18 klassiekers om het heden te begrijpen, Jaap Tielbeke, 2018.

'We doen het aan de lopende band: boeken van weleer openslaan om onze eigen tijd beter te begrijpen.'
(Jaap Tielbeke)

Boekomslag

Pas nu ik het boek 18 klassiekers om het heden te begrijpen ga bloggen, ontdek ik dat de Redactie van De Groene Amsterdammer al sinds 2015 soortgelijke boeken verzorgde. Met allemaal verschillende auteurs, zeg maar columnisten. Ik soms ze hieronder op, in willekeurige volgorde, met van elk besproken boek een paar voorbeelden.

Hierin onder andere:

 Simone de Beauvoir - Le Deuxième Sexe door Nina Weijers; Hannah Arendt - Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil door Xandra Schutte; Francis Fukuyama - The End of History and The Last Man door Casper Thomas; William Easterly - The White Man's Burden: Why the West's Efforts to Aid the Rest Have Done So Much Ill and So Little Good door Rutger van der Hoeven.

Hierin onder andere:

I.M., van Connie Palmen; Elementaire Deeltjes, van Michel Houellebecq; 1984, van George Orwell; Turks Fruit, van Jan Wolkers. 

Hierin onder andere:

Anna Blaman, Eenzaam Avontuur; Nabokov, Lolita; Mijn beter ik, Renate Rubinstein. 

Nog even chronologisch achter elkaar: De twintig boeken die ons denken veranderden (2015); De 21 romans die onze blik veranderden (2016); De 19 boeken die ons boos maakten (2017); en dan het boek waar het mij om te doen was: 18 klassiekers om het heden te begrijpen, (2018).

Van het onderhavige boek nam ik kennis via het programma OVT, van de VPRO, waarin een aantal boeken werden besproken. Op die manier leerde ik het prachtige boekje van Dostojevski kennen, Aantekeningen uit het ondergrondse.

Ik wilde het boekje via de bibliotheek lenen, maar het heeft liefst een half jaar geduurd voordat ik mijn reservering kreeg! In heel Noord- en Zuid-Holland is er maar één exemplaar van. - Nu ja. 

Ik wil volstaan met een korte opsomming van de boeken; bij wijze van naslagwerkje: 

Victor Hugo, De klokkenluider van de Notre Dame (1831); over de uitvinding van de boekdrukkunst;

Herman Melville, The Confidence-Man, 1857 (vertaald als De Maskerade), over vertrouwen.

Het al genoemde Aantekeningen uit het ondergrondse, Dostojevski, 1864;

Joseph Conrad, The Secret Agent, 1907 (vertaald als De geheim agent); hoe grote terreur zijn wortels kan hebben in klein handelen en kleine geesten. 

H.P. Lovecraft, The Call of Cthulhu, 1926, fantasy-verhaal met als thema 'kosmisch nihilisme'. 

Virginia Woolf, A Room of One's Own, 1929; de vrouw als spiegel waarin de man zich weerkaatst ziet tot tweemaal zijn grootte.

Sigmund Freud, Het onbehagen in de cultuur, 1930, De mens kan nergens anders leven dan in de cultuur, maar diezelfde cultuur perkt hem in. 

George Orwell, Down and Out in Paris and London, 1933, tegen verstikkend kapitalisme.

Sinclair Lewis, It can't happen here, 1935, over de kwetsbaarheid van de liberale democratie;

Johan Huizinga, Homo ludens, 1938, over spel als oorsprong van alle cultuur. In zijn tijd ging het spel hard achteruit. 

Sebastian Haffner, Het verhaal van een Duitser 1914-1933; nationalisme is een gevaarlijke geestesziekte die in staat is een natie te misvormen.

Frantz Fanon, Peau noire, masques blancs (1952); vroeg statement over 'white privilege'. 

Kurt Vonnegut, Player Piano, 1952; over een wereld waarin apparaten domineren.

James Baldwin, The Fire Next Time, 1963; wit Amerika zit gevangen in een geschiedenis die ze zelf nauwelijks begrijpt. 

Roland Barthes,  Fragments d'un discours amoureux, vertaald als  Uit de taal van een verliefde, 1977. 

Margaret Atwood, The Handmaid's Tale, 1985, over de uiterste consequenties van 'phallic rage', giftige masculiniteit (denk aan Trump). 

Joan Didion, Sentimental Journeys (1991), over het eenduidige verhaal dat we zouden moeten wantrouwen.

Helen Garner, The First Stone, 1995, tegen slachtofferschap, puritanisme en hysterie bij vrouwen; zij moeten hun individuele macht laten gelden.

Ik noem een aantal van de essayisten: Stephen Sanders, Xandra Schutte, Marja Pruis, en Jaap Tielbeke, de samensteller.