Filmposter.
Film in zwart-wit, van Francois Truffaut. De film deed erg ouderwets aan, wat denk ik ook aan het verhaal lag: de opvoeding kwam koud over.
Zo werd het kind gevonden: naakt, lopend op handen en voeten.
Eerst maar wat feiten: De geschiedenis waarop de film gebaseerd is.
Zijn opvoeder, Dokter Itard, noemt het joch Victor.
In 1797 namen jagers een naakte en vieze jongen gevangen in een bos in Aveyron. Hij was verwilderd, en voelde bij voorbeeld ook geen regen of kou. Hij werd in beslag genomen door het kraken van noten tussen twee stenen, waardoor hij de jagers niet zag naderen. Hij was daar achtergelaten door zijn ouders toen hij 4 jaar oud was; er zat een litteken van een steekwond door zijn keel. Het wilde kind was al verschillende keren gezien in de dichte bossen van Aveyron en Tarn, tussen Lacaune, Roquecézière en Saint-Sernin.
De mensen zien hem als een rariteit.
De boeren waren bang voor dit ruige wezen, dat op handen en voeten galoppeerde, en dichter bij de dieren dan bij de mensen stond. Verschillende pogingen om hem te vangen mislukten, de jongen was vlug, en gebruikte af en toe zijn klauwen en tanden om aan zijn achtervolgers te ontsnappen. Het wilde kind wordt eindelijk opgepakt en vervolgens overgebracht naar de gendarmerie van Rodez en naar het weeshuis van Saint-Affrique. Dokter Jean Itard, een jonge dokter die volledig aan zijn missie is toegewijd, zal tevergeefs proberen het kind taal bij te brengen.
Na vijf jaar van niet aflatende inspanningen laat Itard zijn beschermeling over aan Mme Guérin, de echtgenote van de intendant van de Institut des deads-muets in Parijs. Zij vervult die taak zorgzaam en teder. (? Ik vond het juist nogal spartaans.) Victor zal op deze manier vredig leven tot de leeftijd van 40, 'genietend in zijn kleine stukje tuin, op zijn rug uitgestrekt, en kijkend naar de wolken boven hem.
In zijn film concentreert François Truffaut zich op de jaren dat Victor leerling is en speelt daarbij zelf de rol van Doctor Itard (een primeur voor hem). Hij las de doktersrapporten, gepubliceerd in 1801 en 1806.
Ik vond de passages waarin Victor duidelijk nog wat eenheid met de natuur voelt, het mooiste. Hier kijkt hij naar buiten, verlangend. Hij drinkt heel graag melk, maar ook water. Soms is hij buiten en rent, zoals vroeger, op handen en voeten, lekker ook door de regen. Je geniet mee als teoschouwer, als hij even uit het keurslijf ontsnapt.
Truffauts eigen pijnlijke jeugd 'maakte hem gepassioneerd over het beschermen van ongelukkige kinderen. "Eén scène bepaalde dat ik de film moest maken", vertelt hij: de onrechtvaardige straf die Itard zijn student heeft opgelegd om hem in opstand te brengen; het is voor hem de enige manier om erachter te komen of dit kind met wie het onmogelijk is om te communiceren, een moreel geweten heeft.
"The Wild Child", geproduceerd door Les Artistes Associés, was een groot succes. De film is niet opgenomen in Aveyron maar in Aubiat, in de Auvergne en in de buurt van Montluçon.
Voor Truffaut is het ook van belang aan te tonen dat niet het kind schuld heeft, maar de samenleving, die het kind weigert op te nemen.
Toen het wilde kind gevonden werd, was hij ongevoelig voor koude en warmte. Met het douchen/baden verwierf hij die gevoeligheid. Toen niesde hij ook voor het eerst. Daar schrok hij vreselijk van. Dit element zit niet in de film!
De rol van Victor wordt gespeeld door een zigeunerjongen, Jean-Pierre Cargol
'Wilde kinderen', of 'Wolfsjongen' komen vaker voor in de literatuur. Hier een verbeelde afbeelding van het archetype.
Door Mowgli, de held van het Jungleboek, van de Engelse schrijver Rudyard Kipling, is het thema van het wilde kind populair geworden. .
Het wolfskind Mowgli van Rudyard Kipling was waarschijnlijk achtergelaten door zijn ouders in het Pench-gebied in Centraal India. Hij kwam voor het eerst voor in de Many Inventions-verhalen van 1893. Hij werd daarna het prominentste en invloedrijkste personage in Het jungleboek en Het tweede jungleboek (1894-1895)
Romulus en Remus. Mythologische stichters van Rome, ook opgevoed door wolven. Mythe stamt uit de Oudheid.
Het kind van Kronstadt; eind 18e eeuw, Kronstadt.Roemenië.
Victor van Aveyron, in het bos.
Onder en boven: de verslagen van dokter Itard, in verschillende uitgaven.
Titelpagina. Ik geloof zelfs daat hij er een roman van heeft gemaakt. Waarbij hij zich op zijn aantekeningen baseerde die hij maakte als student geneeskunde.
Onder en boven: afbeeldingen van Dokter Itard,
Jean Marc Gaspard Itard, 1774-1838; Franse arts, geboren in de Provence.
In dit boek van 2011 wordt het verhaal van Viktor, zoveel jaar na Truffaut, opnieuw verteld. Met andere verhalen. T.C. Boyle.
Truffaut schilderde eerder filmische portretten, bij voorbeeld in Les quatre cents coups (1959), L’argent de poche (1976) en de korte productie Les Mistons (1957). Die getuigen van groot inzicht in de gecompliceerde belevingswereld van het kind, dat zowel behoefte heeft aan geborgenheid als graag zijn eigen grenzen verkent. Zoals gezegd, Truffauts eigen jeugd was liefdeloos.
Als zijn meesterwerk in dat opzicht wordt L’enfant sauvage beschouwd. De film heeft documentaire trekken. Truffaut speelt zelf, sober en invoelend, de rol van Itard.
Ik citeer Medisch Contact:
Het resultaat is een ongelooflijk mooie, bijna essayistische film over een arts met een immens geduld, en een ‘patiënt’ die vaak geen enkele notie heeft van wat deze arts van of met hem wil. Een film ook over Itards pogingen om de jongen te civiliseren, en vooral over de noodzaak van liefde en zorg. De haarscherpe zwartwitfotografie en de muziek van Vivaldi (die voor de film geschreven lijkt) maken de zaak af. - Geschreven door Henk Maassen.
Het resultaat is een ongelooflijk mooie, bijna essayistische film over een arts met een immens geduld, en een ‘patiënt’ die vaak geen enkele notie heeft van wat deze arts van of met hem wil. Een film ook over Itards pogingen om de jongen te civiliseren, en vooral over de noodzaak van liefde en zorg. De haarscherpe zwartwitfotografie en de muziek van Vivaldi (die voor de film geschreven lijkt) maken de zaak af. - Geschreven door Henk Maassen.
Mijn mening:
Eerlijk gezegd vond ik dat liefdevolle nog wel wat tegenvallen. De jongen wordt gedrilld, affectie wordt niet getoond. Beetje hard.
Anderzijds leefde het kind in een heel andere tijd, er was bij voorbeeld zelfs geen mogelijkheid een kind te vondeling te leggen. Ongewenste kinderen werden verlaten, zoals dit kind. Dan zijn de pogingen die dokter Itard heeft ondernomen, natuurlijk een hele grote sprong vooruit!
Maria Montessori beïnvloed door dokter Itard.
Itard heeft met zijn werk andere geleerden beïnvloed, bij voorbeeld Maria Montessori. Itard was voor haar een pionier. Maria Montessori leerde Itards aanpak leerde kennen via het werk van Séguin. Zij haalde er begin twingtigste eeuw inspiratie uit voor haar kindgerichte ‘wetenschappelijke pedagogiek’. Zo staat de ‘wilde’ Victor ironisch genoeg aan de basis van sommige moderne onderwijssystemen en bepaalde psychologische en psychiatrische inzichten. Uit: Een verboden experiment.
Overigens vertelt het verhaal van de film maar de helft: de taalverwerving van Victor mislukte, het enige dat hij kon zeggen was 'lait' (melk) en 'Mon Dieu', het stopwoordje van Madame Guérin. Verder werden de pogingen hem te socialiseren opgegeven, Victor leefde nog een tijdlang door als wilde. Men wist ook niet om te gaan met zijn gewoonte publiekelijk veel te masturberen - over de sexualiteit spreekt de film helemaal niet.
Overigens vertelt het verhaal van de film maar de helft: de taalverwerving van Victor mislukte, het enige dat hij kon zeggen was 'lait' (melk) en 'Mon Dieu', het stopwoordje van Madame Guérin. Verder werden de pogingen hem te socialiseren opgegeven, Victor leefde nog een tijdlang door als wilde. Men wist ook niet om te gaan met zijn gewoonte publiekelijk veel te masturberen - over de sexualiteit spreekt de film helemaal niet.
Oudst bekende portret van Victor, circa 1800.
Ik vond ook nog een interessant blog: Het wilde kind dat iedereen teleurstelde. Hierin vertelt journalist Raymond van den Boogaard over het verband tussen Victor van Aveyron en 'de edele wilde' van Rousseau; over hoe de opvattingen doorwerkten in filosofie en antropologie. Dit onderwerp komt aan de orde in het boek Sauvagerie et civilisation. Une histoire politique de Victor de l’Aveyron. Uitgeverij Fayard 2017, schrijver Jean-Luc Chappey:
Boekomslag
Boekillustratie van Viktor, ook van rond 1800. De neiging hem ‘edele trekken’ toe te kennen, komt hier duidelijk naar voren.
Trailer.
Truffaut.
Nog een afbeelding van de poster.
Het verschijnsel 'verwaarloosde en verwilderde kinderen' doet zich nog altijd voor. Als voorbeeld noem ik Genie, het kind dat de hoofdrol speelt in de film Mockingbird don't sing, van 2001.
Poster van de film Mockingbird don't sing.
Het meisje Genie leeft jarenlang vastgebonden op een kinderstoel. Komt vrij in 1970. Mooi verfilmd, maar zeer dramatisch verhaal. Regie: Harry Bromley Davenport.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten