Attidunal Healing en een Cursus in Wonderen, Els Thissen, 2022 - Nogmaals.

 
Boekomslag

Dit boek is soms heel fijn om te lezen, soms heel, heel erg moeilijk. 

Het fijne eraan is, dat het boek hoop geeft, en een uitweg biedt uit allerlei conflicten. Je komt er als mens niet uit als je in je conflicten - ik bedoel nu: die in je eigen innerlijk - zitten. Woede, verdriet, vastzitten in je eigen gelijk.... Het gebeurt met de regelmaat van de klok. Ik kom er dan echt niet uit als ik gelijk wil hebben... Voor alle eenvoudigheid sluit ik hier nog maar even conflicten met anderen even uit, eerst mijn eigen positie bepalen. 

Dat is ook wat Thissen schrijft: gáát het eigenlijk wel om gelijk hebben?
Zij ziet een uitweg in vergeving schenken. Maar meer nog: zij gaat van het uitgangspunt uit, dat het wezen van ieder mens - de essentie zogezegd - is, dat je liefde bent. Alles wat géén liefde is, is leven uit (oude) pijn. Is leven uit het verleden. Een mens zou dus niet vanuit het verleden moeten leven - ook niet vanuit de toekomst trouwens, want je toekomstvisie is vaak ook gebaseerd op angst - maar enkel van het heden, vanuit het Nu. 

Ook stelt zij, dat kwaad zijn op een ander, geïrriteerd, verdrietig zijn - altijd voortkomt uit een veroordeling van jezelf. En die veroordeling projecteer je op die ander. (Projectie is een van de sleutelwoorden.)

JERRY JAMPOLSKY en DIANE CIRINCIONE

Zie voor hun werk de Heartlight Center for Inner Peace

Ik vind de gedachte prachtig, en ik herken hierin het gedachtegoed van Gerald Jampolsky. Liefde is angst laten varen, het boekje staat al heel lang in mijn kast. Heel lang liet ik het ook ongelezen - tot voor kort. 

Boekomslag

Thissen baseert zich op Jampolsky, maar ook op Een Cursus in Wonderen, dat overigens ook de bron was voor Jampolsky. 

Boekomslag

Ook dit boek staat al enige jaren in mijn kast. Ik heb intensief geprobeerd de lessen - het is heel systematisch opgebouwd - toe te passen. 

Bij alle drie de belangrijke werken - Jampolsky, de Cursus in Wonderen en Els Thissen stuit ik op het aller moeilijkste probleem van de haalbaarheid - of onhaalbaarheid in mijzelf. In de Cursus staat - als ik het me goed herinner - dat pijn niet bestaat. Als je essentie liefde is, en liefde geven is, en niet bezig zijn met ontvangen/ krijgen - dan zou pijn ook niet bestaan. - Maar welk mens is zo ver?

en hoe zit het met de mensen in oorlogsgebieden? Kunnen die bezig zijn met de vraag wat hun essentie is?

Helen Schucman (geboren Helen Dora Cohn, 1909 – 1981)

 Amerikaanse psycholoog. Hoogleraar medische psychologie. Vooral bekend omdat zij samen met collega William Thetford het boek A Course In Miracles (1975) heeft 'geschreven'. 

Mogelijk is dat waar - dat je niet moet oordelen; dat je oog moet hebben voor de zuivere innerlijke kern van elk mens - op een zeer bepaald niveau. Maar elke keer als ik nadenk over de mensheid, of over mijn eigen piepkleine geschiedenisje, dan zie, hoor, en voel ik juist: pijn.... 

Het blijft tobben, het blijft zoeken.... 

Toch vind ik ook in veel oude, degelijke literatuur - de Bijbel, Kierkegaard - dezelfde opvatting terug. Het gaat om liefde. Niet om eigenliefde, liefde voor de ander. 

Jemig..... 

Nog een boek over een vergelijkbaar thema. 

Dit boek van Marshall B. Rosenberg ligt wat meer binnen mijn bereik, hier mag ik wel oog hebben voor mijn behoeftes. 

En nog een belangrijk inkeerboek: anders dan Thissen beweert Jezuïet Franz Jalics juist, dat we lijden moeten aanvaarden. 

Voor mij klopt dat meer met de dagdagelijkse werkelijkheid. 

Filmpje, Nel Thissen in gesprek, over: 

Vergeef en je bent vrij. Circa 10 minuten. 

Laat mooi zien hoe lastig de leer te begrijpen is, en tegelijk hoe waardevol hij is.... 

Aguirre, der Zorn Gottes, Werner Herzog, 1972.

Filmposter

Dit was wel een belevenis, deze film... Het begin was spectaculair: je ziet een karavaan door de bergen trekken, over smalle, steile paadjes (geitenpaadjes). De mist hangt hier en daar over de bergen. Het zijn geen gewone bergwandelaars, maar het is een stoet met koninklijke personages die in een draagstoel vervoerd worden. 

Er wordt ook een kanon meegesleept.... 

Een deel van de personen. We zien o.a. de priester, die de voice-over doet in de film. In het midden de door Aguirre benoemde leider. Een marionet van Aguirre, die zelf de touwtjes stevig i n handen houdt. 

Aguirre heeft werkelijk bestaan, maar de film is een mengeling van geschiedenis en fictie. Dat is heel mooi terug te lezen op DEZE SITE. (Van de universiteit van Gent.)

Klaus Kinski speelt Aguirre, 'der Zorn Gottes'. 

Verhaallijn: 
Een expeditie vertrekt in 1560 vanuit Peru op zoek naar het vermeende El Dorado. De leiding is in handen van Gonzalo Pizaro, die veel tegenslag ondervindt tijdens de tocht door de moeilijk begaanbare regenwouden. Dan besluit hij om de groep te splitsen. Een daarvan is een groep die vooruit moet gaan en het El Dorado alvast moet zien te bereiken of in ieder geval een route ernaartoe. De leider is Don Pedro de Ursua met als tweede man Don Lope de Aguirre. Deze manipuleert en zaait angst binnen de groep. Door de hitte, voedseltekorten, machtsgrepen en de diverse ziekten overlijden de expeditieleden een voor één, tot Aguirre alleen overblijft. 

Utterly mad, utterly courageous, zegt Herzog zelf, over wat er gebeurde in de film.  

Het thema van de tocht over een onbekende rivier in een dreigende natuur waaruit onzichtbare vijanden de boot belegeren, lijkt te zijn ontleend aan het boek Hart der Duisternis, van Joseph Conrad.

Herzog zelf zegt altijd dat een jeugdboek hem geïnspireerd heeft. 

Het verhaal is aangrijpend genoeg, natuurlijk door de beestachtige koloniale houding - ook van de priester -; maar ook door de onzichtbare aanvallen door de Indianen, en de tegenwerking van de natuur (bij voorbeeld rivierstromingen).

Aguirre; Klaus Kinski speelt geweldig arrogant. Een nare man, zowel zijn personage, maar ook de acteur zelf lijkt me niet aardig. 

Er zijn twee vrouwen op de expeditie mee. De een is de dochter van Aguirre, de ander (die hierboven) is meen ik haar verzorgster. Beiden komen ook om. Opvallend is dat hun witte kanten kraagjes nog lang onbezoedeld blijven in die idiote tocht door de wildernis. 

Foto Mimosas.

Aguirre vertoont ook gelijkenis met Mimosas, zie mijn blog.

Er zijn diverse films over tochten, queesten. Stuk voor stuk zijn er overeenkomsten (en verschillen) met Aguirre. Ik som ze hier op, en citeer van mijn blogpost:

'Mimosas is a challengingly static, dreamily mysterious and beautifully shot film about two disreputable Moroccan men who, as part of a caravan of travellers, accept the task of carrying the dead body of a holy man, the “Sheikh”, across the Atlas mountains to be buried in his home village. They receive help from a stranger who is as enigmatic as everything and everyone else in the film. It has been compared to Werner Herzog’s Aguirre: The Wrath of God, but where that has a very real sense of hubris and fear, this is too opaque and unreal to have quite that effect. It is more like a parable. Certain scenes look as if they have been improvised on location and there is something exasperatingly non-committal and provisional about it. But it certainly looks wonderful.'

Een andere film met een tocht door een bar land is de film Godland, een IJslandse film.

Poster IJslandse film Godland.

Voor het boek Hart der Duisternis verwijs ik naar MIJN BLOG daarover. Ten slotte moet vermeld worden dat Heart of Darkness inspireerde tot de film Apocalypse Now, van Francis Ford Coppola. 

Trailer

Het is ook nog wel interessant te lezen wat het Duitsland Instituut in zijn naslagwerk over de film vermeldt. 

Herz aus Glas, Werner Herzog, 1976.

Filmposter

Dit was één van de films die we zagen in het kader van de aandacht die filmmuseum Eye deze zomer gaf aan de regisseur Werner Herzog. De film is van 1976, en stelde ons eigenlijk teleur. We vonden hem vooral saai.

Korte inhoud: 

In de 18e eeuw wordt in een glasblazerij in een Beiers dorp het waardevolle robijnglas vervaardigd. Wanneer de eigenaar van de glasblazerij sterft, verliest het dorp de geheime formule voor het glas. De dorpelingen halen Hias erbij, een ziener uit de bergen die de formule moet reconstrueren. Hij ontvangt echter apocalyptische visioenen over verwoesting en collectieve waanzin. Hij voorspelt de oorlogen in Europa in de 20e eeuw.

Hier zien we Hias, en ook meteen de natuur om hem heen. Dergelijke beelden maken de film af en toe fantastisch. 

Enkele citaten over de film: 

"Je zou Herz aus Glas een duistere allegorie kunnen noemen over het noodlot dat de mensheid telkens weer over zichzelf afroept. Maar het is ook een ontregelend vormexperiment. "Een film die door zichzelf en uit zichzelf is ontstaan", volgens Herzog zelf."

Of deze:

"Nadat de man die als het enige het recept van robijnrood glas kende zijn geheim mee het graf in heeft genomen, blijft een Beiers dorpje anno 1800 ontredderd achter. In de glasfabriek ligt het werk stil, terwijl de complete dorpsbevolking tot een vorm van slaapwandelen vervalt. Alleen de zoon van de bejaarde fabriekseigenaar zet alles op alles om het procedé weer in handen te krijgen. De helderziende herder Hias voorspelt ondertussen niet alleen de ondergang van het dorp en zijn fabriek, maar ook de verschrikkingen die het land ver in de toekomst te wachten staan."

"Geen synopsis doet recht aan wat vermoedelijk Herzogs meest gedurfde en tegendraadse fictiefilm is. De emotieloze mimiek en monotone voordracht van de niet-professionele acteurs zouden onder hypnose tot stand zijn gebracht. Door de regisseur zelf nota bene. Onwaarschijnlijk? Herzog laat de kijker hoe dan ook in al dan niet prettige verwarring achter."

Filmpje over het feit dat Herzog zijn acteurs gehypnotiseerd zou hebben. 

"Grap of ernst?
Zoals veel van Herzogs werk kan de film letterlijk worden genomen, in dit geval als een sombere blik op de waanzin en wanhoop van een dorp dat niet meer in zijn levensonderhoud kan voorzien. Of het kan worden opgevat als een soort pokerface-grap waarin de acteurs worden bespot vanwege hun absurde ernst en wij worden bespot omdat we ze serieus nemen. Zoals vaak bij Herzog werken beide manieren van kijken even goed."

Hias

De basis van de film zit in de figuur van Hias. Dit was een Beierse profeet, die werkelijk geleefd zou hebben. Hij heette De Mühlhiasl - maar ook zijn profetieën worden met die naam aangeduid.  Zijn naam komt in geen enkel document uit die tijd voor; volgens de overlevering heette hij waarschijnlijk Matthäus Lang (of Mathias Lang of Johann Lang. Hij zou geboren zijn omstreeks 1753/1755, hetzij in Straubing, Rabenstein of Hunderdorf.

Hunderdorf, ingang van de stad

Hij stierf tussen 1805 en 1825. Hij werd ook wel de bosprofeet genoemd. De identiteit van de man is door gebrek aan duidelijke bronnen uiterst controversieel, maar zijn leven en werk worden als waarschijnlijk beschouwd.

Op Wikipedia vond ik enkele van zijn uitspraken, die ook in de film voorkwamen en opvallend waren: 

Profetieën 
Net als veel andere visionairs waren de profetieën van Mühlhiasl dubbelzinnig en symbolisch. Velen gaan vergezeld van het suggestieve naschrift: ‘Niemand wil het geloven.’ Zijn bekendste voorspellingen zijn waarschijnlijk die van een komende ‘laatste’ oorlog, die hij omschreef als een tijd van ‘het opruimen van de banken’. De tijd vóór deze oorlog zou herkenbaar zijn aan verschillende tekens, waar hij slechts vaag maar levendig naar zinspeelde en daardoor de verbeelding van luisteraars en latere generaties prikkelde. 

Enkele voorbeelden:

'Als de ijzeren hond door het bos blaft, begint de grote oorlog.'

'Als je geen onderscheid meer kunt maken tussen zomer en winter (begint de...)

''Als je mannen en vrouwen nooit van elkaar kunt onderscheiden (ze extern kunt onderscheiden)” (vrouwen dragen geen rokken meer, maar vooral broeken en hebben korte kapsels)

'Als er eenmaal dansmuziek in de kerken klinkt en de priester meezingt.'

'Hetzelfde soort geld komt omhoog.' 

Conclusie: 

Saaie film met hier en daar mooie beelden. Behalve de natuur ook de arbeiders aan het werk in de glasblazerij. 

De zoon van de oude fabriekseigenaar

De zoon van de oude fabriekseigenaar is walgelijk vervelend, maar eigenlijk geldt dat voor alle personages. 

Bevreemdende voorvallen, zoals het weghalen van een canapé bij een oude vrouw, omdat daar iets (het geheim van het robijnglas?) in zou zitten. 

Trailer

The Killing of a Sacred Deer, Yorgos Lanthimos, 2017

Filmposter

Lanthimos maakt heel vreemde films, maar wel heel fascinerend. Eerder schreef ik over zijn films The Lobster en Dogtooth. Vooral Dogtooth maakte veel indruk op ons. 

Deze film trouwens net zo goed. Je hebt niet meteen in de gaten wat er aan de hand is. We zien eerst een open hartoperatie; daarna een gesprek tussen een hartchirurg, Steven Murphy, en een anesthesist, over een horloge. Daarna een tussen Steven en een jongen, de zestienjarige Martin Lang.

Dit is het eerste gesprek tussen Martin en Steven. Alles is nog raadselachtig. 

Steven heeft een gezin: zijn vrouw Anna (gespeeld door Nicole Kidman) en twee kinderen, Kim van veertien en de jongere Bob. Waar leidt dit begin toe?

Uit dit en volgende gesprekken tussen Martin en Steven wordt duidelijk dat Martins vader een paar jaar eerder stierf onder de handen van de hartchirurg. Tijdens die open hartoperatie aan het begin van de film, dus. 

De gebeurtenissen blijven heel vreemd. Martin dringt zich in het wonderlijke gezin Murphy binnen, je voelt de onechtheid, het bizarre - het kille ook. 

Moeder Anna in de tuin. 'De planten water geven' is een terugkerend motief en laat de bizarre regelmaat in he gezin zien. 

Even vreemd is de manier waarop Anna en Steven de liefde bedrijven. Dochter Kim kopieert dat: stijf achterover liggen, alsof ze gekruisigd wordt.  

Kim vindt Martin wel leuk, wat verontrustend wordt als duidelijk wordt wat Martin wil. 

Want Martin zoekt gerechtigheid voor de dood van zijn vader, wiens dood de schuld is van Steven - zegt hij. Martin introduceert dokter Murphy ook bij zich thuis, aan zijn moeder, en probeert hem aan haar te koppelen. Zijn moeder wordt inderdaad verliefd op hem, maar de dokter wil daar natuurlijk niets van weten. 

Dan worden de kinderen Murphy allebei getroffen door een rare ziekte.

Nicole Kidman, als altijd geweldig in haar rol. 

Ze kunnen niet meer lopen en eten niet meer. Ze komen in het ziekenhuis terecht, er wordt niets gevonden maar de verlamming en het niet willen/kunnen eten blijven. 

Martin laat zich trouwens ook onderzoeken (door Steven) en beweert dat hij dezelfde klachten heeft als zijn vader. 

Foto deze site.

Deze acteur, BarryKeoghan, is heel indrukwekkend in zijn akelige rol van zestienjarige Martin. 

De eis van Martin is, dat één van de gezinsleden zal moeten sterven, om de dood van zijn vader te compenseren. Dat komt volgens hem het dichtst in de buurt van gerechtigheid. 

Steven brengt Martin naar de kelder van het huis, bindt hem vast en schiet op hem. Martin is niet geïntimideerd, wel gewond. 

Na nog enig heen en weer begint de jongste, Bob, uit zijn ogen te bloeden. Dat was wat volgens Martin een paar uur voor de dood zou gebeuren. Zodoende plaatst Steven Bob, Kim en Anna in een cirkel, vastgebonden met duct tape, en bedekt hij hun hoofd. Steven trekt een wollen hoed over zijn gezicht, draait zich om en vuurt een geweer af. Hij mist Kim en Anna ternauwernood, maar het derde schot doodt Bob.

Dit is de hele cast van de film, inclusief de regisseur.

In het midden de acteur Colin Farrell (Steven), links van hem Nicole Kidman (Anna), midden voor Sunny Suljic (Bob). Links regisseur Yorgos Lanthimos, rechts van Farrell de actrice  Raffey Cassidy (Kim), en helemaal rechts Barry Keoghan, 

Foto Jay L. Clendenin / Los Angeles Times. 

Enige tijd later komt Martin, zijn gezicht nog steeds enigszins gekneusd, het restaurant binnen waar hij en Steven elkaar ontmoetten. De overige Murphys zijn binnen en vertrekken onmiddellijk. Martin kijkt toe terwijl ze weglopen. Steven ontwijkt zijn blik, Anna kijkt hem ijzig aan en Kim, die genezen is, kijkt achterom voordat hij de deur uitloopt.

Steven Murphy. Gespeeld door Colin Farrell

De kritieken waren het erover eens dat moeilijk uit te leggen was waar de film precies over ging. Ik ga ook niet proberen dat te verbeteren. Wel vond ik DEZE SITE, met een analyse. 

Artemis levert een hert af dat in de plaats van Iphigenia wordt geofferd. 

Fresco uit Pompeï. Uit het huis van de tragische dichter. 

Ik was getriggerd door de titel. Het centrale thema staat in verband met Iphiginea, een verhaal uit de Oudheid.

Van die geschiedenis is een fresco, zie boven, het staat bekend als het Offer van Iphigenia. We zien hoe een naakte Iphiginea door Ulysses en Achilles wordt meegenomen om voor Artemis te worden geofferd. 

Dit is het achterliggende verhaal: 

Agamemnon, of een van zijn soldaten, doodt de heilige hinde van Artemis. Nu wacht de Griekse vloot in de plaats Aulis op de afvaart, maar gunstige wind zal uitblijven omdat Artemis die blokkeert. Agamemnon zal eerst Iphigenia aan de godin moeten offeren. Agamemnon lokt zijn dochter naar Aulis, voorwendend dat zij er met Achilles zal trouwen. Na een ruzie tussen de Atreïden verschijnt koningin Clytemnestra met haar dochter, en komt de gruwelijke waarheid aan het licht. Achilles voelt zich misbruikt en wil het meisje in bescherming nemen, maar Iphigenia houdt zo van haar vader, dat zij in haar lot berust. Een bode komt vertellen hoe Iphigenia in extremis door Artemis werd gered.

Er schijnen meerdere versies van de afloop van het verhaal te zijn, maar hoe dan ook verwijst de film naar dit verhaal. Zegt ook DEZE SITE.

Trailer

De regisseur, Yorgos Lanthimos, geboren 1973.

Conclusie: erg spannende, raadselachtige film. Juist het niet-voor-de-hand-liggende maakt de film erg indrukwekkend. Ook het decor werkt mee aan de bevreemdende indruk die de film maakt, zie de poster. 

Wel eng hier en daar. 

Compassie in je leven, Frits Koster en Erik van den Brink, 2015.

 

Boekomslag 

Informatie van de uitgever (Boom):

"Compassie of mededogen is het vermogen ons betrokken te voelen bij pijn en lijden – van onszelf en van anderen. Het gaat samen met de bereidheid ons in te zetten om dit lijden te verlichten en te voorkomen. Elk mens beschikt over het vermogen tot compassie en kan dit vermogen verder ontwikkelen en verdiepen met compassietraining."

Voor eventuele verdieping verwijs ik naar de site van DE UITGEVER.

Nicht Marianne heeft me op dit boek opmerkzaam gemaakt, als therapeut heeft zij er zelf veel mee gewerkt.
De basis ligt in de mindfulness, eigenlijk zou je dat eerst 'onder de knie moeten hebben om alle oefeningen in dit boek goed te kunnen doen.

Zoals op de omslag te lezen is (beetje onduidelijk) is dit een hulpboek. 

Hier en daar las ik handige tips, en overigens overlapt het naar mijn idee de contemplatieve meditatie. 

Toch maar onthouden!

Hart der Duisternis, Joseph Conrad, vertaling Bas Heijne, 1899 (2015)

 

Boekomslag

Ik las en blogde dit boek al eerder, zij het van een andere vertaler; zie deze  STUDIEBOL AGGIE.

