Studiebol: Doctor Zhivago, film, David Lean, 1965.

Filmposter

Doctor Zhivago is een Amerikaanse film uit 1965, geregisseerd door David Lean. Het verhaal is gebaseerd op het gelijknamige boek van Boris Pasternak.

Het verhaal begint met de begrafenis van Yuri's vader, Andrei Andreiovitsj Zhivago. De jonge Yuri is voortaan wees en kan bij de Gromeko's intrekken. Hij studeert geneeskunde en wordt arts. Hij trouwt met Tonia Gromeko en ze krijgen samen een zoontje. Maar Yuri wordt als arts gerekruteerd voor de oorlog en aan het front ontmoet hij de beeldschone Lara Antipova. Al gauw hebben ze meer dan een vriendschapsrelatie.

De film volgt de ontwikkelingen binnen de Russische geschiedenis: de Eerste Wereldoorlog, de Revolutie, burgeroorlog tussen Roden en Witten, de macht van de Tsjeka, de opdeling van de huizen van de rijken door de sovjets, enzovoorts.

De film is ook een romantisch drama, door de liefde van Zhivago voor zowel Tonya als Lara. Op zichzelf is dat een ontroerend thema. Voor mij was dat bij deze keer kijken lang niet overtuigend. De historische achtergrond daarentegen was hier en daar spectaculair in beeld gebracht. Voor een volledig overzicht van het plot zie WIKIPEDIA.

Omar Sharif, Julie Christie, en het kind van Lara.

De film werd afgelopen zondag uitgezonden op BBC2, ik vond het een buitenkansje hem weer eens te zien! Hij duurt maar liefst drie uur!!

Ik heb hem als jong meisje gezien, het boek van Pasternak volgde pas veel later. Dat maakte pas goed indruk, ook omdat ik het verhaal toen pas goed begreep. Het boek drukte me op de zeer pijnlijke feiten van de Russische geschiedenis, zoals gezien door de ogen van de schrijver. Vooral dat deel, waarin rijken en intellectuelen het moesten ontgelden in naam van de Revolutie, was een eye-opener. Veel van waarde werd overboord gezet. Al snap je de herkomst van het ideaal ('gelijke rijkdom voor allen'), het is pijnlijk om te zien wat er verwoest werd.

Dit is Strelnikovs trein. Strelnikov is de oud-student Pavel Pavlovich, "Pasha" Antipov. Hij is de echtgenoot van Lara, en vader van hun dochtertje. Pasha begint als iemand die hervorming wil, maar eindigt als een belangrijke en fanatieke bolsjewiek. Voor hem wijkt de trein van de gewone stervelingen, zie boven. Pasha 'verdwijnt' in de Eerste Wereldoorlog, maar keert terug als de fanatiekeling Strelnikov.

Nog een keer Strelnikov's trein, in het wijdse landschap.

Strelnikov.

Landschappen, grote epische scenes, gevechten, het wordt allemaal heel imposant uitgebeeld. Echt geweldig, je kunt het aan de trailer al zien! Maar ook bij voorbeeld was goed uitgebeeld dat de Gromeko's hun eigen huis kwijt waren. Er konden zó veel mensen wonen, dat het een schande was dat zij het ooit voor zichzelf alleen hadden gehad.

De burgeroorlog, de strijd tussen Roden en Witten na de Russische Revolutie, vond ik zo indrukwekkend in het boek. Ook die strijd wordt in de film wel zichtbaar gemaakt.

Omar Sharif als Doctor Zhivago met Geraldine Chaplin als zijn echtgenote Tonja Gromeko

Nu ik de film na zo veel jaar opnieuw bekeek, had ik vooral een gevoel van melancholie. Ik kon me ook nauwelijks voorstellen dat ik het verhaal vroeger echt begrepen had. Bovendien viel nu, na zo veel jaren, de knappe Omar Sharif me wat tegen, de nog knappere Lara nog meer. Dat stijve haar, overduidelijk een pruik. En dat zwijmelende opkijken naar elkaar! Geloofwaardig was het drama niet wat betreft de pijn in een driehoeksverhouding. Ik zou het boek nog eens moeten herlezen of het daar anders is. 'Onvoldoende uitgediept', dit gegeven, las ik in een of andere kritiek. - Overigens had Pasternak zelf ook een minnares, Olga Ivinskaja, op wie Lara geïnspireerd is.

De kozakken slaan de vreedzame betoging uiteen. Hierbij raakt Pasha gewond. Echt heel mooi gedaan, die weergave van dit massale gebeuren!

Omar Sharif als Doctor Zhivago met Julie Christie als Lara Antipova
De film wordt ook terecht geroemd om zijn prachtige landschapsbeelden. Veel is in Spanje opgenomen.
Dit is het landhuis Varykino in de Oeral, familiebezit van de Gromeko's. Hier vluchten Yuri (Zhivago) en Lara naar toe.
Uitbeelding van de kou, bevroren interieur.
Nog een keer: Yuri en Tonya, in betere tijden.

Het landgoed ligt vlak bij de plaats Yuriatin. Dat is de plek waar Zhivago en Lara elkaar terugzien na de oorlog, en waar hun liefde begint.

De dokter is naast arts ook dichter. Hij schrijft een hele bundel, gewijd aan Lara. Opmerkelijk was, dat overal waar Lara verscheen, er een bos zonnebloemen in vaas stond. Ik heb er helaas geen foto van kunnen vinden.

Alec Guinness als de mysterieuze halfbroer van Zhivago. Hotemetoot in de Stalin-tijd. De film is een raamvertelling. Hij vertelt Zhivago's geschiedenis aan de jonge vrouw naast hem. Ze blijkt de dochter van Zhivago en Lara te zijn. Hij herkent dat feit als ze vertelt dat ze de gave heeft balalaika te kunnen spelen zonder ooit les te hebben gehad. Zoals ooit Yuri....