Lady MacBeth, William Oldroyd, 2016.

Poster

De titel van deze film suggereert al veel gewelddadigheid, en dat klopt ook. MacBeth is oorsrponkelijk een toneelstuk van Shakespeare, waarin Lady Macbeth haar man, koning Macbeth, iedere potentiële troonopvolger laat ombrengen. Vervolgens wordt ze gek en pleegt zelfmoord. 

We hebben hier een andere, maar wel vergelijkbare Lady MacBeth: het scenario is dan ook eerder gebaseerd op een novelle, namelijk Lady Macbeth uit het district Mtsensk (1865) van Nikolaj Leskov.

Het boek waarop de film is gebaseerd.  1865

Nikolaj Leskov, 1831-1895.

Een belangrijk verschil tussen boek en film is, dat de film niet in Rusland speelt, maar op het Engelse platteland. Wuthering Heights-achtige, mooie beelden. 

Katherine is de hoofdpersoon, een mooie jonge vrouw die uitgehuwelijkt wordt aan een vermogende autoritaire man van middelbare leeftijd.

 

Met haar huwelijk begint de film.

Tijdens hun huwelijksnacht merkt ze al dat die man niet in haar geïnteresseerd is, zelfs niet seksueel. Ze lijkt veroordeeld tot een eenzaam leven, opgesloten in een onverschillig liefdeloos huwelijk. Haar keurslijf dat elke morgen door haar kamermeisje strak wordt dichtgeregen vertaalt haar gebrek aan vrijheid.

Dienstmeisje Anna kleedt haar elke ochtend aan, borstelt ook haar haar. 

Ze ondervindt ook dat haar strenge en hardvochtige schoonvader, die haar zoveel mogelijk in het oog houdt als zijn zoon voor onbepaalde tijd weg is voor zaken, maar aan één ding denkt: dat ze een in alle opzichten onderdanige vrouw moet zijn die haar echtelijke plichten vervult tegenover zijn zoon.

Hier in de vensterbank zit ze zich normaliter stierlijk te vervelen. Ze mag niet naar buiten en heeft niets omhanden. Haar man en schoonvader bepalen hoe ze zich heeft te gedragen. 

Op een dag ontmoet ze een jonge stalknecht die op het domein van haar man werkt. Het is passie op het eerste gezicht. Ze beleven een onstuimige relatie die niet onopgemerkt zal blijven. Met de energie die ze put uit hun liefde zal ze alle middelen aanwenden om haar geluk te vrijwaren.

Dit is hem, Sebastian. In het begin vindt hij het wel leuk met haar. Maar dat verandert. 

Zij is een sterke vrouw, maar ook een vrouw die zeer vernederd wordt, en ondergeschikt gemaakt. Haar dienstmeisje Anna merkt alles van het overspel dat ze pleegt. Het wordt nergens gezegd, maar het lijkt wel duidelijk dat ze haar bazin Katherine verraadt. Haar man en schoonvader komen na een lange afwezigheid - waarin de Lady haar gang kon gaan - weer thuis, en dan is het uit met de pret. Maar Katherine laat zich haar geluk niet meer afpikken. Ze zorgt dat schoonpapa aan zijn eindje komt. In zijn plaats kan haar geliefde dan aan de tafel plaats nemen. 

Dit kan niet goed gaan. Ook de zoon komt thuis. Katherine wil hem laten zien wat zij mist bij hem, door voor zijn ogen met Sebastian naar bed te gaan. Het komt tot een gevecht, waarbij Katherine haar vreselijke echtgenoot doodslaat.
Sebastian heeft het er moeilijk mee, maar helpt het lijk begraven.
Vanuit het niets duikt er een familielid op van de familie, een neefje met zijn moeder. De moeder neemt zo'n beetje het heft in handen in het huis. Sebastian is maar weer naar de stal verhuisd, uit angst voor ontdekking.
Katherine beraamt een plan om de twee spelbrekers uit de weg te ruimen. Ze smoort het jongetje onder een kussen, Sebastian houdt zijn benen vast.
Als de waarheid aan het licht dreigt te komen, zwijgt Katherine. Sebastian kan niet leven met de schuld, en schreeuwt uit wat er is gebeurd. Katherine onkent, ze zegt dat Sebastian en dienstmeisje Anna het hebben gedaan. Die worden afgevoerd, Katherine blijft alleen achter.

