Hoes
Ik ben een fan van Kubrick's films; Eyes Wide Shut vond ik prachtig, en deze uit 1971 was ook een voltreffer!
Ja, ik loop soms achter, ik weet het. Ik was misschien wel een beetje bang om deze film te kijken, omdat hij de reputatie heeft zeer gewelddadig te zijn. Ik was bang dat ik er niet naar kon kijken.
Het viel me mee. Niet dat hij niet gewelddadig is, maar Kubrick stopt gelukkig op tijd. Als het er écht op aankomt, verkrachten of slaan, dan zien we niet wat er gebeurt.
Het is nu 2015, 44 jaar later.... En de film heeft nog niets aan kracht ingeboet. En nog altijd shockeert de film met zijn boodschap.
Vervelend is wel om te lezen, dat de film in de realiteit is na-gedaan, er zijn vrouwen verkracht en mensen in elkaar geslagen precies op dezelfde wijze als in de film, Singin'in the Rain zingend. Dat maakt hem natuurlijk inderdaad controversieel.
Hoofdpersoon in deze film is Alex, die met een stel vrienden dol is op geweld. Hij is een psychopaat, heeft geen enkel medegevoel voor anderen. Alex is trouwens óók dol op Ludwig Von, vooral op diens Negende, alle Menschen werden Brüder....
Hij en zijn drie 'droeken' (vrienden) slaan een oude man in elkaar, en dringen een huis binnen, waar ze om beurten de vrouw verkrachten, terwijl de man, een schrijver, vastgehouden wordt en moet toekijken.
Dit alles doen ze nadat ze in een melkbar allerlei goedjes vermengd door de melk tot zich hebben genomen.
De melkbar. Kubrick maakt hier een prachtig decor bij.
Alex is de leider van het spul. Overdag woont hij bij zijn slappe ouders, en verzuimt hij van school.
Alex' kamer bij zijn ouders thuis. Zijn huisdier de slang op bed.
Hij heeft het intussen verbruid bij zijn vrienden, die hem verleiden de kattenvrouw te verkrachten. Hij slaat haar met een grote Kunstpenis (echt kunst met een K), en later blijkt dat hij haar met die klap gedood heeft.
Alex, in gevechtstenue, met masker, en met de enorme Kunst-penis, waarmee hij de kattenvrouw vermoordt.
Hij komt voor 14 jaar in de gevangenis. Daaruit kan hij ontkomen door zich aan een experiment te onderwerpen. Hij wordt vastgebonden in een stoel, krijgt knopjes op zijn hoofd gezet, en zijn ogen worden met klemmetjes wijd opengesperd. Zo wordt hij gedwongen naar films vol geweld te kijken. Een assistent druppelt hem voortdurend druppels in de ogen, zodat hij niet kan knipperen.
Na verloop van tijd merkt Alex bij zichzelf, dat hij pijn voelt en misselijk wordt bij al dat geweld, waar hij zich vroeger zo heerlijk bij voelde. Dat was ook het doel van het hele experiment. Ten bewijze van zijn genezing wordt hij opgevoerd op een soort toneel, waarbij hij verleid wordt tot verkrachting en geweld. Maar hij doet niets van dat alles, likt integendeel onderdanig iemands schoenzool! Helaas heeft hij dezelfde pijn en misselijkheid bij het horen van de Negende van Ludwig Von.
Hij keert terug in de maatschappij, waarbij het hem niet goed gaat. Zijn ouders hebben zijn kamer aan een ander verhuurd, de maatschappij is keihard voor hem die zichzelf niet meer kan verdedigen. Zijn oude maten hebben nog een appeltje met hem te schillen en slaan hem in elkaar. Gewond vlucht hij naar het huis van de schrijver, dezelfde van dat eerdere geweld. De man herkent hem, doordat hij Singin' in the Rain zingt, hetzelfde als hij deed tijdens de overval. Hij kwelt Alex door keihard de Negende van Ludwig Von te spelen. Alex kan het geluid niet uitzetten, in zijn torenkamer.
