Boekomslag
Bart Vonck, geb. 1957; vertaler.
Casida VIDe la mano imposible
Yo no quiero más que una mano;
una mano herida, si es posible.
Yo no quiero más que una mano
aunque pase mil noches sin lecho.
Sería un pálido lirio de cal.
Sería una paloma amarrada a mi corazón.
Sería el guardián que en la noche de mi tránsito
prohibiera en absoluto la entrada a la luna.
Yo no quiero más que esa mano
para los diarios aceites y la sábana blanca de mi agonía.
Yo no quiero más que esa mano
para tener un ala de mi muerte.
Lo demás todo pasa.
Rubor sin nombre ya. Astro perpetuo.
Lo demás es lo otro; viento triste,
mientras las hojas huyen en bandadas.
Vers VI
Van de onmogelijke hand
Ik wil voor mij niets anders dan een hand,
een gewonde hand, als het kan.
Ik wil voor mij niets anders dan een hand
Al leef ik duizend nachten zonder bed.
Ze zou een vale, kalken lelie zijn.
een duif, vast aan mijn hart,
de wachter was ze die in mijn stervensnacht
de maan strikt elke toegang zou ontzeggen.
Ik wil voor mij alleen maar deze hand.
als dagelijkse olie, het witte laken van mijn heengaan,
Ik wil voor mij alleen maar deze hand
die van mijn dood een vleugel stut.
Al het andere gaat zo voorbij.
Het rozerood, al naamloos. De sterren, eeuwigdurend.
Al het andere is ook anders; de trieste wind,
en bladeren warrelend op de vlucht.
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Ik was bijzonder verrast toen ik bovenstaand gedicht De la mano imposible tegenkwam. Het riep een herinnering op, ik wist niet meteen waaráán.....
Maar de combinatie met een ander gedicht bracht me het antwoord: het gedicht Cortaron tres árboles:
Cortaron tres árboles
Eran tres
(Vino el día con sus hachas.)
Eran dos.
(Alas rastreras de plata.)
Era uno.
Era ninguno.
(Se quedó desnuda el agua.)
Ze velden drie bomen
Het waren er drie.
(De dag kwam met zijn bijlen.)
Het waren er twee.
(Zilveren kruipvleugels.)
Het was er één.
Het was er geen.
(Het water bleef naakt.)
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Enig zoekwerk op internet leverde me op, dat deze gedichten ooit op muziek waren gezet; bij elkaar vormen ze de Suite Coral. van de Cubaanse componiste Gisela Hernandez Gonzalo.
Maar wat nóg leuker was: ik had die suite met die vier liederen zelf gezongen, met het Waterlands Kamerkoor, in een concert van september 2014. Zie daarvoor MIJN BLOG. Daar staan ook de vertalingen, van álle liederen van dat concert trouwens.
Ik slaagde er niet in, een goede en enkele, uitvoering op Youtube van de twee bovengenoemde liederen te vinden. Ter illustratie geef ik het volgende filmpje:
Hiervan is het middelste lied Cortaron tres arboles.
Dit is de componiste, 1912-1971.
Dit was destijds onze flyer/poster.
Ook de Oda a Walt Whitman is opgenomen.
Er is een groot deel van het werk van Lorca dat me ontgaat. Zo zijn zijn gedichten uit de bundel Poeta en Nueva York voor mij niet te begrijpen zonder een hoop achtergrondkennis. Voor dit moment vind ik het genoeg, dat hij New York verschrikkelijk vond, hij trof de stad trouwens aan precies in de crisistijd. Hij bewonderde Walt Whitman, die een sterke voorkeur had voor gewone mensen, en van directe, gewone taal. Whitman was net als Lorca openlijk homoseksueel, dat feit heeft Lorca geholpen ook voor zijn geaardheid uit te komen, en zijn homoseksualiteit te praktizeren. Voor een Spanjaard was dat zeker uitzonderlijk. In de Ode neemt hij het ook op voor de zwarten, De regels waarin hij dat doet springen er echt uit, al kon ik ze daarom nog niet direct plaatsen.
Ik voor mij viel meer voor de persoonlijke, directe lyriek. Behalve de twee genoemde gedichten vond ik ook erg mooi: El poeta pide a su amor que le escriba, vertaald: De dichter vraagt zijn geliefde hem te schrijven.
Hierin:
Amor de mis entrañas, viva muerte // en vano espero tu palabra escrita.... (Allerinnigste geliefde, (letterlijk: van mijn ingewanden!) dood vol leven, ik wacht vergeefs op het door jou geschreven woord)... Enzovoorts. 
Huis van Lorca, omgeving Granada.
0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0-0
Nadat ik het boek een dag heb laten liggen, komen bepaalde regels met kracht terug in mijn gedachten: Zo uit het gedicht:
Muerte
¡Qué esfuerzo,
qué esfuerzo del caballo
por ser perro!,
¡qué esfuerzo del perro por ser golondrina!,
¡qué esfuerzo de la golondrina por ser abeja!
¡qué esfuerzo de la abeja por ser caballo!
Dood
Wat een moeite,
wat een moeite doet het paard
om hond te zijn!
wat een moeite doet de hond om zwaluw te zijn!
wat een moeite deot de zwaluw om bij te zijn!
wat een moeite doet de bij om paard te zijn!
Dit is maar een stukje uit het gedicht. Ik kwam erop, toen ik filosofeerde over de gedachte, dat iedereen altijd méér, en anders wil zijn dan hij/zij zelf is. (Althans: ik ken dat streven.) Ik meende dat Lorca dat hier verwoordde, maar betwijfel bij nader inzien of hij dat heeft willen zeggen: waarom heet het gedicht Muerte? En is hier sprake van surrealisme? Ten slotte kunnen we verwachtschap aannemen tussen Lorca en Dalí.
Vragen.
Verder wil ik nog noteren de volgende regels:
¡Negros! ¡Negros! ¡Negros! ¡Negros!
La sangre no tiene puertas en vuestra noche boca arriba.
No hay rubor. Sangre furiosa por debajo de las pieles,
viva en la espina del puñal y en el pecho de las paisajes,
bajo las pinzas y la retamas de la celeste luna de Cáncer,
..................
Zwarten! Zwarten! Zwarten! Zwarten!
Bloed vindt geen deur in jullie ruggelingse nacht.
Geen blozen. Het bloed wordt onderhuids,
leeft in de dolkpriem, in de borst van de landschappen,
onder de scharen en de brem van de hemelse maan van de Kreeft
...........
Uit: El rey de Harlem, de Koning van Harlem.
Ik durf weinig te zeggen over de betekenis, wel trof me de herhaalde aan- of uitroep ¡Negros! Die wordt later nog eens herhaald,
Leuk zijn de gedichten die iets van het land of het landschap oproepen:
El río Guadalquivir
va entre naranjos y olivos
Los dos ríos de Granada
bajan de la nieva al trigo
De Guadalquivir stroomt
tussen sinaasappelgaarden en olijven.
De twee rivieren van Granada
dalen van sneeuw naar graan.
Uit: Baladilla de los tres ríos - Kleine ballade van de drie rivieren.
En zo zou ik door kunnen gaan.....
Geen opmerkingen:
Een reactie posten