Boekomslag
De film Waltz with Bashir kwam weer onder mijn aandacht door de aflevering van Zomergasten met Dyab Abou Djaja. Hij liet het laatste stuk van de film zien, waar de animatie overgaat in de gruwelijke werkelijkheid van het bloedbad in het Palestijnse vluchtelingenkamp Sabra en Shatila van 1982.
Er is na de film ook een graphic novel gemaakt van hetzelfde verhaal.
Ik vond het goed om beide eens goed te bestuderen. Eerst kwam het boek aan de beurt.
Hoewel het boek al enige jaren oud is, leek mij de bibliotheekversie die ik te leen kreeg (van de vestiging Muiden) nog ongelezen.
Ik vond het goed om te lezen, omdat ik mij herinner dat ik de film (na de eerste keer kijken) niet meteen goed begreep.
Eerst de titel: Wals met Bashir. Bashir staat voor Gemayel Bashir, zoon van Pierre Gemayel, oprichter van de Falangisten. De Gemayels waren maronitische christenen, hun falangistische beweging bestreed de PLO en Hezbollah ten tijde van de burgeroorlog in Libanon. Vanwege deze positie steunde Israël Bashir. Gemayel werd in 1982 tot president gekozen - alleen een maroniet kon president worden. Gemayel steunde Israël, toen dat land in 1982 Libanon binnenviel. Hij pleitte ervoor dat de Libanese christenen niet zouden wijken voor een islamitische overheersing; daarna werd nog vóór de eedaflegging vermoord - overigens ook door een maroniet. maar wel een die vond dat hij het land verkocht aan Israël.
Bashir Gemayel, vermoord in 1982. De titel van boek en film verwijzen naar hem.
Dit zijn vader Pierre en zoon Bashir Gemayel; de vader is oprichter van de Falangisten. De Falangisten zijn ook de lui die de bloedbaden hebben aangericht;daarbij ging het wel om een splintergroep binnen de falangisten, die eerder niet waren toegelaten binnen de reguliere groep.
Dit zijn de falangisten, de Kataeb Regulatory Forces. De moordenaars in Saba en Shatila waren de Special Forces, onder leiding van Elie Hobeika. Hobeika werd in 2002 vermoord door een autobom.
Maar nu naar het boek:
Ari Folman was in 1982 een 19-jarige soldaat in het Israëlische leger. Hij is zijn geheugen kwijt over die periode. Hij spreekt een landgenoot, die geplaagd wordt door nachtmerries over honden.
De landgenoot Rein Buskilas vertelt Folman over de nachtmerries met de honden. Ze verwijzen naar een traumatische oorlogservaring van hem. Uit de Engelse uitgave.
Folman zelf heeft dergelijke herinneringen nauwelijks; het enige is dat hij zichzelf vanuit het water het land ziet opgaan in de vluchtelingenkampen.
Hij gaat op zoek naar dat stuk verleden, en praat daarom met vrienden, landgenoten, een psycholoog, over zijn ervaringen. Er komt steeds meer bij hem boven.
Er komt vooral tot uiting hoe gruwelijk en angstaanjagend de oorlog voor iedereen was. Uiteindelijk ontdekt Ari Folman, dat hij bij een van de 'buitenste ringen' betrokken was bij het bloedbad van Shaba en Satila: zij die de lichtkogels afschoten, zodat de milities binnen de kampen hun 'werk' goed konden doen.
Het boek eindigt, net als de film, met de gruwelijke werkelijkheid: de talloze doden die verminkt opgestapeld liggen. Het gehuil van de vrouwen, de lijken overal: het grijpt je bij de keel. Folman herinnert het zich nu allemaal precies. Het surrealisme van de strips is werkelijkheid geworden.
De moordpartijen in september 1982 kostten 700-3500 Palestijnen het leven. Elie Hobeika was de leider van de Special Force.
Hobeika, rechts, 1985. Elie Hobeika werd na 1982 o.a. verscheidene keren minister. In 2002 werd hij vermoord.
Een opmerking op het boek vermeld, van Arnon Grunberg, intrigeerde me: 'Wat Maus was voor de Holocaust, is Waltz with Bashir voor de Libanonoorlog.'
Maus blijkt een grafische roman te zijn voor volwassenen uit 1986 en 1991 (twee delen) van Art Spiegelman. Het boek geeft in een stripverhaal de strijd weer van Spiegelmans vader om als Poolse Jood te overleven tijdens de Holocaust.
De Joden worden hier als muizen voorgesteld, de nazi's als katten.
Maus, graphic novel over de Holocaust.
Art Spiegelman
Er zijn inmiddels heel veel historische stripboeken geschreven, zie hiervoor dit artikel over Lesmaterialen.
Er zijn prachtige bij; Trouw verwoordde dat mooi in het artikel: Beeldverhaal puberteit ontgroeid.
Nog even over de titel, Waltz with Bashir: één van de soldaten, Frenkel, trotseert de kogels van de vijand en danst met zijn geweer in de hand, onder het portret van de vermoorde Bashir. Op nog geen 200 meter daarvandaan maakten Bashirs volgelingen zich klaar om de kampen aan te vallen.
Ook slaat de titel op de korte tijd dat Libanon en Israël samenwerkten.
Regisseur van de film David Polonsky, tevens schrijver van het boek.
Ari Folman, soldaat, hoofdpersoon; mede-auteur.
Ariel Sharon; speelde ook nog een rol in dit drama; uit een officieel onderzoek bleek dat hij te weinig had gedaan om te voorkomen dat de falangisten deze misdaad gingen plegen.
Woensdag 3 augustus jl. stond in de Trouw een artikel over stripboeken over de Spaanse Burgeroorlog. Hierbij wat plaatjes daaruit, het boek is van Arturo Pérez-Réverte.
Hier de schrijver bij de presentatie van zijn boek, 2015. De verdeeldheid in Spanje over de Burgeroorlog bestaat nog steeds, hoewel wat ondergronds. Het blijkt hier wel uit, dat er een tweede boek in de maak is, van Carlos Fernández Liria, dat wat linkser is dan het boek van Perez-Réverte. David Ouro zal de illustraties maken. Verkrijgbaar over enkele maanden.
Memoria sentimental, van David Ouro.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten