Herz aus Glas, Werner Herzog, 1976.

Filmposter

Dit was één van de films die we zagen in het kader van de aandacht die filmmuseum Eye deze zomer gaf aan de regisseur Werner Herzog. De film is van 1976, en stelde ons eigenlijk teleur. We vonden hem vooral saai.

Korte inhoud: 

In de 18e eeuw wordt in een glasblazerij in een Beiers dorp het waardevolle robijnglas vervaardigd. Wanneer de eigenaar van de glasblazerij sterft, verliest het dorp de geheime formule voor het glas. De dorpelingen halen Hias erbij, een ziener uit de bergen die de formule moet reconstrueren. Hij ontvangt echter apocalyptische visioenen over verwoesting en collectieve waanzin. Hij voorspelt de oorlogen in Europa in de 20e eeuw.

Hier zien we Hias, en ook meteen de natuur om hem heen. Dergelijke beelden maken de film af en toe fantastisch. 

Enkele citaten over de film: 

"Je zou Herz aus Glas een duistere allegorie kunnen noemen over het noodlot dat de mensheid telkens weer over zichzelf afroept. Maar het is ook een ontregelend vormexperiment. "Een film die door zichzelf en uit zichzelf is ontstaan", volgens Herzog zelf."

Of deze:

"Nadat de man die als het enige het recept van robijnrood glas kende zijn geheim mee het graf in heeft genomen, blijft een Beiers dorpje anno 1800 ontredderd achter. In de glasfabriek ligt het werk stil, terwijl de complete dorpsbevolking tot een vorm van slaapwandelen vervalt. Alleen de zoon van de bejaarde fabriekseigenaar zet alles op alles om het procedé weer in handen te krijgen. De helderziende herder Hias voorspelt ondertussen niet alleen de ondergang van het dorp en zijn fabriek, maar ook de verschrikkingen die het land ver in de toekomst te wachten staan."

"Geen synopsis doet recht aan wat vermoedelijk Herzogs meest gedurfde en tegendraadse fictiefilm is. De emotieloze mimiek en monotone voordracht van de niet-professionele acteurs zouden onder hypnose tot stand zijn gebracht. Door de regisseur zelf nota bene. Onwaarschijnlijk? Herzog laat de kijker hoe dan ook in al dan niet prettige verwarring achter."

Filmpje over het feit dat Herzog zijn acteurs gehypnotiseerd zou hebben. 

"Grap of ernst?
Zoals veel van Herzogs werk kan de film letterlijk worden genomen, in dit geval als een sombere blik op de waanzin en wanhoop van een dorp dat niet meer in zijn levensonderhoud kan voorzien. Of het kan worden opgevat als een soort pokerface-grap waarin de acteurs worden bespot vanwege hun absurde ernst en wij worden bespot omdat we ze serieus nemen. Zoals vaak bij Herzog werken beide manieren van kijken even goed."

Hias

De basis van de film zit in de figuur van Hias. Dit was een Beierse profeet, die werkelijk geleefd zou hebben. Hij heette De Mühlhiasl - maar ook zijn profetieën worden met die naam aangeduid.  Zijn naam komt in geen enkel document uit die tijd voor; volgens de overlevering heette hij waarschijnlijk Matthäus Lang (of Mathias Lang of Johann Lang. Hij zou geboren zijn omstreeks 1753/1755, hetzij in Straubing, Rabenstein of Hunderdorf.

Hunderdorf, ingang van de stad

Hij stierf tussen 1805 en 1825. Hij werd ook wel de bosprofeet genoemd. De identiteit van de man is door gebrek aan duidelijke bronnen uiterst controversieel, maar zijn leven en werk worden als waarschijnlijk beschouwd.

Op Wikipedia vond ik enkele van zijn uitspraken, die ook in de film voorkwamen en opvallend waren: 

Profetieën 
Net als veel andere visionairs waren de profetieën van Mühlhiasl dubbelzinnig en symbolisch. Velen gaan vergezeld van het suggestieve naschrift: ‘Niemand wil het geloven.’ Zijn bekendste voorspellingen zijn waarschijnlijk die van een komende ‘laatste’ oorlog, die hij omschreef als een tijd van ‘het opruimen van de banken’. De tijd vóór deze oorlog zou herkenbaar zijn aan verschillende tekens, waar hij slechts vaag maar levendig naar zinspeelde en daardoor de verbeelding van luisteraars en latere generaties prikkelde. 

Enkele voorbeelden:

'Als de ijzeren hond door het bos blaft, begint de grote oorlog.'

'Als je geen onderscheid meer kunt maken tussen zomer en winter (begint de...)

''Als je mannen en vrouwen nooit van elkaar kunt onderscheiden (ze extern kunt onderscheiden)” (vrouwen dragen geen rokken meer, maar vooral broeken en hebben korte kapsels)

'Als er eenmaal dansmuziek in de kerken klinkt en de priester meezingt.'

'Hetzelfde soort geld komt omhoog.' 

Conclusie: 

Saaie film met hier en daar mooie beelden. Behalve de natuur ook de arbeiders aan het werk in de glasblazerij. 

De zoon van de oude fabriekseigenaar

De zoon van de oude fabriekseigenaar is walgelijk vervelend, maar eigenlijk geldt dat voor alle personages. 

Bevreemdende voorvallen, zoals het weghalen van een canapé bij een oude vrouw, omdat daar iets (het geheim van het robijnglas?) in zou zitten. 

Trailer