Gepijnigd springt hij het raam uit en belandt zwaar gewond in het ziekenhuis. De media beschouwen hem als slachtoffer van een vreselijke politiek van de overheid, en zo komt de minister bij hem op bezoek. We merken dan al, dat Alex zijn oude zelf weer teruggevonden heeft (door de val?) aan de manier waarop hij brutaal zijn mond openhoudt zodat de minister hem voeren kan. Als Alex zijn mond houdt tegenover de media over de therapie, krijgt hij een cadeau: dat wordt de Negende van Ludwig Von aan het voeteneind van zijn bed. Einde film.
De film is gebaseerd op het boek van Anthony Burgess van 1962. De vertaling in het Nederlands heeft dezelfde titel. Ik ben het aan het lezen en kom op het boek terug.
De liefde voor Ludwig Von.
Malcolm McDowell als de vreselijk brutale en gewelddadige Alex Delarge.
De taal is heel bijzonder in deze film. De vrienden heten 'droeken', kijken heet 'to vid' , 'geweldig' is 'horrorshow', en ga zo maar door. Het verraste me steeds, en gaf de vrienden dat speciale, wat alleen bij hen hoort. Een citaat: [T]here was no real need . . . of crasting [robbing] any more pretty polly [money] to tolchock [hit] some old veck [man] in an alley and viddy [see] him swim in his blood while we counted the takings and divided by four, nor to do the ultra-violent on some shivering starry [old] grey-haired ptitsa [woman] in a shop and go smecking [laughing] off with the till’s guts.
Ook dit zijn mooie beelden bij Kubrick.
De minister en de 'genezen' patiënt; die is weer zijn oude, verschrikkelijke zelf.
Ook hier weer, de futuristische melk-bar.
Alex slijmt in de gevangenis met de pastoor, door zich geïnteresseerd in de bijbel te tonen.
Vriend Dom te water.
Het gruwelijke geweld bij de schrijver thuis.
Uit het boek werd me pas duidelijk dat de schrijver bezig is met een boek dat A Clockwork Orange heet. Hierover meer in mijn latere blog over het boek.
Alex in de gevangenis, bij de dozen met persoonlijke bezittingen van de gevangenen.
Het schitterende huis van de schrijver; hier zien we zijn vrouw, vlak voor ze haar belagers binnenlaat. Later woont de schrijver er met een soort bewaker/bodybuilder. Zijn vrouw heeft de ellende ten slotte niet overleefd.
De 'therapie.'
De oude man die in elkaar geslagen wordt, en later in de film zijn belager herkent.
Trailer
De boodschap van de film is, dat echte goedheid van binnen zit, en er niet mechanisch in gestopt kan worden. Wat dat betreft is Alex na de 'Ludovico-therapie' een 'çlockwork orange', zacht van buiten, hard (mechanisch) van binnen.
Ziehier EEN LIJST MET 'RUSSISCHE' WOORDEN uit zowel film als boek.
Samen met de heel bijzonder vormgegeven film maakt dit taalgebruik de film heel bijzonder.
Op DEZE SITE vind je een heel overzicht van karakters, plot, psychologie enzovoorts.
Ten slotte vind je hier op de site van City Journal een interessant artikel over het taalgebruik, en hoe een eigen taal outsiders uitsluit, vrienden e.d. juist insluit. Zulk 'argot' is gebruikelijk bij gangs en bijvoorbeeld in gevangenissen.
Over de film moet ik nog vermelden, dat Kubrick het laatste hoofdstuk van Burgess niet heeft verwerkt in zijn film. Daarin wordt Alex écht anders. Dat 'happy end' noemen we dan nu de Engelse variant; Kubrick wilde geen happy end, daar keert Alex terug naar zijn slechte aard. De amerikaanse variant.
Anthony Burgess
Malcolm McDowel (Alex) op latere leeftijd; speelde meestal schurkenrollen.
Stanley Kubrick aan het werk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten