Una mujer fantastica, Sebastián Lelio, 2017.

Poster

Regisseur Sebastián Lelio; regisseerde ook de prachtige film Gloria. Una mujer fanatstica oogstte een Oscar voor beste niet-engelstalige film. 

De hoofdrol van Una mujer fantastica is voor Daniela Vega Hernández (1989). Zij is een Chileense actrice en mezzosopraanse zangeres.  Ze is vooral bekend om haar veelgeprezen prestaties in deze Academy Award- winnende film. 

 Bij de 90e Academy Awards in 2018 werd Vega de eerste transgender in de geschiedenis die presentator was bij de ceremonie van de Academy Awards. In 2018 noemde Time magazine haar een van de 100 meest invloedrijke mensen ter wereld.

De actrice is bijna voortdurend in beeld, met deze mooie oogopslag. Veel rouw en daarbij nieuwe ellende. 

Foto uit de eerste twintig minuten: Marina Vidal en haar twintig jaar oudere geliefde, gespeeld door Francisco Reyes, hebben het goed samen. Sauna, een gepland reisje, een liefdesnacht. 
Maar daarna gaat het mis, Orlando krijgt een hartaanval. 

Hierna valt hij ook nog van de trap, loopt een hoofdwond op en blauwe plekken.

In het ziekenhuis overlijdt hij, en is zij plotseling verdacht, wij weten dan nog niet eens waarom. Langzamerhand wordt het duidelijk: als transgender lijkt ze te worden beschuldigd - vanwaar die blauwe plekken? - en wordt ook keer op keer vernederd. 

Marina krijgt geen enkele toegang meer tot haar geliefde, en wordt zo van elk afscheid buitengesloten. 

Op de foto: Let op de spiegeling, die komt herhaaltdelijk terug. 

Citaat uit de Volkskrant:

Hoewel een  korte tijd (twintig minuten) volstaat om de liefde tussen Marina en Orlando voelbaar te maken, is het een schrale oase tegenover de storm aan vooroordelen en haat die haar na zijn dood overspoelt. Een storm die elk normaal afscheid onmogelijk maakt en die soms letterlijk opsteekt: in een van de opvallendste scènes loopt Marina over straat, opboksend tegen de steeds sterkere wind, tot ze in een hoek van 60 graden vooroverbuigt en niet meer verder kan.

Vooral Orlando's ex-vrouw en zoon tonen enkel onbegrip, de zoon eist Marina's hond op en zet haar het appartement uit. Uit de talrijke subtiele en minder subtiele vernederingen te verwerken redt ze zich zo goed en zo kwaad als mogelijk, met klasse en de waardigheid; vandaar de titel van  de film. Haar zus biedt haar onderdak, maar meer troost vindt ze bij de muziekleraar die haar zangcarrière verder gestalte geeft.

Nog een poster.

Onder en boven: spiegels. Van één scene kon ik geen foto vinden, dan wordt er een grote spiegelplaat op straat langs gebracht, waarin we Marina even zien. Wel kort te zien op de trailer, prachtig!

Regelrechte bedreiging. 

... en haar wraak. 

Ze is nachtclubdanseres en -zangeres. Ondanks alle tegenwind pakt ze haar leven weer op. Een fantastische vrouw.  

De film bevat hele mooie beelden! Ik vond de problematiek goed verbeeld, er zit spanning in de film,  en de emoties zijn zeer invoelbaar. Mooi!

Nog een keer: de regisseur.

Ik vond het slot triest, maar mooi: ze bezoekt het crematorium, waar ze het kale lichaam van Orlando toch nog één keer ten afscheid ziet, voordat hij de verbrandingsoven in gaat.
De film speelt zich af in Santiago de Chili.
Cameraman is Benjamín Echazarreta. 

Trailer

De Weense sigarenboer, Robert Seethaler, 2017 (2012)

Boekomslag

Duitstalige editie

Robert Seethaler,

 geboren1966 in Wenen; Oostenrijkse schrijver, scenarioschrijver en acteur.

De oorspronkelijke titel van het boek is Der Trafikant, roman, uitgave van 2012 

Verder schreef hij onder andere de roman Ein ganzes Leben, in 2014, en de roman Das Feld, in 2018. Robert Seethaler is slechtziend. 

Duitse uitgave. Trafikant komt van het woord Trafik: een speciaal woord voor het type tabaks- boeken en tijdschriftenwinkeltje dat in het boek figureert (ons kiosk). Oostenrijkse benaming. 

Het boek is al verfilmd, en ook is er een serie van gemaakt. Ook is er een theaterstuk van. 

Hierboven een omslag van serie of film, weet ik niet precies. 

Voor mij was het boek wennen: ik lees het liefste non-fictie, en dit boek beweegt zich op het terrein van de fictie - maar met een groot deel van historische feiten als achtgergrond. Zo is de figuur van Sigmund Freud echt - niet de gebeurtenissen in dit boek met hem - en is de historische achtergrond van Wenen van de late jaren dertig vorige eeuw echt. De opkomst van het nazisme, het treiteren en wegpesten van de joden, anti-communistische stemming, verdraaide berichtgeving in de kranten (Joden krijgen van alles de schuld), gevangenname van en moord op de oorspronkelijke eigenaar van de Trafik, Otto Trsnjek - oorlogsinvalde, streed als jood in de Eerste Wereldoorlog. Zijn winkel wordt besmeurd, de slager-buurman kiepert er een zak met varkensbloed en ingewanden naar binnen, Otto wordt doodgeslagen in het voormalige hotel Metropol, in die jaren Gestapo-hoofdkwartier. 

Hotel Metropole omstreeks 1900
 Het Gestapo-Hoofdkwartier zat in dit hotel 

Plaatje van het huidige Nussdorf am Attersee, waar de hoofdpersoon, Franz Huchel vandaan komt. Hij verhuist naar Wenen, als de weldoener van zijn moeder, Alois Preininger,  is verdronken tijdens een onweer bij het zwemmen in dit meer. Op DEZE SITE zijn nog meer historische plaatjes uit het boek terug te vinden. 

Zoutmijn, tour in Salzburg; Nussdorf leefde ook van de zoutmijnen. 

Prater, Wenen. Hier ontmoet Franz zijn liefde Anezka. 

Trafik, wij zouden zeggen: kiosk; ze bestaan nog altijd. 

Kurt Alois Josef Johann Schuschnigg (1897 - 1977) 

 Oostenrijks fascistische politicus; kanselier van de Oostenrijkse deelstaat was vanaf de moord op zijn voorganger Engelbert Dollfuss in 1934 tot de Anschluss van 1938 met nazi-Duitsland. Hoewel Schuschnigg accepteerde dat Oostenrijk een "Duitse staat" was en dat Oostenrijkers Duitsers waren, was hij sterk gekant tegen het doel van Adolf Hitler om Oostenrijk in het Derde Rijk op te nemen en wenste dat het onafhankelijk zou blijven. 

Toen de inspanningen van Schuschnigg om Oostenrijk onafhankelijk te houden hadden gefaald, nam hij ontslag. Na de invasie van Oostenrijk door nazi-Duitsland werd hij gearresteerd, in eenzame opsluiting gehouden en uiteindelijk in verschillende concentratiekampen geïnterneerd. Hij werd in 1945 bevrijd door het oprukkende Amerikaanse leger en bracht het grootste deel van zijn leven door als onderdeel van de academische wereld in de Verenigde Staten.

Van Schuschnigg vernemen we ook in het boek. 

Woonhuis destijds van Sigmund Freud; thans museum.

Franz mag op zeker moment ook plaats nemen op de beroemde divan. 

Sigmund en Anna Freud, zijn dochter. 

Berggassse 19 Wenen, voorzijde.

De Hoyo de Monterrey, waarmee Franz Freud een paar keer verblijdt. 

Franz is pas 17 als hij bij Otto Trsnjek in dienst komt. Aardig detail: hij krijgt de opdracht om zo veel als hij kan kranten te lezen. 

Het boek krijgt iets poëtisch door de dromen die Franz opschrijft - op advies van Freud - en vervolgens buiten aan de winkelruit van de Trafik ophangt. Iedereen kan kennis nemen van zijn dromen. Bij voorbeeld deze:
15 april 1938.
In het Prater loopt een meisje, ze stapt in het reuzenrad, overal flitsen hakenkruizen, het meisje komt steeds hoger, plotseling breken de wortels en het reuzenrad rolt over de stad en walst alles plat, het meisje jubelt, en haar jurk is licht en wit als een wolkenflard. 
Franz' moeder, Freud, Anezka en Otto spelen een belangrijke rol ieder in Franz' leven. Cruciaal is deze raad van Freud:

„Und nur mit viel Mut oder Beharrlichkeit oder Dummheit oder am besten mit allem zusammen kann man hie und da selber ein Zeichen setzen!“
Franz volgt die raad op, en hangt de eenbenige broek van de vermoorde Otto aan de mast van de nazi-vaandels.

Deze zijn in Berlijn. Prachtige actie van de jonge Franz, die hem wel de kop kost. 

De thema's Hitler en nazitijd worden dit keer helemaal vanuit Oostenrijks perspectief beschreven. Dat vond ik interessant. Seethaler wordt geroemd om zijn lichte toon waarmee hij deze zware thema's behandelt.
Ik zelf vond het verhaal heel geschikt voor film, waarschijnlijk werkt zijn beroep van scenarist hier door.
Een mooi commentaar vond ik, dat we in dit boek het 'Seelenlandschaft eines Heranwachsenden' kunnen zien en mee-beleven. Seethaler 'konzentriert sich auf die inneren Kämpfe des jungen Franz, der nach Liebe lechzt. In dem Zeitungs- und Tabakladen des Trafikanten Otto Trsnjek knallen nun Liebesleid und Weltgeschichte in das Leben des Jungen aus der Provinz.'

Ik laat tot slot wat beelden zien van film- en/of drama-uitvoeringen van het boek.

Hier: de jonge Franz Huchel (Simon Morzé) op zoek naar antwoorden bij Sigmund Freud (Bruno Ganz).

Zie voor dit plaatje DEZE SITE.

Overval in de kiosk. 

Poster Volkstheater. 

Ik was niet onverdeeld enthousiast over dit boek. Ik heb bijna het gevoel, dat je de geschiedenis niet mag gebruiken om er je boeken mee te stofferen. 

Anderzijds vond ik er ook mooie dingen in; zoals de 'kleine daad' van Franz, die de broek van zijn dode werkgever aan de nazi-vlaggenmast hangt. 

Ook zijn dromen aan de etalageruit vond ik ontroerend. Ik citeer zijn laatste: 

7 juni 1938

Het meer heeft ook al betere tijden gekend, de 

geraniums glanzen in de nacht, maar het is immers een 

vuur,

en gedanst wordt er toch altijd, het licht ver.  

Anna van Saksen, Verstoten bruid van Willem van Oranje, Femke Deen, 2018

Boekomslag

Femke Deen (1975), schrijfster.  Historicus, gespecialiseerd in de geschiedenis van de zestiende eeuw. Ze promoveerde op een studie over publiek debat en propaganda tijdens de Nederlandse Opstand.

Anna van Saksen (1544-1577)

Ik geef hier de samenvatting van Reinaldis van Ditzuyzen, die ik vond op DEZE SITE:

Een dramatisch huwelijk

In 1561 werd het eerste van de in totaal 29 Oranje-Duitse huwelijken gesloten en wel tussen prins Willem I van Oranje en Anna van Saksen (1544-1577). De zestienjarige prinses was hopeloos verliefd op de Oranjeprins. Willem zelf bekeek de verbintenis - zoals gebruikelijk in die tijd – puur zakelijk. Met Anna’s reusachtige bruidsschat van 100.000 Saksische rijksdaalders kon hij familieschulden regelen. Verder hoopte hij op politieke steun van zijn machtige schoonfamilie.

En zo trouwden de twee in augustus 1561 met ongekende pracht en praal in Anna´s geboortestad Leipzig. Talloze Duitse vorsten en aanzienlijke edelen trokken hiervoor met 5647 paarden Leipzig binnen. Het inwonertal van de stad, ruim 13.000, werd meer dan verdubbeld, want zo´n 15.000 nieuwsgierigen van elders verdrongen zich in de straten om de glans en glorie van dit vorstelijke spektakel te kunnen zien.

Helaas, het huwelijk werd een dramatische mislukking. Willem vond Anna lastig en koppig en het paar ruziede flink. De verhouding verslechterde vanaf 1567, toen Anna met Willem bij haar schoonmoeder Juliana van Stolberg op kasteel Dillenburg moest wonen (zie aflevering 1 van deze serie). Anna – inmiddels moeder geworden van vijf kinderen – was zo ontevreden, dat ze wegliep uit Dillenburg, schulden maakte en niet wilde terugkomen. Toen bleek zij zowaar in verwachting te zijn – niet van Willem, maar van haar (getrouwde) juridische adviseur Jan Rubens. In 1571 bracht ze zijn dochter ter wereld, Christine. Nog in hetzelfde jaar liet Oranje hun huwelijk ontbinden. Maar daar bleef het niet bij. De prins vond Anna ontoerekeningsvatbaar en zette haar op het Nassause slot Beilstein onder huisarrest. Later werd ze in Dresden gevangen gehouden. Hier stierf ze ook, nauwelijks 33 jaar oud. In de Dom van het nabijgelegen Meißen ligt de ongelukkige Saksische prinses begraven.

Dit verhaal heeft een curieus staartje. Want het overspel van Anna en Jan Rubens koppelde twee latere beroemdheden aan elkaar: Anna´s zoon Maurits van Oranje, bewonderd veldheer, en Jans zoon Pieter Paul Rubens, vermaard schilder. Beiden zijn namelijk halfbroer van het bastaardkind Christine. Zouden ze elkaar ooit ontmoet hebben?

Jan Rubens, vader van de beroemde schilder. De prent vond ik hier: https://lukasweb.be/nl/node/47 

Jan Rubens was de minnaar van Anna van Saksen. Hij en Anna kregen een dochtertje, Christine. 1571-1638. Het kind werd op 2- of 3-jarige leeftijd van Anna afgenomen. 

Afschuwelijk!

Achtergronden:

Ik begin met een paar kaarten, om precies te kunnen zien waar de geschiedenis zich heeft afgespeeld:

Dit zijn huidige grenzen, het is om ongeveer de plaats te bepalen. Saksen (met Dresden in het centrum) en Hessen (rond Frankfurt). Nassau is op deze kaart niet terug te vinden, maar lag tegen Hessen aan.

Ligging Nassau

Hessen

Saksen

Schmalkaldische oorlog, 1547; deze strijd werd gevoerd in 1546 en 1547.

Hij vond plaats tussen keizer Karel V en de Schmalkaldische Bond, een alliantie van protestantse vorsten en steden in het Heilige Roomse Rijk. Een van de belangrijkste leden van de Bond was landgraaf Filips van Hessen, de grootvader van moederskant van Anna. Karel V werd gesteund door zijn broer Ferdinand en door hertog Maurits van Saksen. Deze laatste was de vader van Anna. Filips van Hessen werd voor straf voor zijn opstandigheid door Karel V vijf jaar gevangen gezet. De keizer begon de oorlog om de eenheid van het geloof in het Heilige Roomse Rijk te herstellen en om zijn invloed in het Rijk te versterken. Toen de keizerlijke legers in Saksen waren, versloegen ze de Bond verpletterend. Filips van Hessen werd gevangengenomen en de Schmalkadische Bond werd opgeheven.

1504-1567, Filips I, landgraaf van Hessen, grootvader van Anna.

Agnes van Hessen, 1527-1555, dochter van Filips I van Hessen; moeder van Anna.

Maurits van Saksen, hertog, 1521-1553; vader van Anna.

August van Saksen, 1526-1586; broer van Maurits van Saksen (vader Anna); August voedde Anna op na de dood van Maurits en Anna. 

Schilderij van Cranach.

Maurits liet dit kasteel Moritzburg nabij Dresden bouwen, als jachtslot. Dit plaatje is van 1733. Anna groeide op in het kasteel te Dresden, maar ik betwijfel of dit het betreffende kasteel is.Het plaatje in het boek kon ik niet terugvinden. 

In het Stadhuis van Leipzig wordt het huwelijk van de 28-jarige Willem en de 16-jarige Anna voltrokken (Marktplein en oude Stadhuis, Leipzig 1845).

Beeld: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Der_Markt_in_Leipzig_1845.jpg

Dubbelportret Willem van Oranje en Anna van Saksen; toegeschreven aan Abraham de Bruijn, 1565

Anna had te maken met drie dynastieke families: het huis Hessen, het huis Saksen, en het huis Nassau. Via haar huwelijk met Willem van Oranje was ze betrokken bij de godsdiensttroebelen van die tijd. 

De onthoofding van Egmont en Horne op 5 juni 1568 op de Grote Markt van Brussel. De executie van deze twee vooraanstaande edellieden wordt vaak beschouwd als het definitieve sein voor de gewapende Nederlandse Opstand (Tachtigjarige oorlog). 