Florence Pugh speelt een fantastische Lady MacBeth. Je kunt je verplaatsen in haar moed en recalcitrantie. Natuurlijk is ze als Lady MacBeth keihard, en 'slecht'. Juist in die combinatie van opkomen voor zichzelf en daaarbij veel te ver gaan, speelt Pugh geweldig.

Dit is de actrice als zichzelf.  Ze werd geboren inb 1996. 

Dit is de regisseur, William Oldroyd. Regisseerde ook The Turist.

Uit de RECENSIE DE FILMKRANT: Oldroyd is uitgesproken feministisch. De crux is de sociale status, niet de rassenongelijkheid. Anna en Katherine zijn beiden slavinnen. Anna in het huishouden, Katherine in de slaapkamer. Ze hebben dezelfde achtergrond, maar verschillende rollen. Dat maakt het verschil. Hierdoor is Katherines woord uiteindelijk meer waard: zíj is de vrouw des huizes."
Oldroy zoekt in zijn films soberheid en eenvoud, zijn leermeesters zijn Michel Haneke en Yasujirô Ozu. Hij wil vrouwen niet als zwak voorgesteld zien.
Katherines huwelijksnacht is een verschrikking van liefdeloosheid. De echtgenoot eist dat zij zich uitkleedt, en laat haar dan in de kou staan, terwijl hij zelf onder de warme dekens gaat liggen pitten.

Uit: De Groene:
De hoofdpersoon in de filmrict Mtsensk uit 1865 is een mix van drie literaire figuren: naast Shakespeare’s machtsbeluste vrouw is er ook D.H. Lawrence’s dame van stand die hunkert naar een arbeider (Lady Chatterley's Lover) en Euripides’ heks die uit wraak haar kinderen vermoordt. Deze drie vrouwen – Lady Macbeth, Constance Chatterley en Medea – hebben met elkaar gemeen dat ze grenzen overschrijden uit protest tegen heersende conventies. Wat er dán vrijkomt aan oerkrachten is levensgevaarlijk, een mix van liefde, seks en geweld.

Het verhaal van de Russische schrijver Leskov, generatiegenoot van Tolstoj en Dostojevski, had altijd al een ondermijnend karakter. In 1936 werd Jozef Stalin woedend toen hij de opera van Sjostakovitsj gebaseerd op Leskovs verhaal in Moskou zag. De volgende ochtend volgde er een vernietigende recensie in Pravda. Het stuk speelde in op ‘de perverse smaak van de bourgeoisie door middel van schreeuwerige, neurotische muziek’.

Uitvoering van Lady MacBeth in de opera van  Dmitri Sjostakovitsj. Hij gebruikte ook het verhaal van de novelle, de opera kreeg dezelfde naam. Sjostakovitsj componeerde dit werk (zijn tweede opera, opus 29) tussen 1930 en 1932. 

Tot slot nog een keer De Groene:
Het plezier van Lady Macbeth ligt in de strikte vormgeving die de thematiek van bevrijding prachtig illustreert en in de sterke performances, vooral die van de jonge Pugh in de hoofdrol. Ze beeldt de figuur van de femme fatale perfect uit, in die zin dat we de drie genoemde schaduwen uit de literatuur zo mooi terugzien in haar personage. ‘Ze is een ziekte,’ verzucht een mannelijk personage op een gegeven moment in het verhaal. Dat is ook zo, maar wie Lady Macbeth ziet voelt zich heerlijk, of je nu man bent of vrouw.

Het verhaal werd in 1962 ook al eens gebruikt in een film: Lady Macbeth in Siberië van de Poolse filmregisseur Andrzej Wajda.

William Shakespeare, Stratford upon Avon, 1564- 1616

Trailer