Boekomslag
De kunstenaar Tobias Tak is helaas al overleden. Ik schreef al eerder over hem in mijn blog. Nu heb ik zijn vertolking te pakken kunnen krijgen van de Canciones, van Lorca. Ik ben er zeer van onder de indruk.
Dank zij de tekeningen van Tak kon ik met mijn zeer beperkte Spaans een heel goede indruk krijgen van de poëzie van Lorca.
Twee pagina's uit de Preludio (Prelude).
De tekst komt niet goed over op de plaatjes, ik geeft hem hierbij:
Links staat onderin: Las alamedas se van;
Rechts: pero dejan su reflejo.
Bovenin staat de vertaling: De populierenlanen gaan ervandoor
maar ze laten hun weerspiegeling achter.
Merk op hoe mooi die 'reflejo' weergegeven is, waardoor je een beeld krijgt bij de poëzie.
Lloro, ik huil,,,,,
.... bij de bittere zee.
In mijn pupillen zijn twee zingende zeeën
..... frente al mar amargo
¡Hay en mis pupillas
dos mares cantando!
Door jouw liefde, doen de wind,
mijn hart en mijn hoed me pijn.
Por tu amor me duele el aire
el corazón
y el sombrero,
Despedida, vaarwel
Si muero
dejad el balcón abierto.
Als ik sterf, laat dan het balkon open.
Dit laatste gedicht resoneerde sterk bij mij: ik vond het lichaam van mijn gestorven moeder in 1990 in haar slaapkamer, de balkondeuren stonden wagenwijd open, 'haar ziel kon zo naar buiten.'
Er zijn prachtige regels te citeren, bij voorbeeld: De maan spijkert een lange hoorn van licht aan de zee / La luna clava en el mar un largo cuerno de luz; en: De schaduw stuurt reflecties van kalme dingen naar mijn lichaam. De schaduw beweegt zich voort als een reusachtige violetkleurige mug. / La sombra manda a mi cuerpo reflejos de cosas quietas. Mi sombra va como immenso cínife color violeta.
Natuurlijk moet je hier de plaatjes, de beelden bij zien, zoals Tak ze gemaakt heeft. Ik moet het auteursrecht respecteren, en kan alleen maar zeggen: koop het boek, of leen het bij de bieb, het is zéér de moeite waard.
Zie voor meer informatie over Tobias Tak DEZE LINK.
Lorca maakte zelf ook tekeningen, zie zijn uitgave van het toneelstuk Maria Pineda.
Dit stuk vanFederico García Lorca werd voor het eerst gespeeld in juni 1927 in het Goyad-Theater in Barcelona; regie in handen van Lorca, "with scenic design and costumes' door Salvador Dali.
Zie voor Lorca en Mariana Pineda mijn blog onder DEZE LINK. Voor Lorca werd Mariana Pineda het symbool voor de vrijheidsstrijd in de Burgeroorlog.
Lorca was dol op de zogenaamde aleluyas:
Deze Halleluja's 'vonden hun oorsprong, als literair genre, in de religieuze prenten die de [katholieke] kerk aanbood op grote plechtigheden. […] Onderaan elke halleluja stond een vers. Na verloop van tijd verloren ze hun religieuze gevoel en veranderden ze in moraliserende en pedagogische halleluja.
Deze halleluja over het leven van Lorca vond ik op todocoleccion
Een moderne uitgave van hetzelfde.
Nog eentje dan, uit het boek van Tak.
Een mooie recensie is te vinden onder deze link: Recensie Hebban
Om meer dan één reden vond Tak in Lorca zijn zielsverwant: Lorca illustreerde zelf ook vaak zijn gedichten, of werkte daartoe samen met vriend Dali. Zie ook Lorca's liefde voor de aleluya, plus voor de dans. Tak - gestorven in januari 2020 - was ook danser en choreograaf.
In Leiden hangt dit gedicht als eerbetoon aan Fedricoa García Lorca.
Tobias Tak, 1954-2020
NB: het boek heeft een voorwoord van Christopher Maurer, professor Spaanse literatuur aan Boston University. Daar heeft Tak ook gewoond en gewerkt.
Nog één citaat:
"Tussen mijn schouders fladdert mijn ziel, verguld en vol."
"Entre mis hombros vuela mi alma dorada y plena."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten