Henry V - Kenneth Branagh, 1989

Gisteravond Henry V gezien, een film van Kenneth Branagh uit 1989, naar het gelijknamige stuk van William Shakespeare.

Hoes

Het leek me leuk om de tekst van Shakespeare erbij te hebben, dus The Illustrated Stratford erbij gehaald. Maar ik had al gezien dat Branagh het screenplay had aangepast, en dat bleek. Om te beginnen met de figuur Chorus

Chorus

die de stukken aan elkaar praatte, en overigens ook de rol vervulde die het Koor in het klassieke drama vertolkte - maar niet 'volgens het boekje'.

De tekst volgde wel hier en daar precies de Shakespeare-tekst, maar de film kijken en met het boek op de schoot meelezen: dat was toch wat lastig zoeken. De strijd bijvoorbeeld in de vierde acte verving bijna geheel de tekst. Natuurlijk waren woorden destijds belangrijker dan beelden, en konden ook gemakkelijker ten tonele worden gevoerd. Er werden wel tweegevechten uitgevoerd, maar een slagveld zoals hier vertoond werd, is natuurlijk aan de cinema voorbehouden.

Henry V, de vechtjas

Beelden van de strijd

Shakespeare schreef dit werk in 1599; het plot behelst de gebeurtenissen tijdens de Honderdjarige Oorlog in 1415, de strijd van de Engelsen tegen de Fransen bij Azincourt. Shakespeare baseerde zich voornamelijk op historische kronieken van 1587. Henry V maakt als toneelstuk deel uit van een serie van vier, een tetralogie. Het zijn achtereenvolgens Richard II, Henry IV deel 1, Henry IV deel 2 en Henry V.

Ik kwam op deze film door de toevallige omstandigheid dat ik op YouTube een filmpje vond van Kenneth Branagh; ik was toen bezig met het blog over Henning Mankell.

Ik herhaal het filmpje hier nog eens:

Speech Eve of Saint Crispin's Day

 

Het is een mooi voorbeeld van de prachtige taal van Shakespeare:

 

This story shall the good man teach his son

And Crispin Cirspian shall ne'er go by.

From this day to the ending of the world,

But we in it shall be remembered;

We few, we happy few, we band of brothers;

For he today that sheds his blood with me

Shall be my brother; be he ne'er so vile,

This day shall gentle his condition.

 

lekkere jonge kop, opzwepende taal

We zijn bij de avondmaaltijd bezig elkaar  Oorlog en vrede van Tolstoj voor te lezen, en ons valt op dat in díe oorlog er net zo blijmoedig gesproken wordt over vechten, nee: zelfs sterven voor de tsaar, als hier. Vooral de officieren fantaseren er lustig op los, dat er geen hoger levensdoel is dan dat!

Ook in dit stuk vliegen de soldaten brandend van enthousiasme op de strijd af - die ze ook winnen. Ze zijn in de minderheid, maar tegen alle verwachting in verslaan ze de Fransen. Het schijnt dat het gebruik van de vele pijlen door de Engelsen daarin een doorslaggevende rol gespeeld heeft.

Henry V wordt door Shakespeare voorgesteld als een heel goede, haast zachtaardige koning. Hij krijgt tranen in zijn ogen als hij iemand moet bestraffen. Toch was het een agressieve daad Frankrijk binnen te vallen. Op grond van een bepaald decreet vonden hij en zijn raadgevers dat Frankrijk aan Engeland toekwam. (Ook bij Luc Panhuysen (in: De Ware Vrijheid) zagen we al dat landjepik in die eeuwen (en bij Panhuysen ging het zelfs nog over twee eeuwen later!) normaal was.)

En nog een staaltje van zijn wreedheid: de historische Henry liet na de slag bij Azincourt vele duizenden Franse gevangenen om het leven brengen.

In het laatste bedrijf zien we de romance tussen de dochter van de Franse koning en Henry V. De rol van koningsdochter wordt gespeeld door Emma Thompson.



Romance tussen Engelse koning en Franse koningsdochter

 

Ian Holms speelde de rol van Fluellen 

Een mooie rol ook voor Judy Dench 

Verliezen na de strijd

 

Ik las nog een aardige bijzonderheid in THE GUARDIAN:

Kenneth Branagh, die ook regisseur was van deze film, heeft zichzelf als Henry zo'n merkwaardig gladgeschoren gezicht gegeven. Terwijl Henry V in werkelijkheid al op jonge leeftijd (hij is trouwens maar 35 geworden) een vreselijk litteken onder zijn oog had, overgehouden aan een andere strijd. Er was daar een pijlpunt blijven steken die er met veel moeite en met behulp van een soort kurkentrekker uit was gehaald. De wond was behandeld met een mengsel van meel, honing, terpentijn en nog wat enge dingen.  Desondanks kunnen we genieten van een fris en fruitige (en naar de mode van 1989 gekapte) Henry!

Schets Shakespeare volgens Picasso

 

Portret van Henry V himself; het litteken zal aan de andere kant gezeten hebben.