Hidden Histories: WW1's Forgotten Photographs, BBC4, donderdagavond jl.

Een prachtige documentaire, een uur lang, over de Eerste Wereldoorlog. Ik leerde hier weer iets dat ik nog niet wist: dat het de soldaten en de officieren verboden was om aan het front foto's te maken. Dit om het moreel er goed in te houden, want aanvankelijk marcheerde iedere man blijmoedig naar de oorlog, dat veranderde nogal snel met de loop der gebeurtenissen. Gelukkig hield niet iedereen zich aan dit verbod. In deze documentaire worden de foto's getoond van twee soldaten, een Duitser en een Engelsman: Walter Kleinfeldt en William Smallcombe.

De zestienjarige Walter Kleinfeldt

Natuurlijk komen die beiden niet meer aan het woord, wel hun nazaten. Die ontmoeten elkaar ook in het gebied van het strijdtoneel van destijds, en ze bekijken elkaars foto's. Er waren een paar opvallende parallellen: hoe de mannen vrolijk het avontuur tegemoet gingen; de trots op hun wapens;

 .... trots op hun wapens; één van hen Smallcombe

bepaalde overeenkomsten in compositie; 

 

[beetje erg klein, ging niet anders..].

het surrealistische landschap van na de bommen en inslagen.

 



 

Dit zijn allemaal ándere voorbeelden. Opmerkelijk was een foto van een volledig kapotgeschoten boom. Deze voorbeelden hierboven herinneren daaraan.

 

Het meest treffend waren twee foto's, van allebei de fotografen één, van de dood van een gestorven kameraad. Dit is de ene: 

 

gestorven kameraad

Ik meen dat die van Kleinfeldt was; de foto van Smallcombe heb ik niet kunnen bemachtigen. Hij had zijn kameraad begraven, en in het zand een kruis gemaakt van granaatbuizen. De foto hieronder doet er een klein beetje aan denken: 

 

 De foto die ik bedoel was veel primitiever, het graf zeer duidelijk tijdelijk. Enkel het kruis van de buizen in het zand, midden in oorlogsgebied. Aangrijpend.

Wat de documentaire tenslotte zo mooi maakte, waren de beelden van de tegenwoordige tijd. Ik heb er ook wat plaatjes bij gezocht, om een indruk te geven:

 

In dergelijk prachtig landschap speelde de Eerste Wereldoorlog zich in het westen af.

Ik heb niet kunnen achterhalen wie de maker van de film was; zeker is dat hij of zij een gevoelig oog had voor beelden, het raakte me zeer.

Jammer, dat de documentaire niet meer te bezien is, op internet is de film op BBC4 alleen toegankelijk voor inwoners van het Verenigd Koninkrijk. Het is te hopen dat de serie Hidden Histories - waarvan deze film deel uitmaakt - nog eens naar Nederland komt.