donderdag 22 oktober 2020

The Enemy, Denis Villeneuve, 2013.

Filmposter
Spannende, interessante film, met een ongelooflijk einde! In de hoofdrollen Jake Gyllenhaal, een knappe, boeiende acteur. Ik kende hem al van zijn rollen in onder andere The PrisonersJarhead, en Brokeback Mountain. Zijn naam als medespeler in een film is voor mij al reden geïnteresseerd te zijn!. 
Deze film is gebaseerd op de roman De man in duplo. Het origineel heet O Homem Duplicado, uit 2002 van José Saramago. Deze Portugese schrijver won ooit de Nobelprijs voor literatuur.
  
Voor een uitgebreide weergave van het plot van de film verwijs ik naar Wikipedia. Hier vermeld ik, dat Jake Gyllenhaal zowel de rol speelt van Adam Bell, als van Anthony Claire. Adam is een geschiedenisleraar, die een saai, zichzelf herhalend levensritme heeft; Anthony is  een extraverte, succesvolle acteur; zo'n beetje het tegendeel van Adam.
 
Adam komt Anthony toevallig op het spoor via een video, en zoekt hem op. Onmiddellijk treedt dan ook de verwarring op met de vrouwen van beide mannen. Ze lijken een beetje op elkaar, beiden zijn prachtige blondines. Mélanie Laurent is Mary, de vrouw van Adam, en Sarah Gadon is Helen Claire, de zwangere vrouw van Anthony. 
Mélanie Laurent. Met ongeïnteresseerde Adam.
Sarah Gadon; die hier overigens in bed terecht is gekomen met Adam. Al denkt ze dat het haar man Anthony is. 
Er zit een surrealistisch element in de film dat niet meteen duidelijk is: er komen spinnen in voor. Het begint al met een vreemdsoortige bijeenkomst van naakte vrouwen, die spinnen doodtrappen; bekeken door mannen in pakken.
 
Ik had helemaal niet meteen door wat hier gaande was. Er was ook geen direct vervolg in de rest van de film. 
Vervolgens kwam een gigantische spin in beeld in de skyline van de stad: 
Zo dus. 
Maar het gruwelijkste beeld kwam pas helemaal aan het eind van de film. Ik verklap het hier niet, het zou de hele spanning van de film teniet doen. 
Wel wil ik nog iets meer zeggen van de interpretaties die ik op internet tegenwkam: 
Adam en Anthony zijn in feite twee persoonlijkheden van dezelfde persoon. Deze man heeft grote moeite zijn ontrouw uit zijn verleden achter zich te laten en zichzelf ertoe te bewegen trouw te zijn aan zijn nu zwangere vrouw. (Ik weet niet meer waar ik deze visie vond.)
Het regelmatige vertoon van spinnen en spinnenwebben in de film, komt niet voor in het boek van Saramago, maar vormen metaforen die regisseur Villeneuve heeft toegevoegd. Volgens dezelfde bron als bovenstaande staan ze symbool voor hoe de hoofdpersoon vrouwen beschouwt; als wezens die hem vangen in een leven dat hij in zijn hart verwerpt. (Het is een interpretatie; ik vind het zonde om het zo te duiden.)
Het script is van Javi Gullon. Die geeft in een interview aan, dat de film niet 'het boek is', maar wel geïnspireerd door het boek. Het zijn dus twee verschillende kunstuitingen. Saramago was net gestorven, toen de film uitkwam, maar diens vrouw Pilar, kon wel vertellen dat de film over dezelfde dingen sprak als het boek van wijlen haar man. 
José Saramago en zijn vrouw Pilar.
De omgeving in de film is koud: heel veel shots van de skyline, kleine appartementen, beton, bussen. In het boek is het een onbekende Zuid-Amerikaanse setting, zoals São Paulo. De stad is als het ware al een monster. In de film werden het beelden van Toronto (de film is Canadees). Zie de recensie in Rogerebert:
'We tried to recreate with the colors, the clouds, feel the oppressive, paranoid feeling that the main character is going through. (The horror of identity, titel recensie; herhaling zowel in leven als in omgeving.)'
Op de site Taste of cinema wordt uitgelegd waarom de film een onderschat meesterwerk is. Ik parafraseer: 
Boek en film mogen uiteen lopen, in de hoofdzaak zijn ze het eens: beide verhalen vertonen existentiële horror, een ongebreideld libido, een wrede komedie van gelijkenis in fouten en manieren van doen, en ten slotte de twijfelachtige dualiteit van de hoofdpersoon.
Verder  in dezelfde recensie: 
Droge humor en tastbare angst zitten in beide kunstwerken, en hoewel beide heel verschillend eindigen, kennen ze een zenuwslopende resolutie toe die het publiek / lezer doet nadenken over onze perceptie van de personages. Identiteit blijft in beide werken dubbelzinnig en vatbaar voor meerdere  interpretaties, en daarin komen boek en film overeen. 
Denis Villneuve, samen met Jake Gyllenhaal
Villeneuve werkte ook samen met Gyllenhaal in The Prisoners. 

Trailer.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten