L'Arte della Felicita, Italiaanse animatiefilm, van Alessandro Rak.
Poster
Wij hebben deze film in porties zitten kijken, wat niet bevorderlijk is voor een goede beoordeling.
Zo ging voor ons het begin van de film verloren, waarin de boeddhistische broer van Sergio Cometa,Alfredo Cometa, sterft in Tibet.
Alfredo in Tibet.
De broers hebben elkaar dan al tien jaar niet meer gezien. Sergio heeft een brief van hem liggen die hij weigert te lezen.
De broers hebben een gecompliceerde verhouding: Alfredo was de oudste, degene die domineerde. Als volwassenen musiceerden ze samen, Sergio op de piano, Alfredo op de viool.
De twee broers voor de scheiding
Toen Alfredo vertrok, stopte Sergio met piano spelen en ging in de auto van zijn oom taxichauffeur zijn.
Een mopperende, gefrustreerde taxi-chauffeur.
Flashback: de twee jonge broers.
De jonge Sergio.
De film volgt Sergio in zijn taxi, terwijl hij door Napels rijdt. Het regent er voortdurend, en we zien het vuil opgestapeld liggen. Een groot contrast met het vredige, hemelse Tibet.
Sergio krijgt allerlei mensen in zijn taxi, met wie hij praat. Intussen volgt hij een radioprogramma dat vertelt over 'de kunst van het geluk.'
Tussen de verschillende scenes door zien we een speelgoedautootje rijden, dat al laat zien wat we te verwachten hebben: er komt een botsing, rijdt een ravijn in. (Geen foto's van kunnen vinden.)
Op de achterbank van de taxi neemt een keur aan passagiers plaats: een oom, een huilende vrouw, in de fantasie van Sergio zelfs zijn broer.
Alfredo als monnik; ten slotte komt Sergio ertoe diens brief te lezen.
Sergio besluit dan ook de huilende vrouw van het begin van de film op te gaan zoeken.
Zij zingt in een theater.
Het lijkt dat Sergio aan het eind weet hoe hij gelukkig moet zijn.
Zijn geluk ligt niet in het verleden, ook niet in de toekomst, maar in het hier en nu.
Hij vindt zijn piano terug.
Terwijl hij het gevonden geluk beschrijft, zien we hem in een zonovergoten decor piano spelen dat aan Angkor Wat herinnert.
Angkor Wat.
Dit is een karikatuur van de regisseur Alessandro Rak
Dit is de man zelf.
En ik vond het wel grappig te zien dat er een boekje van de Daila Lama bestaat met dezelfde titel; vast geen toeval.
Trailer
Onder DEZE LINK vond ik de helderste review; in Hollywood Reporter.
De film viel trouwens ook in de prijzen, ik meen de beste Europese animatiefilm.
Ik vind deze serie artikelen over de Mississipi interessant. Er is onderling samenhang, en ik vind het altijd prettig om een deel van een probleem ('de economie in Amerika') wat uit te lichten. Interessant ook omdat de Mississippi van oudsher zo belangrijk was.
Dit keer gaat het over sociale mobiliteit, de mogelijkheid dus om op te klimmen op de sociale en economische ladder.
Amerika was altijd hét land van de mogelijkheden, samengevat onder de betiteling 'the american dream'. De Mississippi was daarbij de motor van de economie, of, zoals ik elders las, de ruggengraat van de economie.
Maar die tijd is voorbij, hetgeen Van Zwam aantoont met de situatie in Greenville.
Zo denken veel Amerikanen over de droom:
Er is weinig hoop, niet veel te verwachten van de nieuwe kandidaten.
En lange tijd verwachtte men dit....
Greenville ligt in de Mississippi-delta.
Er zijn in het verleden ook best wat overstromingen geweest, maar dit terzijde.
Overstroming Greenville
Greenville was ooit een florerend stadje. Met name was het zo leuk, dat er een goed draaiende zwarte middenklasse was. (In dit verband schrok ik trouwens weer wel toen ik las, dat zwarte mensen pas vanaf de zeventiger jaren het recht hadden een hypotheek af te sluiten....! Maar ook dit weer terzijde.)
Ik vond deze leuke ansichtkaart, met als titel Colorful 1940:
Gewoon een heel gezellige winkelstraat.
Het bovenstaande, de gezelligheid met allemaal familiebedrijfjes, restaurantjes e.d. bestaat niet meer. In de plaats daarvan zijn er buiten de stad aan de grote wegen de grote winkel- en restaurantketens verschenen.
Boven en onder: twee voorbeelden van grote ketens, buiten de stad, aan de grote weg.
Rood en groen gekleurde huizen en winkeltjes staan leeg, ze staan letterlijk weg te rotten. No trespassing staat erop, maar wie zou er nog in willen komen, met die zwammen en afgebladderde verf?
Leegstand...
... en verval.
Enorme werkeloosheid zonder vooruitzichten; de mensen gaan naar het Casino, en hopen op de jackpot om zo The American Dream te kunnen verwezenlijken.
Er zijn meerdere casino's in Greenville; ik koos als plaatje deze, op een boot.
Van Zwam interviewde twee zwarte broers, die allebei in het bestuur zitten.
Errick en Derrick Simmons.
Errick is burgemeester van Greenville, Derrick is senator. Ze hebben een totaal verschillende mentaliteit, waarbij die van Errick erg opvallend is. Hij wil niet horen dat het niet goed gaat in zijn stad, hij wil enkel van kansen en mogelijkheden spreken. Zijn broer kijkt liever naar verbeteringen door middel van onderwijs.
De burgemeester zou een bierbrouwerij willen beginnen, die dan gekoppeld moet worden aan het idee 'Greenville - Stad van de Blues'.
Maar er zijn al zo veel Blues-steden langs de Mississippi...
Zodat zijn visie niet erg overtuigt. Elke stad claimt het Blues-toerisme.
Blues-toerisme al0m.
De wijste van de twee broers, wijst als belangrijke oorzaak van de neergang van Greenville op het vrijhandelsverdrag dat Nixon ooit sloot met Mexico en Canada, Nafta. Bedrijven trokken sindsdien weg uit Greenville omdat ze veel goedkopere arbeidskrachten konden vinden: in Greenville kostte een arbeider in de jaren negentig 5 dollar per uur, in Mexico hetzelfde bedrag per week!!
Zo vertrokken scheepswerven (duw- en trekboten), staalfabrieken (pijpen voor olie- en gaswinning).
Voor de plaatsbepaling: brug bij Greenville, over de Mississippi.
Droomhuis met droomgezin, 20e eeuw..
Verlaten taco-tentje, anno 2013.
Om het verhaal even af te maken: één op de vier kinderen heeft regelmatig honger in Greenville, zo kopte The Clarion Ledger, dat is de krant van de Mississippi-delta,
Delta-krant
Blikvoedsel voor The Boys & Girls Club
Daartoe is er The Boys & Girls Club in Greenville opgericht; elke schooldag worden daar tientallen kinderen opgevangen van 6 tot 18 jaar, van wie de ouders niet rond kunnen komen. Daar krijgen ze een maaltijd in de avond. Op school krijgen ze een gratis lunch. En zo komen veel kinderen in Greenville aan twee keer eten per dag.
Een keiharde film over de favela Cidade de Deus (Stad van God) in Rio de Janeiro, Brazilië. Kinderen met wapens in de handen maken daar de dienst uit, plegen overvallen, raken verslaafd of maken anderen verslaafd, beheersen de drugshandel en moorden er op los. Ze worden meestal niet ouder dan 25 jaar. Ze maken elkaar dood om niks. Cidade de Deus was oorspronkelijk een semi-autobiografisch boek, geschreven door Paulo Lins, in 1996. Lins groeide zelf op in zo'n favela. Boven en onder: verschillende uitgaven van het boek, en twee opnames van de schrijver. Het boek is in vele talen vertaald, ook in het Nederlands. (Stad van God). Het vertalen van het boek is lastig, vanwege de taal, die specifiek van deze criminele jongeren uit deze stad is.
Eerst over de plaats van handeling:
De favela Cidade de Deus werd in de zestiger jaren gebouwd, ver van het centrum van Rio de Janeiro. om de uit zijn voegen gegroeide sloppenwijk te kunnen plat gooien. Zo werden ook de allerarmste bewoners weg uit het centrum gehaald. Met dit feit kwam er een nieuwe betekenis van het begrip favela, dat eerst alleen sloppenwijk betekende, maar nu verbreed werd naar een nieuw gebouwd stadsdeel. Ver naar het westen, op moerassige grond wordt de nieuwe wijk gebouwd. Die nieuwbouw ziet er zo op het eerste oog niet eens zo slecht uit.
Zo lijkt het nog wel wat.
Maar er is nauwelijks water en geen elektra. Gasauto's (vrachtwagens beladen met gasflessen voor huishoudelijk gebruik) rijden rond om de mensen van energie te voorzien.
Gasauto, andere plaats, andere tijd; maar wel zo ongeveer zagen ze eruit in de film.
Kinderen pleegden in die begintijd allerhande overvallen, bijvoorbeeld op gasauto's, maar ook op winkels; het geld ging naar hen zelf, maar ook naar de mensen in de favela's.
Later maakten ze zich van geld meester door de handel in drugs, en dat ging weer over in een bloeiende wapenhandel; allemaal natuurlijk met desastreuze gevolgen. Toch willen de meeste bewoners niet weg uit hun wijk. Ze krijgen bescherming van de criminelen, en geld of voedsel.
De meeste acteurs in deze film zijn zelf inwoners van favela's, enkele zelfs uit Cidade de Deus. De regisseur wilde vooral authenticiteit, en in 2002 was er nog geen uitgebreide casting mogelijk. Alleen Carrot, Wortel, is een echte acteur.
Wortel, een, kleinere drugsbaron. