Gij zult niet doden, Krysztov Kieslowski 1988

Poolse posters

Deze film maakt onderdeel uit van de Dekalog, een serie over de Tien Geboden, die Kieslowski in 1989 maakte voor de Poolse televisie. Muziek was van Zbigniew Preisner.
De Nederlandse titel is soms ook:  'Een korte film over het doden'; het betreft het vijfde gebod.
Dit zijn de overige geboden, en hoe Kieslowski die verfilmd heeft:

1. Vereer naast mij geen andere goden. Een jongen en zijn vader vereren de computer meer dan god zelf en daarom straft hij deze familie.
2. Misbruik de naam van god niet. Een vrouw is zwanger van haar minnaar en haar man ligt op sterven, ze vraagt hulp aan een oude man.
3. Zes dagen zult u werken maar de zevende dag is een rustdag. Ewa voelt zich alleen, daarom gaat ze iemand opzoeken uit haar verleden.
4. Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. De sterke band tussen een vader en zijn dochter verandert snel wanneer ze een brief vindt van haar gestorven moeder.
5. U zult niet doodslaan. Piotr is een jonge advocaat die bij zijn eerste zaak het leven van de crimineel Jacek leert kennen.
6. U zult niet echtbreken. Tomek begluurt zijn buurvrouw, die een jonge knappe kunstenares is. Op een dag bekent hij dat hij verliefd is op haar, Tomek ontdekt dat seks geen liefde is en Magda ontdekt dat liefde niet hetzelfde is al seks.
7. U zult niet stelen. Majka is 16 als ze haar dochter Ania krijgt. Om een schandaal te voorkomen fingeert het gezin dat Majka's moeder Ewa de moeder van Ania is en Majka de zus. Als Ania 6 jaar oud is eist Majka haar moederrol op en ontvoert het kind.
8. Lieg niet tegen uw naaste. De Pools-Amerikaanse Elżbieta Loranz heeft als zesjarig joods meisje Zofia ontmoet tijdens de oorlog in Warschau. Zofia weigerde haar toen te helpen en nu volgt Elżbieta gastcolleges bij de hoogleraar Zofia.
9. U mag niet de vrouw van uw naaste begeren. Roman ontdekt dat hij impotent is. Roman vertelt dit thuis aan zijn vrouw. Roman stelt haar voor om een minnaar te nemen, maar zij wil dit niet.
10. Begeer niets dat van uw naaste is. De relatie tussen twee broers komt onder druk door de erfenis van hun vader.

Ik vond het een goede film al komt hij op mij al weer wat gedateerd over. Dat komt misschien omdat de moraal er zo dik bovenop ligt: moordenaar heeft een verleden dat verklaart waarom hij zo geworden is. 

De moordenaar, Yacek Lazar, gespeeld door Miroslow Baka. Yacek is een vandaal, een ergerlijk figuur. 

Het interessante van de film is, dat er veel aandacht besteed wordt aan het doden zelf. Daar moet een mens natuurlijk wel tegen kunnen. Zo duurt het doden van de taxichauffeur lang, en het is wreed. 

Daar staat dan tegenover de gerechtelijke executie, die planmatig en steriel verloopt. Er staat keurig een plastic bakje onder de gehangene om zijn ontlasting op te vangen. 

Yacek met zijn advocaat, die hem niet van de doodstraf kan redden.

Ik las, dat de film erg veel impact heeft gehad in Polen: de doodstraf is eerst een aantal jaren door deze film uitgesteld, en vervolgens in 1998 zelfs helemaal afgeschaft.

Artur Barcis; hij komt in bijna alle Dekalog-films voor. Hier als man met ladder, ook is hij in deze filmte zien als man met meetapparatuur. 'He appears in all but episodes 7 and 10. He observes the main characters at key moments, and never intervenes. He is possibly meant to be a supernatural figure.'

Dit is Kieslowski op de set van de film. In de film is het de beul die de strop inspecteert. 

Kieslowski leefde van 1941-1996.

Kubrick was een bewonderaar van Kieslowski

Hier Kieslowski aan het woord over deze film. Hij is tegen de doodstraf, omdat het mede uit zijn naam gebeurt. Dat wil hij niet. Maar hij is tegen elke vorm van doden. We weten er altijd te weinig van af. 
De achtergrond van de film is Warschau. Hij gebruikte een groen filter om de wreedheid en de desolaatheid van de wereld e onderstrepen.

Trailer