Ik ben geïnteresseerd in verschillende vertalingen, vandaar dat ik dit boek in de vertaling van Bas Heijne van de bieb leende. 

Helaas ben ik nog niet aan lezen toegekomen, en het boek moet terug. Ik hoop er later op terug te komen, wellicht schaf ik me dit boek aan!

Bas Heijne in 2011.

Attitudinal Healing en een cursus in wonderen, Els Thissen, 2022

 

Boekomslag

Attitudinal healing ken ik als begrip van Gerald Jampolsky. Jampolsky was psychiater, en hij geloofde in genezing van de geest door het aannemen van een andere levenshouding. Deze was gebaseerd op liefde, en het laten varen van angst en schuld. 

Citaat: van DEZE SITE:

"Attitudinal Healing (AH) komt voort uit Een Cursus in Wonderen® (ECIW) en wil ons handreikingen doen voor het leven in innerlijke vrede. Dagelijkse oefeningen geven ons -net als het volgen van autorijlessen- een zekere routine om ontspannen te reageren in ‘noodsituaties’. Dit oefenen om anders met stressvolle situaties om te gaan, leidt ons weg van oordelen en schuld en geeft ons direct een andere ervaring; meer rust, meer vrede, meer ontspanning. Attitudinal Healing wil letterlijk zeggen ‘het helen van je innerlijke houding of instelling.’ Het is gebaseerd op de overtuiging dat je altijd kunt kiezen voor innerlijke vrede in plaats van innerlijke strijd, voor liefde in plaats van angst."

Gerald Jampolsky, 1925-2020

Zie ook DEZE SITE.

Els Thissen bouwt deze filosofie in dit boek verder uit. Behalve op de attitude richt ze zich daarbij op de Cursus in Wonderen. De essentie van je wezen is liefde, zegt zij, zegt de cursus in wonderen. Dat geldt voor ieder mens. 

Het is soms moeilijk lezen, moeilijk te aanvaarden, als je je de pijn van bij voorbeeld de oorlog in Oekraïne (en nu ook in Israël!) te binnen brengt. Wat nou, pijn bestaat niet?!

Desalniettemin is het geloof in de diepste kern van de mens als zijnde pure liefde niet onaannemelijk. Ik denk aan het paradijs, waaruit we verstoten zijn door de erfzonde. 

Innerlijke vrede zou onze natuurlijke toestand zijn, het gaat om het nu, niet om verleden of toekomst. - Weer iets wat moeilijk aan te nemen is, gegeven het feit dat oude pijn zich soms onontkoombaar aan een mens opdringt.

Het boek geeft ook richtlijnen. 

Ik denk dat ik er ooit misschien nog wel eens uit zal lezen, voor nu is het even genoeg. 

Zie ook de website Els Thissen.

Er zijn ook tal van YouTubefilmpjes te vinden van Els Thissen. 

Dit is er één van. 

Brokeback Mountain en andere verhalen, Annie Proulx, 1999 (2017)

Boekomslag

Ik was nieuwsgierig naar dit boek vanwege het titelverhaal, omdat daarop de film is gebaseerd, met Jake Gyllenhaal en Heath Ledger in de hoofdrollen. Zie mijn blog Over de film van Ang Lee, met dezelfde titel. 

Filmposter.

Film en boek wijken nauwelijks van elkaar af. Het is aangrijpend te lezen hoe de twee mannen van elkaar houden, maar onmogelijk een standvastige relatie kunnen onderhouden in een zwaar conservatief land. De gruwel van de moord op twee homo's - een uit Ennis Lamar's jeugd, en die van Jack Twist zelf - die beiden aan de penis door een trekker worden meegesleurd verbijsteren me ook nu weer, nu ik het las. Of de werkgever van de twee mannen, die hen door zijn verrekijker begluurt, en hen niet meer in dienst hoeft te hebben. 

Of het huwelijk van de twee, kil, en zonder liefde.

Wat nieuw voor me was, was dat Ennis anale seks heeft met zijn vrouw, wat zij vervelend vindt. Een verwijzing naar zijn homoseksualiteit.

Een Literaire analyse is te vinden onder de link. 

Het boek bevat méér verhalen dan dit bekende. Wat overeenkomt is dat ze allemaal spelen in Wyoming. 

