Tomasz Gross vertelt in zijn boeken zijn verhaal zó gedocumenteerd, nauwgezet en integer, dat ik niet twijfel aan de waarheid ervan. Overigens erkent hij ook dat een enkeling van de Polen wél hielp de Joden te ontkomen aan de vervolgingen.
Ik ken Gross immers, en ben een bewonderaar van zijn werk. Hij schreef een overtuigend en indringend verslag van het onderzoek dat hij deed naar de geschiedenis van de Joden in Jedwabne en Kielce. Hij publiceerde daarover respectievelijk de boeken BUREN en ANGST. Niet alleen Duitsers, ook Polen zelf vermoordden Joden, en pikten hun bezittingen in.Aanvankelijk leek het erop, of de Polen dat pijnlijke stuk uit hun geschiedenis zouden gaan verwerken.
Museum Markowa
Aanleiding voor Trouw om hierover te schrijven, is de opening van een museum in het Poolse Markowa, Dit is opgebouwd volgens het principe van Yad Vashem: namen van Polen die hulp boden aan Joden worden hier genoemd op een muur. Alléén de goeden worden hier genoemd, de rechtvaardigen.
Jozef and Wiktoria Ulma - From Mateusz Szpytma, The Risk of Survival, The Institute of National Remembrance 2009.
Een van de namen die schuilgaan achter deze lijst van namen is de tuindersfamilie Ulma. Zij hebben daadwerkelijk hulp geboden aan Joden in de Tweede Wereldoorlog, en werden daarvoor zelf geëxecuteerd, samen met hun zes kinderen. De vrouw was zwanger toen ze vermoord werd.
Het Museum in Markowa.
Maar het lijkt er sterk op, dat de Polen de geschiedenis wat aan het verfraaien zijn. Want er waren niet zo veel Polen die de Joden hielpen, en die waarheid staat dan ten minste wel ergens (al is het maar in één zinnetje) vermeld in het museum. Het doden van Joden door Polen was helaas geen marginaal verschijnsel. Het Centrum voor Holocauststudies doet hier onderzoek naar. Maar zij krijgen geen geld van de overheid, en zijn ook niet betrokken bij dit museum. Het museum zelf krijgt die subsidie natuurlijk wel, bij deze regering.
Symbool van de hele historische strijd is Jedwabne. Polen proberen 'hun nationale bewustzijn te repareren' na het boek van Gross.
Jaroslaw Kaczynski heeft gezegd: 'Wij kunnen het funeste imago van Polen veranderen, dat heel bewust wordt gecreëerd, want over de hele wereld bestaat het fenomeen antipolonisme'.
Het besluit om het museum te bouwen is genomen in 2008 door het lokale PiS-bestuur. Dit bestuur stelt glashard dat de aantijgingen die Gross e.a. deed, 'onterechte beweringen' zijn, waartegen het PiS zich wil verweren, en daarom tonen zij de wereld een ander verhaal. Het PiS is het nationalistische Recht en Rechtvaardigheid, opgericht door de tweelingbroers Kaczynski. De kerk wordt door hen hoog gehouden; de paus heeft dan ook de eerste steen gelegd in Markowa.
Logo nationalisten
De kerk heeft een rare rol gespeeld in de hele Joodse kwestie. Voor de oorlog was zij sterk antisemitisch, en na het instorten van de Poolse staat bleef alleen de katholieke hiërarchie overeind.
Je zou kunnen denken dat het in de provincie waar Markowa (Podkarpacie) ligt wel meeviel met de jodenvervolging. Maar op 20 kilometer van Markowa ligt het dorp Gniewczyna. In 2010 stond een getuige op, Tadeusz Markiel, die als twaalfjarig jongetje in 1942 had gezien hoe Joodse mensen van acht gezinnen in een schuur werden opgesloten, waar ze werden gemarteld en verkracht. Daarna werden de Duitsers geroepen om het karwei af te maken.
Ten overvloede, uit het land waar tegenwoordig steeds minder persvrijheid is:
Pawel Pawlikowski met zijn Oscar.
De film Ida van 2013, van de Poolse regisseur Pawel Pawlikowski ontving een Oscar voor beste niet-Engelstalige film van dat jaar.
Dezelfde film - over een novice die ontdekt dat ze Joods is en in het naoorlogse Polen op zoek gaat naar haar familie - wordt nu 'anti-Pools' genoemd. 'Nu', , dat wil zeggen: sinds januari, toen de TVP rectstreeks bestuurd werd door de regering.
Premier Jaroslaw Kaczynski beloofde ervoor te ijveren dat er Hollywoodfilms kwamen die Polen in een gunstig daglicht zouden stellen.
Trailer van de film Ida.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten