Bram Fischer, Jean van de Velde, 2017.

Filmposter

Ik had nog nooit van Bram Fischer gehoord, de man die Nelson Mandela verdedigde in het Rivonia-proces, in 1963.

De echte Bram Fischer

Nu, met de film van Jean van de Velde, heb ik dat een klein beetje ingehaald. De film geeft een goed stukje geschiedenis-les over Mandela en Zuid-Afrika.
Ik kwam met een brok in de keel uit de bioscoop. Dat kwam door het verhaal dat verteld werd, en door de manier waarop er geacteerd werd.
Eerst maar even over dat laatste:
Ik kende Peter Paul Muller van Gooise Vrouwen, Martin Morero, de echtgenoot van Cheryl (Linda de Mol).

Cheryl en Martin Morero.

Peter Paul Muller.

Een heerlijke rol, wij genoten daar met elkaar heel erg van.
Wat Peter Paul Muller hier laat zien, is iets totaal anders, maar wat doet hij dat goed! Hij spreekt Afrikaans en Engels, deze rol is serieus, hij speelt een moedige idealist, het is niet zonder gevaar wat hij doet. Maar hij is volstrekt geloofwaardig, hij overtuigt volkomen in deze rol!

We kijken hier Mandela in het gezicht; naast hem Fischer.

Bram Fischer is een bijzondere man geweest, met een bijzondere echtgenote (Molly) ook. De groep met Mandela wordt in 1963 gevangen genomen in een boerderij in Rivonia, en toevallig is Fischer daar net niet als die arrestatie plaats vindt. Daardoor is het mogelijk dat hij de verdediging van de 9 mannen - waar hij zelf dus eigenlijk bij hoort - op zich neemt. Maar gaandeweg komt aan het daglicht welke rol hij zelf gespeeld heeft in de groep. Toch heeft hij kunnen bewerkstelligen dat de rechter de groep niet ter dood veroordeelde, maar levenslang gaf. (Mogelijk speelde internationale druk hier ook een rol.)

In de beklaagdenbank, in de strijd tegen de Apartheid. 1963 (film vdV) Zie ook nog andere witten erbij.

We kennen allemaal de afloop daarvan: na 27 jaar gevangenschap op Robbeneiland kwam Mandela vrij, en de geschiedenis toonde een ander gezicht.
Fischer verloor zijn vrouw toen ze samen op weg waren naar de 21e verjaardag van hun dochter Ilse. Ook dat laat de film zien.

Vlak voor de fatale autorit.

In de aftiteling komen we te weten, dat een paar jaar na Mandela en diens groep ook Bram Fischer gevangen werd gezet. Hij was leider van de communistische partij, dat mocht niet. In gevangenschap overleed zijn zoon Paul, die aan een ernstige vorm van astma leed. Hij stierf alleen, ondanks dat zijn ouders beloofd hadden dat hij altijd op hen kon rekenen. Het waren allebei ook prima ouders!
De film maakte ook zo'n indruk, omdat ik me nooit goed heb kunnen indenken wat het 'apartheidsregime' precies inhield. Ik heb bijvoorbeeld niet geweten dat blanke agenten ook martelden om informatie los te krijgen.

Overleg tussen advocaat en cliënten

Noch dat het zwarten niet lukte om met vreedzame middelen (protesten) dezelfde rechten te krijgen als witten. Er bleven geen andere mogelijkheden meer open dan opstand om toch gelijkberechtigd te worden. In die zin veranderde dit proces, waarvan de film dus verslag doet, en waarvan Fischer de advocaat was, de politiek in Zuid-Afrika.
In gevangenschap kreeg Fischer kanker, waarvoor hij niet behandeld werd. Hij werd vrijgelaten in 1975, en overleed enkele weken daarna.
Het script werd geschreven door Jean van de Velde, als basis gebuikte hij het boek The State versus Nelson Mandela, van Joel Joffe. Ondertitel: The Trial that changed Sout-Africa.

Basis van de film, boek van 2007.

Lord Joel Joffe. geboren 1932.

Er is erg veel te vinden over Bram Fischer op internet. Ten eerste vond ik de

NELSON MANDELA ORGANISATIE, met informatie over hem.

Ten tweede vond ik een biografie van de Universiteit van Massachusets, geschreven door Stephen Clingman:

Biografie door Stephen Clingman, 1998.

Verder vond ik een herdenking van het Rivonia-proces op de site AFRICANEWS ANALYSIS. 

Een iets latere biografie verscheen in 2002, van Martin Meredith.

Martin Meredith, biografie 2002.

Documentaire uit 2007.

Toneelstuk, naar een toneelstuk van Harry Kalmer

Kortom, er is veel gedaan om Bram Fischer uit de vergetelheid te halen, en dat is mooi en terecht! Dit verhaal moet worden verteld, mensen die moed hebben getoond. Was het toeval dat Fischer een communist was?  

Opvallend was het in elk geval, dat communisten ook hier zo hard bestreden werden. Ze waren verdacht omdat de de macht bedreigden van de bezittende (witte) klasse!

Jean van de Velde, regisseur

Van de Velde en Muller bij Pauw

Trailer