Steve Jobs, De biografie, Walter Isaacson, 2011.

De dood van Steve Jobs in 2011 was maandenlang wereldnieuws. Ik las dat hij door velen als een soort goeroe aanbeden werd, deze man die Apple had groot gemaakt. Hij zou begiftigd zijn met een ongekend zakeninstinct, een artistiek gevoel voor design, en nog veel meer buitengewone kwaliteiten. Zijn uitspraken verschenen bij wijze van spreken bij bosjes op tegeltjes. Als we het nog niet wisten: een Belangrijk Iemand was heengegaan.

Jazeker, hier was een Ziener heengegaan, een mens die enkele trappen hoger stond dan gewone stervelingen, een Creator, iemand, die super- super anders, nee, vooral: beter was dan anderen. God in computer- en telefoonland. 

In een mum van tijd lag ook zijn biografie in de winkel, met de bekende foto van de man zelf op de omslag:

Zo lag het boek 19 dagen na zijn sterfdatum 5 oktober 2011 overal in de winkels. Mooie foto? Nou hè? Had hij natuurlijk wel zelf bepaald, voor het omslag van zijn boek.

Aardige memorabilia werden geboren, zie boven en onder

Ik was niet zo snel met dit boek, Jobs stierf al weer vijf jaar geleden, en wij hebben het net een paar dagen uit. We lazen een vertaling, in een uitgave die ik cadeau heb gekregen van de Trouw, in een cassette met nog vier of vijf andere biografieën. 

Ik heb niet erg genoten van dit boek. Ik verwacht heel andere zaken van een biografie, ik vond dit wat een mensenleven betreft, oppervlakkig. Mij interesseert wat iemand denkt, en wat zijn opvattingen zijn, hoe hij groeit of niet groeit. Hoe hij zich door het leven heen slaat, welke daden, welke stomheden, conflicten. 

Eigenlijk gaat dit boek meer over Jobs' bedrijven, Apple, Mackintosh, Pixar, en de ontwikkelingen van alle hard- en software die daar gemaakt zijn. En, erg belangrijk, over de veranderingen die zijn nieuwigheden in die wereld teweeg hebben gebracht. Die  zijn aanzienlijk, dat is helemaal waar: het 'gewoon' worden van internet en het mobiele netwerk, het feit dat 'iedereen'  nu een i-Phone, i-Pad, of anders wel een andere mobiele telefoon heeft, het verdwijnen van de cd's.

Wil je al die ontwikkelingen goed kunnen snappen, dan moet je nog wel een beetje in je hoofd hebben welke apparaten eerst kwamen, welke erachter aan kwamen; het uiterlijk, de kleuren, de schroefjes en de moertjes. Dat weet ik niet, en ik heb daar ook niet zo'n belangstelling voor. 

Hoe het ook zij, met die ontwikkelingen die Jobs in grote mate heeft bepaald, zijn nogal wat ruzies gepaard gegaan. Het gedrag van Jobs, zijn manier van omgaan met andere mensen, zijn non-argumenten, het ging me allemaal steeds meer tegenstaan. Hij staarde mensen aan om ze onzeker te maken, kon iemand die hard en integer had gewerkt helemaal de grond in stampen, hij kon schelden op niks af, of mensen zomaar de laan uit sturen. Het is allemaal heel pijnlijk om te lezen. Het was ook een rare snuiter, heel lang waste hij zich maar een keer per week en gebruikte geen deodorant, hij stonk! Hij liep op blote voeten en vertoonde een heel buitenissig eetgedrag. In eerste instantie ontkende hij zijn ziekte kanker en wilde er toen ook niet naar laten kijken. Hij ontkende het vaderschap van zijn eerste dochter aanvankelijk. Herhaaldelijk liet hij merken dat hij totaal geen meegevoel had voor zijn medemens, ja zelfs erg onredelijk was. Ik vond het een vreselijke man.  Hij heeft mensen zomaar ontslagen, wie weet omdat zijn pet verkeerd stond. 

Alleen zijn vrouw, Laurene Powell, heeft het met hem uitgehouden, en kon hem nog wel eens ten goede beïnvloeden. 

Walter Isaacson beschrijft veel bizar gedrag van Jobs als een uitwerking van zijn 'reality distortion field'. Zoals Isaacson dat omschrijft:

Als Jobs niet afgeleid wilde worden, dan negeerde hij dingen gewoon, alsof hij die, door het alleen te willen, kon laten ophouden te bestaan. Hij was in staat de werkelijkheid niet alleen voor anderen te verdraaien, maar ook voor zichzelf. 

Doe het maar eens goed bij zo'n man!

De term zou stammen van de film Star Trek. In de 'Menagerie-period' werd het gebruikt om te beschrijven hoe de aliens hun eigen wereld creëerden door mentale kracht. 

The Talosians (uit Star Trek), met die specifieke mentale kracht, the reality ditortion field, die nu helemaal vereenzelvigd wordt met Steve Jobs.

Zo dus. De magie van de meester, zal ik maar denken.

Bij elke nieuwigheid die Jobs uitbracht op de markt, werd er een enorme presentatie op touw gezet. Ook daarover wordt bladzijden lang gepraat, want natuurlijk is dat in een bedrijf ook van gewicht. Ik laat hier maar even wat plaatjes zien van een presenterende Jobs door de tijden heen.

In 1979.

Geen idee, maar jong.

??? Voor nu veel te groot.

Ook geen idee wanneer, maar later. 

Oud, de man, en plat, het ding.

Zo is het wel duidelijk.

Overigens gingen niet al die presentaties van een leien dakje: ik meen dat het bij de iPhone4 was, dat er een soort rel is ontstaan over de antenne, omdat de telefoon niet zou werken als je je duim op een bepaalde plaats had. Het is de geschiedenis ingegaan als 'antennagate' en Jobs heeft er bakzeil over moeten halen. Dat zal hem niet meegevallen zijn.

De man was niet helemaal slecht, maar hij was ook zeker niet helemaal goed. Elders heb ik EEN BLOG geschreven over het boek Een spiegel voor narcisten, van Martin Appello. Appello beschrijft Jobs als een narcist, en één van de kenmerkende karaktertrekken van Jobs in dat verband vindt hij, dat Jobs al zijn apparaten gesloten houdt. Niemand kan erin, letterlijk niet. 

Ik tref ditzelfde euvel aan in de biografie. Ik kan deze man alleen maar begrijpen van die ene kant, wat hij zakelijk gepresteerd heeft. Ik erken dat dat veel is. Maar verder weet ik niets over hem. (Hij is bijvoorbeeld geadopteerd, zijn vader was een Syrische vluchteling. Het komt een paar keer aan de orde, maar vluchtig.)

Met zijn adoptief-vader.

Zo zag de kunstenaar Adam Frucci hem, april 2004: 'Steve, Good or Evil?'

 Steve’s Reality Distortion Field   is it Myth? Are Apple or Steve evil? evil? greedy? machiavellian? cheating? non-philanthropic? monopolizing? manipulative? cunning? hype? hyper? fluff? meaningless? insignificant? not for the history books? self-aggrandizing? complexed? non-green / non-eco? lazy? schizo? neurotic? inhumane? stuck-up? stuck? blind? vision-less? stupid? chauvinistic? snobbish? blind? stubborn? tyrannical? art:  Adam Frucci 2008-04, for Gizmodo art competition on depicting Steve  as “Good or Evil” Question to ponder before you judge   what do you...

Af en toe werd ik gek van de uiterlijkheden. Ik weet het, het draait bij Apple om het uiterlijk, en voor Jobs was niets zo belangrijk als dat... 

Maar ja. 

Steve Jobs in 1981

In een Japans biografisch stripboek; als manga-hero; = Japans voor stripheld

Jobs in juni 2011, in de New Storage Centre for i-Cloud

Jobs met zijn vrouw Laurene, hun dochtertjes Eve en Erin en Lisa Brennan-Jobs uit een eerdere relatie van Jobs.)

Rechts is zoon Reed, links is Jobs zelf op die leeftijd.

Steve en Reed Jobs

Er komen natuurlijk ook een macht aan namen langs in dit boek, Jobs heeft het bedrijf niet alleen groot gemaakt. Eén daarvan wil ik noemen, iemand die vanaf het begin een vriend was.

Steve Wozniak

De grote tegenpool van Steve Jobs was natuurlijk Bill Gates. Wat Jobs voor Apple was, was Gates voor Microsoft. Hun werkwijzen worden tegenover elkaar gesteld als open en gesloten: waarbij Apple gesloten is. Jobs wilde alles in eigen hand houden, geen andere software toe laten, en zoals al gezegd: het apparaat kon niet eens open. Vlak voor zijn dood hadden Gates en Jobs nog wel een goed gesprek. Toch bleef Jobs volhouden dat het Microsoft (of Gates) om het geld ging. Nou werkte Jobs zelf inderdaad voor € 1,-- per jaar, maar dank zij zijn zeer grote aandelenpakket in Apple  is hij tot de allerrijksten van de aarde gaan horen! Beetje raar om dan vol te houden, dat het jou niet om het geld te doen is. 

En moet je eens kijken naar zijn mega-jacht:

Ook hier bemoeide hij zich zelf met het design; ik vind het ook een beetje een iPadje, ha!

Binnen het jacht, stuurhut.

Bill Gates en Steeve Jobs, de opponenten.

Een glimpje van zijn huis in Palo Alto. Volgens de biografie heeft een van zijn eerste huizen (of was het dit huis?) jarenlang leeg gestaan, omdat hij niet de meubels kon vinden, die aan de wetten van zijn design-lust voldeden.

Het boek is in 2015 inmiddels ook verfilmd; Michael Fassbender speelt Jobs. Hier de twee samen.

Plaatje uit de film

Dit vond ik wel aardig om te laten zien. Steve Jobs pissed off moments, 4 minuten.

In The Guardian staat een geweldig goed commentaar van Sam Leith. (Leith is de auteur van het boek 'You taking to me?' , over rhetorica, niet speciaal over Jobs.) Een aanrader!

Ton en ik lazen dit boek na het avondeten, in porties van ongeveer 4 pagina's per keer. 

Op mijn ergernissen na, vond ik het saai. Het is eindelijk uit!

De Applestores hebben allemaal een kenmerkend uiterlijk. Glas speelt een grote rol, zie vooral de glazen trap. 

Ook weer naar de ideeën van The Master.

En dit moet de Apple-Campus 2 worden, in Cupertino. Volgens mij wordt dit wel genoemd in het boek, de gebogen ramen zijn heel bijzonder. (En duur. Maar ja.)