De verborgen dynamiek van familiebanden; Bert Hellinger, 1993 (2015)

Boekomslag.

Het boek is geschreven in samenwerking met Gunthard Weber en Hunter Beaumont. Het heeft een vreemde ontstaansgeschiedenis: het is een vertaling van Love's Hidden Symmetry,

dat op zijn beurt weer een vertaling was van het Duitse Zweierlei Glück, ook van Hellinger. (Die overigens Anton heet; waarom maakt hij er Bert van??)

Ik geloof niet dat de boeken precies eender zijn, ze zijn telkens aangevuld en/of gewijzigd.

Ik heb in dit boek alleen gegrasduind, ik heb het niet helemaal gelezen. Ik kreeg de naam Hellinger op van Peter Bakker, vanwege het belang van familie-verhoudingen. Via Peter kreeg ik ook nog een ander boek over dat onderwerp, daar hoop ik wel uitgebreider over te kunnen schrijven.

Ik schrijf nu een paar dingen op die me getroffen hebben bij het grasduinen:

Familie-opstellingen en 'the orders of love';
Geweten
Begeerte

Het gaat in het leven om het bloeien van de liefde. Om de liefde te laten gedijen is het van belang te doen wat zij vraagt, en na te laten wat haar schaadt.
De liefde volgt de verborgen wetten van de Grote Ziel. Ze noemen het in dit boek 'de systemische orde van de liefde'.

Familie-opstelling

In dit boek komen familie-opstellingen voor, door middel van representanten.
In een therapeutische groep wijst een cliënt representanten aan van de mensen uit zijn familie. Hij positioneert ze op een specifieke manier ten opzichte van elkaar. Hij/zijzelf en de representanten vertellen wat dat met hen doet. Het is merkwaardig te zien, dat de representanten weergeven wat heel goed mogelijk is dat de gevoelens van de 'echte' personen geweest zouden kunnen zijn. In elk geval doet ook de patiënt mee. De therapeut begeleidt het geheel, en verandert net zo lang tot er een inzicht komt. De orde van de liefde kan zo worden hersteld; de liefde kan weer 'stromen'.

Sceptici hebben problemen met dit concept: dat vreemden zouden kunnen voelen wat een ander voelt en nodig heeft. Maar Hellinger ziet dat het werkt, speculeert er verder niet over, en maakt er gebruik van.

Ook een systeem...

Hij heeft er in Zuid-Afrika kennis mee gemaakt, en met de 'mythische krachten'  die het losmaakt. Jammer dat hij er niet meer over loslaat, het zou juist goed zijn voor een betere kennisname. Door de officiële therapie wordt het nauwelijks toegepast, het wordt vooral gevolgd in het alternatieve circuit. Hellinger is niet onomstreden, zie verderop.

Schilderij Zoeloes

Ik heb één zo'n transciptie gelezen: van een gezin waarin een kind zelfmoord had gepleegd. Er werden representanten neergezet, ieder zei wat er met hem of haar gebeurde. Het was heel opmerkelijk!

Het tweede wat ik met mijn grasduinen uit het boek heb gehaald, is Hellingers opvatting over het geweten. Hij zegt, dat geweten feitelijk niets met goed en kwaad te maken heeft. maar wel met 'ergens wel of niet bijhoren'. Elke daad staat in het teken van schuld of onschuld. Je leert wat wel en niet mag, op straffe van uitsluiting. Zo heeft elke familie zijn eigen geweten, en krijgt ieder zijn persoonlijke geweten.

Elke kring waarvan je deel uitmaakt heeft ook weer een geweten. Tegenover ieder van je relaties heb je een eigen geweten, tegenover je vader is dat weer anders dan tegenover je moeder enzovoorts. Het is mogelijk dat je de schuld van iemand anders op je neemt, bewust of onbewust. 

Uiteindelijk is er je geweten tegenover God. Als je zo ver bent dat je dát gehoorzaamt, ben je veel wijzer geworden in het leven, en durf je alleen te staan. Je gaat dan de grote weg van het goed en kwaad.

Een heel mooi stuk vond ik over 'begeerte' . Bij een liefdevolle relatie hoort gelijkheid van geven en nemen. 'Het koesteren van begeerte' heet de paragraaf die mij zo trof: wanneer aan de seksuele behoefte van een der partners niet wordt voldaan, dan bevindt deze zich in een zwakke positie, want de ander heeft de macht hem of haar af te wijzen. Degene die verlangt lijkt behoeftig te zijn. Sommige partners houden vast aan de macht en superioriteit van een gever te zijn, maar daardoor beschadigen zij de relatie.

Uit de voorstelling Begeerte heeft ons aangeraakt. 

Minder vond ik dan weer het vervolg op deze vaststellingen: dat het een vaak gezien effect bij dit soort problemen is, dat mensen ofwel het mannelijke ofwel het vrouwelijke in zichzelf gaan versterken. Hellinger is daarop tegen, een vrouw moet vrouwelijk blijven, een man mannelijk. (bl. 49 en volgende.) Hij is in het algemeen zeer conventioneel in de verdeling van de man-vrouwrollen.

Natuurlijk heb ik hier maar een paar interessante weetjes neergepend. Ik ben geen therapeut, en wat ik heb gelezen staat in een groter verband, dat heb ik bewust niet bestudeerd, mijn belangstelling gaat niet zo zeer uit naar therapieën.

In Skepsis las ik een uitvoerig artikel met zeer kritisch commentaar op Hellinger.

Logo stichting Skepsis

De man zou autoritair zijn, alleen maar willen horen wat hem te dienste staat; hij heeft een vreemde opvatting over incest - een kind zou door de moeder worden 'toegeschoven' aan de vader die zij tekort doet; het kind doet 'het' met pappie voor mammie. Hellinger zou ook controversieel zijn door zijn opvattingen over Hitler. Sommigen menen dat hij gewoon een fascist is.
In man-vrouwrelaties staat hij een traditionele rolverdeling voor, waarbij de man leidt, de vrouw volgt. Ook seksueel is de traditionele houding, de missionarishouding, het 'beste'.

Missionarishouding de beste bij seks.

Hij kan koud reageren op mensen, doordat hij gevoelens en visie oplegt. Critici zeggen: juist bij een goede therapie duurt het zo lang voor de cliënt werkelijk een eigen inzicht verwerft.

Hellinger is priester geweest, heeft in Zuid-Afrika gewerkt. Later zei hij de kerk vaarwel, en trouwde met Herta. Nu is hij getrouwd met Sophie. Sophie heeft bepaalde kosmische kwaliteiten, ik weete het niet precies. Hellinger is inmiddels 80 jaar oud. 

Ook in Tegenwicht, geschreven door Anke Manschot, vond ik veel kritiek. Anke heeft wel een systeem- (familie)opstelling meegemaakt, en ervoer allerlei opmerkelijke zaken. Maar ze heeft óók kritiek!

Er is een Bert Hellingerinstituut Nederland, in Groningen. Zij willen een kenniscentrum zijn. De methode familie-opstellingen wordt ook gebruikt voor organisaties.

Het woord 'systemisch' hoort typisch bij deze therapeutische stroming. 

Facilitation 'gratitude' met Bert Hellinger. niet echt een opstelling, maar wel een voorbeeld van Hellingers werkwijze. Ongeveer 12 minuten.