Boekomslag
Ik ga een bekentenis doen: ik heb dit boek niet uitgelezen....Niet alleen, omdat de ellende bijna niet om aan te zien/ te lezen is.... Want het is een gruwelijke aaneenschakeling van gruweldaden in ongelooflijke aantallen.... Het is ook, omdat het voor een deel al bekend terrein voor me was.
Daardoor misschien ben ik wat murw geworden. De geschiedenis van de Baltische Staten, die van de Oekraïne - die deel uitmaakten van de Bloedlanden, het Molotov-Ribbentroppact: ik ben alles nu al een aantal keren tegengekomen in mijn literatuur; ik noem slechts Jan Brokken.
Om toch de hoofdlijnen van het gruwelijke verhaal weer te geven:
Zowel Nazi-Duitsland als de Sovjet-Unie hebben huisgehouden in de Bloedlanden.
De Bloedlanden; ook de Baltische staten vielen daaronder.
Zo was de Holodomor een enorme hongersnood op het grondgebied van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek in de jaren 1932-1933; het was een van de grootste nationale rampen in Oekraïne in de moderne geschiedenis; het aantal doden lag tussen de 2,5 en de 3,9 miljoen.
Monument ter nagedachtenis aan de Holomodor, Kiev.
De hongersnood werd veroorzaakt door het beleid van de regering van de Sovjet-Unie onder Stalin, die met kracht de collectivisatie en "dekoelakisatie" van de landbouw doorvoerde.
Propaganda-poster dekoelakisatie.
De boerderijen moesten worden samengevoegd in "kolchozen en sovchozen, waardoor arbeidskracht zou vrijkomen voor de industrialisatie. Stalins Vijfjarenplan uit 1928 moest worden gefinancierd uit export en het belangrijkste deel van die export bestond uit graan.Dit stuitte op groot verzet van de boeren, ook en vooral die in Oekraïne met hun traditie van vrijheid. Ze verborgen hun graan en slachtten hun vee liever dan dat ze het leverden aan de staatsboerderijen. De verplichte graanleveranties werden als straf verhoogd, hoewel de oogst in 1932 mislukte. Miljoenen boeren, door de communisten aangeduid als koelakken, werden gedeporteerd naar Siberië.
De term Holodomor wordt specifiek gebruikt voor de gebeurtenissen in gebieden waar etnische Oekraïners woonden. De Holodomor wordt daarom ook weleens de "Oekraïense genocide" of de 'Oekraïense holocaust' genoemd.
Stalin was verantwoordelijk voor de vreselijke Holomodor.
De dikke lijn in het midden is de Molotov-Ribbentrop-grens dwars door Polen.
Maar niet alleen de Sovjets hebben huisgehouden in Polen. De Sovjets en Duitsland hadden Polen opgesplitst, door middel van het Molotov-Ribbentroppact, zie afbeelding hierboven. Adolf Hitler zocht 'Lebensraum' voor zijn verheven Arische ras. 
Zo zag 'de echte Ariër' eruit: blauwe ogen en blond haar. (foto Volkskrant).
Hij viel Polen binnen (de Sovjets deden dat aan de oostgrens), en vroeg zijn generaals 'hun hart te sluiten voor medelijden', 'wreed te handelen', en 'zich te gedragen met de grootst mogelijke hardvochtigheid', in de komende oorlog in Oost-Europa. Er wordt vaak gedacht dat Hitler deze woorden uitsprak over de Joden, maar hij had het over de Polen! Alleen door hen te vermoorden kon hij zich de gewenste Lebensraum veroveren. Ethnische Duitsers moesten zich in het nieuwe gebied kunnen vestigen, in 'gegermaniseerde' steden en dito landbouwgronden; die zouden verbonden worden met 'das Reich' door middel van hoge-snelheidstreinen en autobanen. Ergens tussen de 30 en 45 miljoen Slaven moesten met dat doel opzettelijk worden uitgehongerd en zonder medische zorg komen te zitten.
Hitlers bestseller, met zijn politieke boodschap: ik wil Lebensraum (en de Joden afslachten!)
Het plan beoogde 85% van de Polen, 64% van de Oekraïners, en 75% van Belarus om te brengen.De uitvoering van dit plan begon met het beleg van Leningrad, dat uitliep op de dood van één miljoen inwoners, en op de dood van meer dan drie miljoen krijgsgevangenen uit het Sovjetleger, door middel van uithongering en ziekte.
'Grosszügischte Umsiedlungsaktion.'
Nazi-Duitsland in 1940 (donkergrijs) na de verovering van Polen samen met de Sovjet-Unie. De kaart laat enclaves van Duitse kolonisten zien die zich gevestigd hebben in de geannexeerde gebieden van Polen, middenin de invloedssfeer van de Sovjets. Nazi-propagandaposter. De oorspronkelijk grens tussen Duitland en Polen is helemaal weggelaten.
Foto Bundesarchiv.
Het moorden in de bloedlanden verliep volgens enkele methoden:- het creëren van een enorm systeem van werkkampen door de Sovjets, de zogenaamde Goelag.
Werkkamp; de Goelag is vooral bekend geworden door Solzenytsins De Goelag-Archipel..
- de holomodor, het uithongeren van de bevolking- doodschieten van de overlevenden van Goelag en holomodor
- binnenvallen Duitsland en Rusland in 1939, uitgaande van verschillende ideologieën vermoordden ze tezamen 200.000 Poolse burgers, overwegend hoogopgleiden. Dit vond plaats tussen 1939 en 1941. Voorbeeld: de moord op ruim 21.000 Poolse officieren door de Sovjets bij Katyn. Een soortgelijke campagne door de Duitsers vond tegelijkertijd plaats.
Het geaccordeerde voorstel van Beria van maart 1940 om de Poolse krijgsgevangen in Katyn te vermoorden.
Bij het bloedbad van Katyn zijn in april-mei 1940 naar schatting 22.000 Poolse intellectuelen en officieren door de Sovjet-geheime dienst vermoord. De Sovjet-Russische aanval op Polen die leidde tot het bloedbad van Katyn was voor de Russen onderdeel van een poging om de grenzen van het tsaristische Rusland uit de 19e eeuw te herstellen (zie Molotov-Ribentroppact).
Lijken van Poolse officiers liggen bij het massagraf klaar om onderzocht te worden. Foto gemaakt op 30 april 1943. via Wikimedia Commons. de moord vond in 1940 plaats.
- het plaatsen van Poolse Joden in getto's door de Duitsers; het plaatsen van Poolse burgers in Russische werkkampen.
Markt in het overbevolkte Joodse getto in Warschau.
- het doden van burgers in de oorlog nadat Duitsland Rusland was binnengevallen, 'in een systeem van agressieve medeplichtigheid': Wit-Russische vrouwen en kinderen werden door de Duitsers afgeschoten als ballast, en mannen kregen dwangarbeid opgelegd.Hitler stelde zich een koloniale de-modernisering voor van de Sovjet-Unie en Polen. Een bliksemoverwinning van de Sovjet-Unie; een Hongerplan voor Polen, Wit-Rusland, Oekraïne, westelijke Rusland en de Kaukasus; en ten slotte de Endlösung: uitroeiing van de Joden. Het Generalplan-Ost moest Hitler bevrijden van de rest van de bevolkingsgroepen uit die landen, waarna de Lebensraum voor de Ariërs een feit was.
Einsatzgruppe, 1941; Sovjet-Unie.
Uiteindelijk moest Hitler zijn plannen bijstellen, en werden er veel minder mensen vermoord dan hij gewild had. Mensen werden bijvoorbeeld als dwangarbeider ingezet, in plaats van hen te laten doodhongeren. Generalplan-Ost werd afgeblazen.Wel werd de Endlösung begonnen. Oorspronkelijk was die voor ná de oorlog gepland. Einsatzgruppen werden ingezet om Joden dood te schieten. In 1941 kwam een nieuw massavernietigingswapen beschikbaar: verstikking door koolmonoxide, later waterstof-cyanide. Toegepast in permanente gaskamers.
Ziklon-B, werkzame stof blauwzuur of waterstof-cyanide.
Endlösung
Maar anders dan wij meestal denken, zijn niet de grootste aantallen mensen vermoord in de concentratiekampen, en waren het ook niet de Joden.
Schrijver en historicus Timothy Snyder, geboren 1969.
Oorspronkelijke titel.
Ten slotte:
Ik las de boek Buren (2001) en Angst (2006), van Jan T. Gross. Dat ging over vreselijke misdaden die Polen Joden hadden aangedaan.
De Poolse regering neemt maatregelen tegen Jan T. Gross omdat hij het regime niet welgevallig is, schrijft Selma Leydesdorff in een recente editie van het NRC.
Ik had al eerder gelezen, dat de Polen vonden dat hen die misdaden tegen de Joden niet zo zwaar mochten worden aangerekend, omdat zij zelf zo ernstig geleden hadden onder de dictaturen van Hitler en Stalin.
Ik moest er nu onwillekeurig aan terugdenken, nu ik las dat de nazi's dezelfde methoden hadden toegepast op de Polen (mensen in schuren drijven en verbranden) als de Polen op de Joden.
10 minuten, duidelijke samenvatting van Bloodlands voor UvA: uitroeiing op het besproken gebied op drie manieren: Sovjets tegen koelakken; nazi's tegen Polen, nazi's tegen Joden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten