekenkasten staan als stukken hout tegen de muren. Ik voel de leegte, de kaalheid.
Of hoe Zwagerman zijn vriend Philip behandelde, toen hij zelf al een treetje gestegen was op de ladder van de literaire bekendheid. Om Philip - die een paar keer een opmerking had gemaakt die Joost niet zinde - te vernederen betaalde hij de rekening in het café.... maar stuurde ook zijn 'vriend' achteraf een rekening voor de met hem doorgebrachte tijd van het gesprek....
Een mooie recensie van Stevo Akkerman van het boek De langste adem vond ik in Trouw. Een gesprek in Op1 is te vinden op Youtube.
Op dit plaatje zien we v.l.n.r. Maaike Peereboom, Paul Witteman, Eveline van Veen, Joost Zwagerman, boekenbal 2015. Peereboom was Zwagermans vriendin ten tijde van zijn dood, bovendien 5 maanden zwanger van hun zoontje Max.
De schrijfster bij het uitkomen van haar boek. Heel integer geschreven, een aangrijpend boek.
Een aanrader!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten