Legenden en romances van Spanje; Lewis Spence F.R.A.I. (1922)

Omslag

Achter de volgende link gaat de volledige Engelstalige versie schuil van mijn boek: Legends and romances of Spain. Inclusief illustraties; jaar van verschijnen 1920. Ook gratis te downloaden voor E-reader, het boek is immers ouder dan zeventig jaar.
Ik kreeg de Nederlandse vertaling van Jettie, mijn zangmaatje van het koor, uit de nalatenschap van haar moeder. Jetty weet dat ik van Spanje houd, en graag lees. Het boek ziet er mooi uit, goud op snee, en geïllustreerd. Het lokte me aan.

 

Ik ben er nu in begonnen, en het blijkt eigenlijk een goed naslagwerk te zijn: Spence, een Schotse journalist, geeft een overzicht van de Spaanse oude letterkunde. Hij vat diverse grote legenden samen, zoals de Poema del Cid, en een deel van Cervantes' Don Quichote;  ook schrijft hij over  Lazarillo de Tormes (de eerste schelmenroman). 

El Cid neemt afscheid van zijn vrouw; illustratie uit Legenden en... enzovoorts

De liefdeswaanzin van Don Quichotte; inllustratie uit Legenden en... enzovoorts

Het boek begint met de plaats van de Spaanse letterkunde binnen de Europese ontwikkelingen aan te geven. Zoals de Fransen de Chansons de geste hadden, hadden de Spanjaarden de cantares de gesta. Uiteraard bezongen de Spanjaarden hierin niet de glorierijke daden van Karel de Grote, want deze man was beledigend voor hen, door zijn intocht in Spanje als overwinnaar. Zij namen alleen de vorm van deze liederen over, en schiepen zich een denkbeeldige held, Bernaldo de Carpio. Zijn leger bestond uit Castilianen.

Een belangrijke plaats in de middeleeuwse geschiedenis werd ingenomen door de strijd tegen de Moren, de Islamieten. El Cid is daar de legendarische held van.

In de letterkunde van die tijd vallen een paar dingen op: de zeer hooggestemde idealen, de verering van de vrouw, sprookjeselementen als draken, spoken, betoverde paarden, voor eeuwig brandende lampen enzovoorts. Wat dat betreft lijken deze uitingen op de Arthur-romans, eerder dan op de Karolingische.

Volgens Spence werd het geloof in ridderlijkheid en daarmee samenhangende idealen zo buitenissig, dat er alleen nog maar een satire op gemaakt kon worden. Dat werd Don Quichote. Sancho Panza, zijn helper (panza is Spaans voor pens, hij was een dikzak) wordt bij al diens avonturen steeds verstandiger, van domme boer tot iemand die de ander doorziet. Quichotte is knettergek; volgens Spence de enige manier om nog aan te tonen dat de idealen versteend waren.

Ik heb het boek beslist niet van a tot z gelezen; wel het eerste deel, over de bronnen van de Spaanse Romance. Ik vind samenvattingen niet echt leuk, maar ben wel blij dat ik hier nog eens iets terug kan vinden over de Spaanse letterkunde. Bepaalde namen ken ik wel, het is leuk om hier nu wat duidelijker informatie te kunnen terugvinden.

Buiten dat dit boek dat  nog wel eens te gebruiken valt als naslagwerk, verplaatste het me ook weer in het geliefde Spanje, zij het in de geschiedenis van het land. Ik wist van de cursus Spaanse Burgeroorlog dat ridderlijkheid gecombineerd met het katholieke geloof de dragende krachten waren van de conservatieve krachten in het land.

Ik wist eigenlijk ook, dat er een beeld bestaat van de ridderlijke, hoffelijke Spanjaard, die zó serieus en zó stijf is, dat het haast lachwekkend wordt. Er is ook iets aandoenlijks in dat beeld, doordat het een beetje 'weg van de wereld' is.

Interessant ten slotte is het te vermelden, dat Spence heel wat meer boeken schreef, onder meer over de mythologie van Groot-Brittannië, Egypte, Mexico en Atlantis. Leuk om te zien dat deze schrijver nog niet van het toneel verdwenen is! Op een site met Sprookjesboeken (!) werd dit boek ook nog te koop aangeboden, zie De Witte Ganzenveer.

De schrijver.

Leuk hoor, Jetty!