Wyoming ligt in het noordwesten van de Verenigde Staten. Zie het Yellowstone Park als bekende plaats. 

Het is een prachtig natuurgebied. Ik kon niet laten er een paar plaatjes aan te wijden: 

Teton Range, Wyoming

Cattle drive near Pinedale, Wyoming

Ik koos deze plaatjes ook, omdat Brokeback Mountain, maar ook de overige verhalen van dit boek, spelen in het gebied van veeboerderijen. Jack en Ennis zijn weliswaar schaapherders in de eerste zomer van hun liefde, maar dat maakt niet uit om de grootsheid en pracht van het landschap te tonen.

. 

Over de andere verhalen kan ik niet veel vertellen. Ze waren bijzonder rauw. Bij voorbeeld het verhaal over de rodeorijder. Ik heb het gelezen - en ben het ook weer vergeten. Te hard voor mij. Geen plaats voor genuanceerde gevoelens, ga er maar aan staan. Ik heb nog een paar verhalen gelezen, maar de hardheid, ruwheid, wreedheid van het leven daar kon ik niet goed verdragen. 

Rodeo tijdens het Jubilee festival in Laramie. Rodeo is een belangrijk onderdeel van de cultuur van Wyoming. De modder onder je gaat hierover in het boek.

Foto van DEZE SITE.

Schrijfster Annie Proulx.

Geboren 1935.

De Engelse editie is getiteld: Close Range: Wyoming Stories; 1999. 

Afbeelding 1e editie. 

Masterclass: H.N. Werkman, hoe een drukker kunstenaar werd - KB

Naaktfiguur op canapé, H.N. Werkman, ca. 1935

Collectie KB

Het was erg leuk om met een klein gezelschap te mogen komen luisteren naar een lezing in de Koninklijke bibliotheek over H.N. Werkman. 

Het was voor ons een beetje uitproberen 'of het wat was', we pikten dit evenement op uit een Nieuwsbrief - en het pakte goed uit!

In 1935-1936 maakte Werkman een serie prenten die hij Hot Printing noemt. De naam is ontleend aan hot jazz. Net als in de jazz nam Werkman een paar basisvormen en maakte hij daarmee variaties. Elke afdruk van een prent is dan ook anders.

'Wim doet nooit iets normaal.' Een gezegde over de kunstenaar, die op elk gebied eigen wegen ging. Op school werd het niks, ('hij deed 3-jarige HBS, twee doublures...') en als kunstenaar-drukker werd hij ook niet opgeleid, maar vond zelf alles uit. Hij was heel beslist in hoe zijn werk eruit moest zien. In het drukwerk zien we soms minieme verschillen, afdruksels daarvan zijn soms allemaal bewaard, met kleine verschillen ertussen. De prijzen liepen in de tienduizenden euro's. Wat we zagen waren soms niet meer dan kladblaadjes, mooi bedrukt, dat wel....

Van deze kop zijn er een paar; het haar kwam in één geval zelfs los van het hoofd te staan. 

Print uit Hot Printing. Werkman wordt tot de expressionisten gerekend. 

Werkman leefde van 1882 tot 1945; vlak voor de bevrijding werd hij gefusilleerd. Over dit droevige feit hoorden we niets. Ik las dat de Duitsers eigenlijk bang waren voor onthullingen van Werkmans kant... 

Werkman - wisten we eigenlijk al - was lid van De Ploeg, een kunstenaarscollectief dat in 1918 in de stad Groningen werd opgericht. De leden zijn vooral kunstschilders, maar ook musici en literatoren zijn lid geweest van de Groninger Kunstkring De Ploeg. 

Maar ook in De Blauwe Schuit speelde Werkman een hoofdrol, zie verderop. 

De carrière van H.N. Werkman (1882-1945) is uniek in Nederland, lezen we in de aankondiging van de KB. Hij ontwikkelde zich van journalist tot drukker en vervolgens tot kunstenaar. Maar de kunstenaar bleef drukker en ook dat was niet eerder vertoond.

 

Het schilderwerk van Werkman kwam in de lezing niet aan de orde, alleen werd even op een dia onderstaand Kerkgang in de sneeuw getoond. Op internet vond ik ook nog Station de Punt, 1920. Ik vond de schilderijen ook de moeite waard om te tonen. 

Kerkgang in de sneeuw, 1919-1920

Station (De Punt), 1920

Deze masterclass ging in op de wisselwerking tussen de karaktereigenschappen van drukker en kunstenaar: hoe inspireerde de kunstenaar de drukker en hoe hielp de drukker de kunstenaar verder? Hoe kon dit tijdens de Tweede Wereldoorlog tot bloei komen?

Ballade voor een gevangen dichter (1943), H.N. Werkman, Groninger Museum

Tekst bij de expositie DRUKKER IN OORLOGSTIJD - H.N. WERKMAN EN DE BLAUWE SCHUIT, Groningen (2020):

"Vaderlandsliefde, volharding en hoop op een betere toekomst: dit zijn veel voorkomende thema’s in de druksels van H.N. Werkman voor de Blauwe Schuit, een gezelschap dat werd opgericht aan het eind van 1940. Aan de hand van onder andere gebeden, psalmen, teksten uit de Joodse en Jiddische cultuur en moderne poëzie reageert het gezelschap op de bezetting.

De Blauwe Schuit is opgericht door drukker Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945), dominee August Henkels, de scheikundige Ate Zuithoff en gymnasiumlerares Adri Buning. Hendrik Werkman verzorgt bij al deze uitgaven de typografie, en de kleurrijke, soms zelfs uitbundige illustraties. Het is voor hem en de andere ‘Schippers van de Blauwe Schuit’ een vorm van persoonlijk verzet in de donkere oorlogsjaren."

Dit werkje kende ik al van Werkman: hij illustreerde de Chassidische Legenden, van Martin Buber. Zoals gemeld, in oorlogstijd, ter verlichting. Prachtig!

Afbeelding van deze site.

Hieruit laat ik deze prachtige print zien; niet in de Masterclass.

'De herberg in de Karpathen' (suite I, prent 3)

Foto van DEZE SITE

Das Windlicht Gottes, 1942

Uitgave van Preken van Luther, waarin in bedekte termen kritiek op het nazibewind wordt uitgeoefend, 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bracht uitgeverij De Blauwe Schuit zo veertig drukwerken in kleine oplagen uit. Deze worden inmiddels wereldwijd bewonderd en gezien als iconen van het oorlogsdrukwerk. De uitbundige, kleurige illustraties zijn van drukker/kunstenaar H.N. Werkman; hij noemde ze bescheiden ‘druksels’. Ze zijn met gemengde technieken gemaakt, grotendeels met de hand.

De teksten zijn vaak van belang, niet alleen om hun referenties aan historische gebeurtenissen met parallellen in de oorlog; sommige uitgaven bevatten gedichten in eerste druk van Martinus Nijhoff, Simon Vestdijk en Hendrik de Vries.

Holland, Martinus Nijhoff

 Zie DEZE SITE.

En dit is de Prent bij Ballade van twee olmen, gedicht van Simon Vestdijk, vertaling van Paul Verlaine, 

De foto hierboven is een afdruk van het exemplaar van het Frans Hals museum. 

We kregen ook even een kijkje ook achter de schermen van de KB: hoe kwamen Werkmans ‘druksels’ terecht in de KB, op welke manier zijn ze verworven, wat kost een Werkman eigenlijk? De conservator ging ook in op de ‘opdracht’ om van elke Werkman-uitgave meerdere exemplaren naast elkaar te leggen voordat je er als onderzoeker iets over wilt zeggen. Tenslotte kregen we een aantal uitgaven zelf van dichtbij onder ogen.

De lezing/masterclass werd gehouden door Paul van Capelleveen. 'Paul van Capelleveen is collectiespecialist Moderne bijzondere gedrukte werken en Boekgeschiedenis bij de KB. Hij is het aanspreekpunt als het gaat over boekkunst en geïllustreerde werken, moderne gedrukte werken en onder meer voor de collecties binnen de KB van Bilderdijk, Boutens, Brusse en Couperus', aldus de website van de KB.

Conclusie: 

De heer Van Capelleveen praatte zich enorm snel door de informatie heen die hij kwijt wilde. Aantekeningen bijhouden was niet te doen. 

Het was voor mij verbazingwekkend te horen wat de simpele vellen papier (het leek wel kladpapier!) waard waren, de afdrukken van zijn printen. En ik vond ze toch heus mooi!

Bij het bloggen bleek wel hoe slecht ik op de hoogte was gebracht - of hoe weinig was blijven hangen. Ik moest de samenhang in zijn leven en werk toch echt zelf terughalen via internet. 

Maar deed dat met veel plezier!