De graven Egmont en Horne. 

Het Stamland van het geslacht Laurenburg, later de Graven van Nassau en nog later Oranje-Nassau geheten. Het omvatte de dorpen Nassau, Siegen Dillenburg, Herborn, Beilstein, Hadamar, Laurenberg, Shaumburg, Diez, Limburg, Weilburg, Braunfels, Usingen, Idstein, Wiesbaden en Biebrich.

Slot Dillenburg; Willem van Oranje werd hier in 1533 geboren. 

Dillenburg, Wilhelm's Toren

Jan (of Johan) VI de Oude (Dillenburg, 22 november 1536 - Slot Dillenburg, 8 oktober 1606) was de tweede zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg. Hij was een jongere broer van Willem van Oranje. In de geschiedschrijving wordt hij vaak kortweg Jan van Nassau genoemd.

Behalve met haar man Willem, had Anna te maken met deze Jan de Oude van Nassau. Tot hem wendde Anna zich voor de bruidsschat. Jan zette Rubens gevangen. Zijn zaakwaarnemer heette Jacob Schwartz.

 Beilstein, slot; het staat tegenwoordig bekend staat als slot Metternich, naar een veel latere eigenaar. 

 Jan van Nassau zette Anna hier gevangen.  Ze werd in haar gevangenschap overigens ook gekweld door een halfbroer van Willem van Oranje, de bastaard Godfried van Nassau. 

Het slot  was van Jan, hij bezat het Graafschap Nassau-Beilstein (1343-1561)

Even tussendoor: een plaatje uit het huidige, zeer pittoreske Beilstein, waar wij ooit een heerlijke vakantie doorbrachten. 

Voor de stamboom van Oranje Nassau zie DEZE SITE.

Willem van Oranje geschilderd door Anthonie Mor omstreeks 1554

Echtgenotes van Willem van Oranje (en kinderen)
Willem kreeg bij zijn vier vrouwen in totaal vijftien kinderen: vier zoons en elf dochters. Ook kreeg hij een bastaardzoon bij Eva Elincx: Justinus van Nassau
Anna van Buren:

Anna van Buren (of: van Egmond) 1533-1558, 

eerste vrouw Willem. 

Kinderen: Maria (1553-1555), Filip Willem (1554-1618) en Maria (1556-1616)

Anna van Saksen, 1544-1577

tweede vrouw Willem. 

Kinderen: Anna (1562-1562), Anna (1563-1588), Maurits (1564-1566), Maurits (1567-1625) en Emilia (1569-1629)

Charlotte van Bourbon, 1546/1547 —  1582)

derde vrouw Willem.

Kinderen:  Louise Juliana (1576-1644), Elizabeth (1577-1642), Catharina Belgica (1578-1648), Charlotte Flandria (1579-1640), Charlotte Brabantina (1580-1631), Emilia Antwerpiana (1581-1657)

Charlotte was een voormalige non, vandaar de uitdrukking 'het Franse nonnetje'. 

Louise de Coligny 1555 - 1620 

Vierde vrouw Willem; 

Kind:  Frederik Hendrik (1584-1647)

Portret Louise de Coligny door Michiel van Mierevelt, tussen 1600 en 1625. Collectie Mauritshuis.

De Dom van Meissen en de naastgelegen Albrechtsburg staan hoog boven de rivier de Elbe. In de Dom kreeg Anna van Saksen haar laatste rustplaats. beeld Saksen Informatie

Eindoordeel:

Ik vond het een moeilijk boek, met heel veel 'en toen - en toen...' Al die verwikkelingen zijn lastig te lezen. Temeer, omdat je met drie families te maken hebt, allemaal met hun eigen belangen. Ik kon het af en toe slecht uit elkaar houden. En wat kon je nou van Anna zelf wel of niet geloven?

Wel vind ik het knap van Femke Deen dat ze zich aan de bronnen houdt, en niet zelf aan het fantaseren slaat. 

Ik vond Anna van Saksen geen sympathieke vrouw, maar ik kreeg toch wel heel erg met haar te doen. Wat was het erg, als je in vroeger tijd geestelijk wat mankeerde - want dat denk ik van haar. Geestelijke gezondheidszorg bestond nog niet, dat kwam pas eind negentiende eeuw op. Je moest maar bijbel lezen en je man gehoorzamen.... Heel moeilijk.