donderdag 6 augustus 2020

Der Hauptmann, Robert Schwentke, 2017.

Filmposter
Gruwelijke film, gebaseerd op een waar gebeurde geschiedenis. Eerder vastgelegd in een docudrama van 1996, getiteld Der Hauptmann von Muffrika, van Paul Meyer, 1996. 
Docudrama, waarin enkele van de historische personen te zien zullen zijn. 
Hoofdpersonage is Wili Herold, een soldaat die aan het eind van de oorlog achterna gezeten wordt door zijn meerderen Of hij is gedeserteerd of iets anders op zijn geweten heeft, weten we niet. 
 
Zo ziet hij eruit als hij angstig is, en achtervolgd. 
Hij weet te ontkomen aan zijn achtervolgers, en vindt dan stom toevallig in een verlaten auto een Duits officiersuniform - met eretekenen. 
Hij trekt dit unform aan, en mét dat unifrom ís hij ook meteen een SS-er. Hij onderwerpt meteen een voorbijkomende soldaat aan zich, die hem van dienst moet zijn. Die dóet dat ook. 
En dat is het beangstigende van de film: alle Duitsers die hij ontmoet, lijken  te hebben gewacht op iemand die de leiding op zich wilde nemen. Herold doet dat met zo veel sadistisch genoegen, dat de angst je om het hart slaat. Hij deinst voor de ergste misdaden niet terug. 
Bij een gevangenenkamp vermoordt hij een grote groep mannen. Zoals de Einsatzgruppen Joden vermoordden, aan de rand van een eigengegraven massagraf. Wat een 'iets minder erge' nazi doet uitroepen: 'Wij Duitsers doen dat (=moorden) toch op een 'anständige' manier
In kamp Aschenmoor; nabij Nederlandse grens. Foto uit de speelfilm. 
Soms zie je dat hij zich ergens uit moet redden. Maar zijn brutaliteit is enorm, het lukt hem elke keer weer. 
Het is van belang te weten, dat het om het einde van de oorlog gaat. Niemand weet precies hoe het  ervoor staat, welke macht de nazi's nog hebben. Wij als kijker weten wat het jaar 1945 betekent, dat maakt de film zo extra pijnlijk.
Wat Willi Herold betreft, houd ik het voor goed mogelijk, dat hij zelf een deserteur was, en zo zijn eigen angst voor achtervolging in des te meer wreedheid omzette naar andere deserteurs. Maar dat is mijn psychologie! 
Een voorbeeld van de gruwel van de film, is het voorval, waarbij Herold twee Joodse mannen die zojuist op het podium hun smerige grappen vertoonden voor hem en andere Duitsers, op grond van nul-komma-nul  beschuldigt. 
Regisseur Robert Schwentke, die specifiek naar een verhaal als dit op zoek was. 
Willi Herold heeft echt bestaan. Hij is door de Geallieerden na de oorlog gevangen genomen, en is berecht. Hij werd onthoofd. Zijn geschiedenis als ' Hauptmann' begon op zijn 19e, hij is maar 20 jaar geworden. Hij werd 'de beul van Emsland' genoemd.
"Toen Willi Herold uiteindelijk werd opgepakt door de Britten en in 1946 in Oldenburg werd berecht en onthoofd, heeft de Britse militaire rechter uit pure fascinatie een boek over hem geschreven. Die rechter noemde hem ook geen psychopaat. En zo wil ik hem ook niet noemen. Herold was een overlever die heel ver ging in zijn overlevingsstrijd. In een amorele wereld was geweld zijn enige referentiekader. Dat hij zo veel mensen meekreeg zegt misschien iets over het verlangen naar autoriteit."
Dit citaat komt uit Trouw. 

Het gevangenenkamp waar Willi Herold in april 1945 arriveerde, wat het kamp Aschendorfermoor nabij de Nederlandse grens. Daar bracht hij, gehuld in zijn officiersuniform een gruwelijke slachting aan onder de gevangenen. Het leverde Willi Herold, de schoorsteenveger uit Chemnitz, de bijnaam 'De beul van Emsland' opleveren.
Begraafplaats
Gedenkplaat voor de 195 doden van Wili Herold. 
De gevangenen werden ingezete in de turfindustrie. 
Jong, slim, wreed: de schoorsteenveger-leerling Willi Herold, geboren in Lunzenau bij Chemnitz in 1925, wordt kort na zijn 18e verjaardag opgeroepen en opgeleid tot parachutist. Anderhalf jaar later 
wordt hij oorlogsmisdadiger.
Max Hubacher, Zwitsers acteur, vervult de rol van Willi Herold. 
Dit is de documentaire. 
Trailer van de speelfilm 
Ik heb ook nog even gekeken naar boeken over deze verschrikkelijke geschiedenis: ik vond dit boek:


(latere uitgave)
 
En dit boek met een opmerkelijke titel.
Het gaat hier om de zoektocht van de auteurs  Inge en Heinrich Peters naar het lot van de gevangene 
Albert Sommer uit het kamp Aschendorfermoor. In 2014  publiceerden zij hun zoektocht onder de titel „Pattjackenblut“; Pattjacken = Abschaum – 'so wurden die Häftlinge genannt'.  
Abschaum, Nederlands uitschot. (!)
Nog even wat de regisseur over deze geschiedenis zegt:
'Die Tragödie in unserer Geschichte hätte nicht stattfinden müssen. Die war verhinderbar, und die hätte von jeder der Figuren im Film verhindert werden können, aber keiner hat es getan. Alle sind irgendwie mitgegangen, weil sie alle davon profitiert haben, weil sie alle eigene Ziele verfolgt haben, und weil sie auch wirklich nicht in moralischen oder ethischen Kategorien gedacht haben. Ich sehe das immer so ein bisschen, als hätten sich fünf Leute in einem Raum auf einen Vertrag geeinigt, aber sie können sich nicht einigen, wer jetzt da unterschreibt und die Verantwortung dafür übernimmt, und Herold taucht auf und sagt, ihr wollt, dass ich da unterschreibe, kann ich machen, ist ja sowieso nicht mein eigener Name. Er setzt dadurch eigentlich eine Maschine in Bewegung, die aber schon drauf gewartet hat und schon aufgebaut war, in Bewegung gesetzt zu werden. Also es geht nicht nur darum, was mit diesem Menschen passiert, wenn er die Uniform an hat.'
Stukje van de muziek uit de film: van Martin Todsharow. Ook heel dreigend!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten