T'is ghenoegh, oorloghsmannen.
De beëdiging van het verdrag door de Spaanse en Nederlandse onderhandelaars (Gerard Terborch, 1648) De ondertekening van het vredesverdrag van Münster - de zes onderhandelaars met opgeheven vingers v.l.n.r. Willem Ripperda, Frans van Donia, Adriaen Clant tot Stedum, Adriaen Pauw, Johan van Mathenesse en Barthold van Gent.
Simon Groenveld, geboren 1941. Leids hoogleraar, ik meen dat Rutte nog bij hem heeft schoolgegaan. Groenveld schreef meer van dit soort overzichtelijke historische boekjes.
Bij de bibliotheek staat dit boekje vermeld als een kinderboek. Dat was niet het eerste dat ik dacht, toen ik er wat globaal doorheen ging. Schoolboek, dat misschien wel, met de feitelijke informatie als hoofdthema. Ik vroeg me af, wat ik er eigenlijk aan had, omdat ik niet zo op de vele feitelijkheden zit te wachten. Het lokte me niet aan om het van a tot z uit te lezen, en dat heb ik dan ook niet gedaan.
Ons bezoek aan de stad Münster, komende september, was de aanleiding om dit boekje te bekijken. Wat ik daarover gevonden heb, is dat de Vrede van Münster eigenlijk een onderdeel was van de Westfaalse Vrede, die ook een einde maakte aan de Dertigjarige Oorlog.De Dertigjarige Oorlog (1618–1648) was een grootschalig conflict waar de meeste Europese mogendheden bij betrokken waren. Hoofdoorzaak was niet machtsstrijd, maar de spanningen tussen katholieke en gereformeerde staten. De oorlog woedde voornamelijk in het Heilige Roomse Rijk, de Spaanse Nederlanden, Noord-Spanje en Noord-Italië. Ook waren er zeeslagen op de Middellandse Zee en in de Golf van Biskaje.
Keizer Ferdinand II, die de oorlog uitlokte die 30% van de Duitstaligen het leven kostte.
| Anti-Habsburg direct | Pro-Habsburg direct | ||
| Anti-Habsburg indirect | Pro-Habsburg indirect |
'Onze' Filips II was een Habsburger.
Prins Frederik Hendrik, de Stedendwinger, en Graaf Ernst Casimir, bij het beleg van Den Bosch, 1629. De Oranjes speelden een belangrijke rol in de oorlog.
Borstbeeld van koning Filips II van Spanje, met zijn Habsburgse kin. Tegenstander van Nederland en de Oranjes.
Wat het boekje voor mij lastig leesbaar maakte, was een schematisch overzicht van de regeringsvorm. Je had de Staten Generaal en de Raad van State. Het volk werd ingedeeld in Functionarissen, afkomstig uit hoge adel, lage adel, juristen/ambtenarij, burgerij. In het lokale bestuur leverden die de dijkgraaf, de baljuw, en de schout; in het gewestelijk bestuur zaten de stadhouder/kapitein-generaal, en het hof; hoge adel dus.
Het volk werd verdeeld in steden, platteland en waterstaat. Op het platteland kregen die een stem via lade adel en heemraden (burgers); in de steden via burgemeesters en schepenen. In de Raad van State zaten de adel en de burgers. Je had dus duidelijk elite en onderdanen.
(Pffft. Ik word er al weer moe van..... :-) )
De rol van de Oranjes wordt toegelicht; de oorlogsellende bijvoorbeeld bij Breda, en te water.
1637, Beleg van Breda, door Frederik Hendrik
NB: niet te verwarren met het Turfschip van Breda, die inval vond plaats in 1590, onder Maurits.
Ik vervolg met een kort overzicht van het boekje van Groenveld:
Er woedde zowel strijd op de rivieren, tussen binnenvaartschepen, als op zee, denk aan de Armada.
De Spaanse Armada, bedoeld voor de invasie van Engeland, werd verpletterend verslagen.
Plan van de stad Münster rond 1646.
Zie http://www.westfaelische-geschichte.de/kar299
De Nederlanden gedurende de Tachtigjarige oorlog 1568 – 1648
Hier wat schematischer, de 17 Verenigde Nederlanden.
En hier in 1648. De Republiek bestond uit acht soevereine staten: Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Holland, Zeeland en Drenthe. Elke staat bestuurde het eigen gebied. Vertegenwoordigers van zeven staten (Drenthe viel hierbuiten) stuurden hun vertegenwoordigers naar de Staten Generaal in Den Haag.
Gebiedsdelen die zich buiten de acht provinciën bevonden maar wel tot het grondgebied van de confederatie behoorden, de zogenaamde generaliteitslanden, bevonden zich in de huidige Nederlandse provincies Noord-Brabant, (Staats-Brabant), en Limburg (Staats-Overmaas en Staats-Opper-Gelre), in het huidige Zeeuws-Vlaanderen (Staats-Vlaanderen) en in het zuidoosten van Groningen (Wedde en Westerwolde).
Adriaan Pauw, Heer van Heemstede, arriveert te Münster, als één van de onderhandelaars. Schilderij Gerard Ter Borch.
Nederlands: Traktaat van vrede te Munster gesloten tussen de koning van Spanje en de Staten-Generaal op 30 januari 1648. Akte van ratificatie te Madrid uitgevaardigd door de koning van Spanje van het traktaat van vrede, te Munster op 30 januari 1648 gesloten tussen hem en de Staten-Generaal. Nederlandse versie van het tractaat van 1 maart 1648
In de Vredeszaal van het raadhuis Munster met linksboven de portretten van J.van Matenesse en Adriaan Pauw door Anselmus van Hulle
Nog een foto met helemaal links boven het portret van Adriaan Pauw
Miniatuur door Gerard ter Borch van Don Caspar de Bracamonte y Guzman, graaf van Penaranda, de belangrijkste Spaanse vertegenwoordiger bij de Vredesonderhandelingen.
Portret van Fabio Chigi. Hij was als pauselijk nuntius beniddelaar en gezant aanwezig bij de Westfaalse vredesonderhandelingen. Geschilderd door Jean-Baptiste Floris.
Het vm. raadhuis van Munster met de Vredeszaal waar de onderhandelingen en beëdiging plaatshadden
In 1945 bleef van het stadhuis enkel een deel van de voorgevel overeind. Het interieur was veilig ondergronds opgeborgen en overleefde de Tweede Wereldoorlog
De Munsterse Bijbel, waarop de Spaanse vertegenwoordigers met de hand hun eed aflegden
Allegorie op de Vrede van Munster: Pax Optima Rerum (vrede is het hoogste goed) . gravure door Reinier Vinkeles en Cornelis Bogaerts (1780-1795).
Affiche tentoonstelling Adriaan Pauw in cultureel centrum ’t Oude Slot Heemstede 8-6/ 18-8-1985
De Vrede van Münster was toen 350 jaar oud.
In 1998 verscheen bij Waanders een fraai geïllustreerd boekwerk: Vrede van Munster, feit en verbeelding. Het standaardwerk over de vrede is wat Nederland betreft nog altijd de dissertatie van dr.J.J.Poelhekke (‘s-Gravenhage, 1948), die o.a. ook de archieven van Vaticaanstad, Spanje en Portugal raadpleegde.
Het middeleeuwse stadhuis van Amsterdam op de Dam, waar Adriaan Pauw werkte als pensionaris (secretaris) van 1621 tot 1627. Schilderij van P.J.Saenredam.
Filmpje van de Van Rossems in de Vredeszaal. Ongeveer 2½ minuut.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten