Poster
Geweldige film, ook rijkelijk beloond met allerlei awards, van Paul Thomas Anderson, de regisseur van de onlangs bekeken film The Master. (Oók zo geweldig!)
Het is een episch drama, dat wil zeggen een groots opgezet verhaal, meerdere jaren bestrijkend, over de oliewinning in Amerika. De film is gemaakt naar het boek Oil! van Upton Sinclair.
.
Het mooie landschap waar het zich afspeelt.
Anderson heeft alleen het eerste deel van het boek gevolgd, en het daarna losgelaten omdat er te veel verhaallijnen in voorkwamen die afweken van de hoofdlijn die hij zelf volgt in de film, namelijk de confrontatie tussen Eli en Daniel.
Daniel is de 'oliebaron', die we vanaf 1898 volgen. Hij vindt zilver in een mijn, krijgt een vergunning en boort vervolgens olie aan. Hij is samen met een maat, die omkomt bij de winning. Hij neemt diens zoontje, H.W. van de omgekomen collega met zich mee, en doet zich voor als 'family-man', een betrouwbaar persoon, aan wie de mensen graag hun land en olie verkopen.
Daniel Plainview en zoon H.W.
De film is ongelooflijk interessant omdat hij toont hoe het in de beginjaren met de oliewinning ging, ik bedoel letterlijk: de primitieve houten torens in het verlaten landschap, het uit de grond halen (met emmertjes werd de olie werd in een kuil verzameld), met alle gevaren die erbij hoorden, de smerigheid van het werk. Daniel zelf breekt een been, een collega komt zoals gezegd om. Er ontsnapt gas (gevaar!) of er breekt brand uit.
Zoon verliest het gehoor bij een explosie
Paul Sunday, van de Sunday familie, brengt Plainview naar het religieuze dorpje toe waar het verhaal zich zal afspelen. Plainview wil de olie natuurlijk op een koopje, en komt zijn belofte, om € 5000,-- te schenken voor de bouw van een kerk, niet na. Toch brengt hij ook goeds naar het dorp: een school, tarweverbouw om brood te kunnen maken enzovoorts. Maar de strijd tussen hem en Eli zet zich voort. Ook de dwingende eis van voorganger Eli (hij is een andere zoon van Sunday) dat hij de bron op zijn manier mag zegenen, komt Planview niet na. Dat leidt tot strijd.
Strijd ook binnen het gezin Sunday: Eli vernedert zijn eigen vader, noemt hem een stomkop.
Plainview heeft Eli dan al vernederd, hem in de olie gegooid.
Daniel ligt met iedereen overhoop: met de relgieuze leider van het dorp, met de andere oliemaatschappijen, die met hem willen samenwerken, met zijn eigen zoon, met zijn zogenaamde halfbroer. Hij vertelt dat hij van niemand houdt, mensen gelijk doorheeft. Iedereen is op geld of een ander eigenbelang uit.
Zijn zoon raakt bij een explosie het gehoor kwijt. Daniel zet hem op de trein naar een dovenschool, en laat hem zo aan zijn lot over.
Pa verlaat zijn zoon, hij smeert hem stiekem uit de trein na deze scene.
Uit het niets verschijnt een halfbroer van Daniel, Henry. Daniel lijkt dat te accepteren, maar achterhaalt dat de man een bedrieger is. Hij vermoordt en begraaft hem.
De twee zogenaamde broers bij elkaar, vlak voor de ontknoping.
Alle andere oliebaronnen werkt hij tegen zich in het harnas.
Eli dwingt hem schuld te bekennen over het verlaten van zijn zoon. Het wordt voor de atheïstische Daniel een vernedering die hem heugen zal, voor het front van de hele kerkelijke gemeenschap van The Third Revelation.
De dominee van de kerk van de Derde Openbaring, Eli
Steeds meer raken we vertrouwd met het lepe gezicht van de man die van zichzelf zegt dat hij helemaal niet van mensen houdt, ja, ze zelfs haat.
Hij stoot zijn zoon van zich af. Deze is jaren later getrouwd met een zus van Eli. Hij wil voor zichzelf beginnen. Plainview vertelt hem, dat hij niet meer is dan 'een bastaard in een mand': Daniel is zijn vader niet, zijn vader is omgekomen vele jaren geleden bij de oliewinning.
In 1928, Plainview is een oude, alcoholverslaafde, verbitterde en gemene man, komt Eli bij hem om hulp. Deze laatste slotscene speelt zich af op de bowlingbaan in het rijke huis van Plainview. Het is het moment waarop Plainview gewacht heeft: hij dwingt nu Eli God te verloochenen.
De vernedering van Eli
Eli bekent dat God hem helemaal niet helpt, hij heeft dringend geld nodig. Bandy is dood, hij wil diens land verkopen.Het ergste komt nog: het landgoed van de integere Bandy, die niet wilde verkopen, en dat Eli nu te koop aanbiedt, is niets meer waard. Plainview heeft het leeggezogen, als de milkshake van een ander, met zijn rietje.
Deze beeldspraak, van de olie die onder het naburig land vandaan werd gezogen, zou genomen zijn uit het proces rond het zogenaamde Teapot-Dome Scandal; een andere, werkelijk gebeurde olie-affaire (uit 1920).
Hij achtervolgt Eli, en slaat hem dood met een bowlingkegel.
I'm finished, zijn de dubbelzinnige woorden, die Daniel spreekt tot zijn bediende, aan het einde van de film.
Hij heeft helemaal niemand meer.
Hier regisseur en hoofdrolspeler Daniel Day Lewis, die verscheidene grote prijzen kreeg voor zijn rol.
Paul Dano speelt Eli (en Paul) Sunday
Prachtig 'logo' bij de film.
Trailer
Upton Sinclair, 1878-1968; zijn boek Oil! is van 1927.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten