maandag 30 november 2020

Sous le soleil de satan, Maurice Pialat, 1987 (2011) film, George Bernanos, boek 1929.

Filmposter
Ik kwam op deze film na het zien van de film La Prière, van Cédric Kahn.
Ik citeer van mijn blog: 
"Cédric Kahn was al een beetje gepokt en gemazeld in de mystieke film. Hij was aanwezig bij het draaien van de film Onder de zon van Satan, met Gérard Dupardieu als dorpspastoor. (Sous le soleil de Satan; naar het boek met die titel van George Bernanos, 1929." 
Acteurs Gérard Depardieu et Sandrine Bonnaire met regisseur Maurice Pialat lbij het Filmfestival Cannes, 14 mei 1987.  
• Crédits : Pool DUCLOS/PELLETIER - Getty
Dupardieu speelt de rol van dorpspastoor Donissan, Bonnaire is de 16-jarige zwangere Mouchette, en de regiseeur zelf speelt de rol van de directe overste/leermeester van de pastoor, Menou-Segrais. 
Een mooi begin van de film: de ene geestelijke scheert bij de andere de tonsuur. Het is dan al duidelijk dat de tekst van de film niet eenvoudig is. Voor mij gaf dat niet alleen het probleem van het lastige onderwerp (de religie, thema van goed en kwaad), de Franse film is voorzien van Engelse ondertitels. Er ontging me wel wat!

Even over het uiterlijk van de film: onder en boven is een glimp te zien van het interieur. Ik vond de omgeving waarin het speelde - en waarvan het binnendecor deel uitmaakt - erg mooi. Ik schat dat het verhaal ergens begin 20e eeuw afspeelt, het werd nergens expliciet vermeld. Een eenzaam houten ledikant voor de pastoor, bedekt met een gehaakte sprei, krakende houten vloeren, lezen bij kaarslicht. Buiten op het platteland paarden die karren trekken, over het algemeen: armoede (met uitzondering van de adel). 

Ik citeer de Franse ambassade, bij een terugblik op de film: 
"Een traag, complex en boeiend verhaal over een Franse priester en zijn morele beproevingen en beproevingen, Sous le soleil de Satan is een bewerking van de gelijknamige roman van Georges Bernanos. Vader Donissan (Gérard Depardieu) worstelt om de ziel van de 16-jarige zwangere Mouchette (Sandrine Bonnaire) te redden in dit allegorische drama. Hoewel de decaan Menou-Segrais (regisseur Maurice Pialat zelf) Donissan redelijk probeert te houden, wordt de zeer ijverige priester in verleiding gebracht door Satan en lijkt hij de aanwezigheid van de Duivel duidelijker aan te voelen dan die van God.
Deze dramatische strijd tussen goed en kwaad won de Palme d'Or op het filmfestival van Cannes in 1987. De selectie was controversieel, aangezien de verbale protesten van het publiek Pialat ertoe brachten zijn vuist op te steken en te antwoorden: "Als je mij niet mag, mag ik jou ook niet."
De pastoor verwondt zichzelf, soort versterving?
Langdurige zelf-geseling. 
Hij bidt ook veel. 
De film besteedt in het eerste stuk veel aandacht aan Mouchette. Ze is zwanger van de markies, maar houdt het ook met de dorpsdokter. Beide mannen gaan nogal autoritair met haar om, maar zij is ook geen doetje. 

Ze speelt met vuur, want die man laat haar heus wel in de steek; hoe zij ook probeert hem te bespelen. 

Ze vermoordt haar edele minnaar, eigenlijk een beetje per ongeluk. 
Hier wast ze het bloed van haar schoenen, na de moord. 
De pastoor wordt erop uit gestuurd, ik weet niet precies waarom of waarheen. Hij loopt onder een dorpspoortje heen met treurige regenplassen, en paarden met wagens achter en vóór hem. Hij loopt het hele stuk door het landschap. Hij komt niet op tijd aan bij het bestemde dorp, en in de nacht wordt hij bezocht door een akelig heerschap. Dat moet de duivel zijn!

De man heeft allerlei mooie praatjes, en probeert de pastoor te verleiden met (homo)-seks. De pastoor weerstaat de verleiding, hij verjaagt de duivel. Maar die heeft dan wel wat raadselachtige woorden gesproken: iets als dat hij in zijn hoofd zit, en/of dat hij nu weet wat er in de hoofden van anderen zich afspeelt. 
Bij het ontwaken is de sluwe lachende verleider weg, en staat er een gewone boer of boerenknecht vlak bij de pastoor, die hem begeleidt naar het dorp waar hij heen moet. 
Daar ontmoet hij Mouchette, met wie hij ook spreekt. Ik geloof dat hem hier blijkt dat hij een soort helderziendheid heeft. Hij kan haar echter niet helpen. 


We zien haar thuis bij haar moeder, hier ligt ze op bed. Haar wanhoop blijkt wanneer ze verdwijnt naar de badkamer, waar ze haar halsslagader doorsnijdt.
Ondanks zijn helderziendheid is hij net te laat in de badkamer.
Hij legt haar op de trappen van het altaar. Hartverscheurende scene als haar moeder rouwt bij haar dode lichaam. 
Dit is zijn bisschop, zoals het hoort: een arrogante man, die hem naar een klooster wegstuurt. 

Hij lijdt ontegenzeggelijk, al is het voor mij moeilijk te begrijpen waaraan. Ik denk dat hij zichzelf een slechte priester vindt. 

In een ander dorp verliezen deze mensen hun zoontje. 
De pastoor bezoekt hen, en kijkt hier naar het dode jongetje. 
Hij slaat de dekens terug.....
.... en biedt God het kind aan. Het kind wordt levend. 
De mensen zijn vol eerbied voor de pastoor, en bezoeken hem in de biechtstoel. Ze zein een heilige in hem, terwijl hij vreest dat niet God, maar de duivel de wereld regeert. In de biechststoel eindigt de film: met de dood van de pastoor.
 
Dit zijn twee edities van het boek waarnaar de film is gemaakt. Auteur is de katholieke schrijver George Bernanos. Voor mij onbekend. 
Georges Bernanos, 1888 - 1948. Frans schrijver. 
"De tegenwoordige mens heeft een hard hart en een gevoelige pens."
Nog een poster. 
En nog een laatste plaatje van de regisseur, in zijn rol in de film. 
Ik vond de film heel boeiend, en had graag het boek ook gelezen. Het leek erop dat ik het boek alleen in het Frans kon lezen; ik vond in elk geval een PDF-uitgave. 
Bij nader inzien bleek er toch een Nederlandse uitgave, een vertaling van Leo de Roover, van 1934. Ik heb van aanschaf afgezien. 
Wel vermeld ik hiertwee websites waar extra informatie/ een recensie te vinden is over boek en film: Apologetique en Huub Mous. De eerste recensie is van 2001, de laatste recensie van 2020.
Trailer

Geen opmerkingen:

Een reactie posten