Congo - David van Reijbrouck; Senia-bespreking 0- 28 januari 2014

Gisteren zijn we als Senia-leesgroep bijeen gekomen om het boek Congo van Van Reijbrouck te bespreken. We deden dat aan de hand van de leeswijzer die Senia verstrekt over de afgesproken boeken.
Het is misschien nog interessant te weten, dat Senia behalve geschiedenisgroepen óók literatuurgroepen biedt, groepen Engels en Frans, filosofie en museumgroepen. Voor wie meer inlichtingen wil hierover: ga naar DE SENIA-WEBSITE.

Goed. Onze middag:
Alleen Gea was er niet, haar stem was weg door een verkoudheid. Henk was in zoverre blij met haar ziekte, dat ze hem thuis nu eens niet kon tegenspreken. :-)
Het boek lezen was één ding... zie mijn eerdere blog van 15 december. Maar de Senia-vragen beantwoorden was andere thee.
Wat bijvoorbeeld te denken van deze vraag:
'Stel dat u in 1965 in Mobutu's schoenen had gestaan: hoe zou u het hebben aangepakt? Welke fouten zou u vermeden hebben en welke elementen zou u hebben overgenomen?'
Of van deze:
'Als u zelf een ideaal scenario zou willen schrijven voor het succesvol dekoloniseren van een kolonie als Congo hoe zou dat er dan uitzien?'
Alsof we niets anders te doen hebben.
Toch lukte het ons om op tijd klaar te zijn met de antwoorden. En daarbij hadden we het gevoel dat we de problemen naar tevredenheid behandeld hadden, grijnsje.
We waren het eens dat dit een geweldig boek was, goed geschreven, zeer goed gedocumenteerd, over een betrekkelijk nieuw stuk geschiedenis. Sommige zaken legt hij goed uit, bijvoorbeeld als hij de gekte van Mobutu vergelijkt met die van Ceaucescu. Dat werd als zeer verhelderend ervaren.. 
Wel vroegen sommigen van ons zich af, hoe betrouwbaar in het algemeen 'orale bronnen'  zijn, die Van Reijbrouck in overvloed gebruikt.
De vraag werd ook gesteld of er veel Belgische literatuur bestaat van en over de Congo. Zoals wij in Nederland bijvoorbeeld auteurs hebben als Hella Haasse, of Maria Dermout, over Indonesië.
Lieve Joris werd in verband met Congo genoemd, met haar reisliteratuur. Ik vond DEZE LINK , met een overzicht van koloniale letterkunde.
We hebben veel gepraat over het verschijnsel tribalisme, en of dit een typisch Afrikaans verschijnsel was of niet. Beschouw je het als een 'etnisch onderscheidingsmiddel', dan hoort het onderscheid Nederlands-Fries daar zelfs bij. Terwijl voor het gevoel van de meesten je toch eerder aan Afrika of  Afghanistan denkt bij dit woord.

Tshombe

 

Kasavubu

 

Lumumba

 

En tja, deze vraag: welke van de drie politieke leiders, Kasavubu, Lumumba of Thsombe, had volgens ons het meest realistische scenario bij de zelfstandigwording? En waarom?

Het antwoord hierop kon gelukkig kort zijn. Wel waren de meningen verdeeld: Lumumba was misschien het modernste, het best gericht op emancipatie van de Congolezen. Maar ook het meest opruiend. Kasavubu werd door anderen gekozen vanwege zijn verzoenende gedrag. 

Als wij hadden moeten regeren waren we het dus ook niet eens geweest.

Aan de corruptie wisten we evenmin een eind te maken, en als we hadden mogen kiezen in welke periode we het liefst hadden willen leven (als doodgewone Congolees), waren we als groep volkomen uit elkaar gevallen: de een kwam in de periode Congo Vrijstaat (1885-1908), de ander in de tijd van Belgisch Congo, de periode van le long fleuve tranquille (1908-1960).

Sommigen van ons hadden nog bepaalde herinneringen uit bijvoorbeeld 1960, het jaar van de onafhankelijkheid. Ik heb al eerder verteld dat mij alleen de namen van de leiders er bij mij ingehamerd waren door de Radio Nieuwsdienst. Wat dat betreft herkende ik de slagersjongen Thomas in De Noorderlingen van Alex van Warmerdam.  

Terwijl wij ons het hoofd braken over de grootte van Congo, met  al die verschillende problemen per regio, over het Kimbangisme, de Chinezen, de infrastructuur en ga zo maar door, had Henk het zichzelf gezellig gemaakt met de koekjespot. Een déjà vu voor de anderen.

De volgende keer zit Hetty in de Verenigde Staten (veel plezier op reis, Hetty), en wil Anky géén oorlogsboek meer lezen. Gelukkig voor haar is De Krimoorlog van Orlando Figes uitverkocht, zodat we dat boek overslaan en verder gaan met Wilhelmina Triesman van Janine Jager.
De bijeenkomst is bij ons thuis.

Ik zal ook maar koekjes inslaan tegen die tijd. :-)