maandag 1 april 2019

Mississippi Burning, Alan Parker, 1988

Filmposters, onder en boven; met de hoofdpersonen, vertolkt door Gene Hackman (agent Rupert Anderson) en Willem Dafoe (agent Alan Ward).
Het indrukwekkende van deze film vond ik, dat het een echte Hollywood-film was, met bijvoorbeeld twee karakters die botsen terwille van het dramatische effect - maar die desalniettemin zo waarachtig is, dat je totaal gegrepen bent door de weergegeven gebeurtenissen.
De kern van het verhaal is historisch:
De geschiedenis speelt zich af in de staat Mississipi, in de plaats Meridian, in 1964.
 Meridian ligt in deze staat, Mississippi, halverwege de kaart, helemaal rechts. 
Locatie van Mississippi in de VS
Dit is een authentieke poster, uitgegeven door de  FBI in 1964. Daarop zijn de foto's te zien van drie strijders voor 'civil rights': Andrew Goodman, James Chaney and Michael Schwerner.
In het begin van de film zien we de moord op deze jonge mannen, van wie er één zwart, de andere twee joods waren.  In de film komen we te weten dat de Ku Klux Klan achter deze moorden zat. 
Drie Klansmen uit Mississippi in 1871

De rassenscheiding is er nog volop; Martin Luther King strijdt voor gelijke rechten, de Civil Rights Movement.
Herhaaldelijk gaan boerderijen, huizen, kerken, schuren van zwarten in vlammen op. Bovendien is daar de verdwijning van de drie activisten. De moord wordt onderzocht.
De twee agenten hebben een verschillende aanpak. Zwarten werken niet graag mee, omdat meestal een wraakactie volgt. Met gruwelijke gevolgen: weer brandstichting, en/of ophanging.
Hulpsheriff Clinton Pell
Een andere plaatsgenoot. Ze waren allemaal zeer racistisch, zonder enige schaamte. Doordat ze elkaar gelijk gaven, was er een gesloten circuit, waar buitenstaanders niet tussen kwamen. 
Het lukt de agenten dus niet om door de muur van haat en leugens heen te komen. De brandstichtingen en bommen  en executies gaan gewoon door. Over de drie actievoerders worden ze niet wijzer. Het moeras wordt gedregd, zonder resultaat. 
Dreggen naar auto en lichamen 
Rupert Anderson probeert dan met zijn charmes meer te weten te komen via de vrouw van Clinton Pell. Dat lukt na enige tijd. Het alibi van haar man is aan gruzelementen. 
Het verbrande binnenwerk van de stationcar die werd gevonden na de verdwijning van de drie activisten Michael Schwerner, James Chaney, and Andrew Goodman. Bron: FBI-archief.
De auto wordt gevonden, en de lichamen van de drie jongens. Ze zijn in de aarden wal van een boerderij begraven.
De lichamen van Michael Schwerner, James Chaney, and Andrew Goodman werden gevonden op 4 augustus 1964. FotoFBI / REUTERS 
Frances McDormand is mevrouw Pell. Gene Hackman weet haar vertrouwen te winnen.
Haar man weet al dat zij fout is, omdat ze zo lief tegen het zwarte kindje is. 
Zij vertelt de agent waar de lichamen zijn. Als beloning wordt zij volledig door haar man in elkaar geslagen. Onder het toeziend oog van een paar klanleden. 
De ommekeer in de film wordt verzorgd door een veranderde samenwerking van de twee agenten. In plaats van elkaar te bestrijden om de methode van aanpak, is nu elk middel geoorloofd. 
Zo wordt hier een klant bij de kapper aangepakt.
De burgemeester krijgt een koekje van eigen deeg. 
De geschiedenis kreeg grote bekendheid. 
In oktober volgde een rechtszaak, waarbij bijna ieder lid van de betrokken gemeenschap veroordeeld werd. Het maximum was tien jaar, en er was géén veroordeling voor moord bij! Alleen samenzwering. 
Foto van de rechtszaak in 1967, 
De belangrijkste verdachten waren de plaatselijke sheriff,  Lawrence A. Rainey (boven rechts), zijn hulpsheriff Cecil Price (boven links). Tijdens de rechtszaak besteedde  LIFE magazine teee pagina's aan bovenstaande foto, gemaakt door Paul Reed, die de aangeklaagden lieten zien die aan het schreeuwen waren en de rechtbank uitlachten. Rainey kauwde opzichtig op zijn tabak op de foto. Publieke verontwaardiging volgde, en toen zijn termijn erop zat als sheriff in 1967 (hij werd vrijgesproken) kon hij geen werk meer vinden als sheriff. Hij eindigde als beaker bij  supermarkten en winkelcentra, en gaf de FBI de schuld van zijn werkeloosheid als sheriff.
Edgar Ray Killen, midden, loopt grappen te maken met County Deputy Cecil Price and Sheriff Lawrence Rainey, buiten de rechtbank in de samenzweringszaak van 1967 in U.S. District Court in Meridian, Mississippi. Een jury veroordeelde  Price en zes anderen. De rest van de 18 aangeklaagden gingen vrijuit. De zaak diende op 20 oktober van dat jaar. 
Niemand werd echter aangeklaagd voor moord! De film eindigt met deze steen:
Einde van de film
De film heeft mede veel veranderd in de USA. Deze gedenksteen is nu opgericht. 
De geschiedenis is verder gegaan sinds deze film; hij heeft ook erg veel invloed gehad. Heel belangrijk was, dat in 2005 Edgar Ray Killen werd gearresteerd. 
Killen komt in de film niet voor. Edgar Ray "Preacher" Killen (17 januari 1925 – 11 januari 2018) was een Amerikaans houtzagerij-arbeider en deeltijds baptist-predikant (!), die in 1964 de moord beraamde op verschillende activisten in de strijd voor burgerrechten voor zwarten. Hij werd op 21 juni 2005 medeplichtig bevonden aan drievoudige doodslag, 41 jaar na de feiten. Killen werd veroordeeld tot 60 jaar. 
Edgar Ray Killen, voormalig Ku Klux Klan-leider, werd in 2005 veroordeeld voor drievoudige moord in 1964. Killen had de moorden georganiseerd. Hij stierf in 2018 in de gevangenis, 92 jaar oud. Hij overleed in de gevangenis in januari 2018. 
Killen in 1964, en na 2005 (onder). 
Ik kon er niks aan doen, hij deed me helemaal aan 'de beul van Ommen' denken, Herbertus Bikker.
Herbertus Bikker, ook zo'n engerd. (Heeft niks met dit verhaal te maken, wel in mijn hoofd.)
Onder en boven, nog even de twee filmhelden. 

Regisseur Alan Parker, boven oud, onder jong.

Trailer; ik schrik elke keer weer, als ik zie hoeveel lak die inwoners van Mississippi hadden aan het officiële gezag. Ze hadden hun eigen regels. En kwamen er lange tijd mee weg. 
Hoe zou het nu zijn??

Geen opmerkingen:

Een reactie posten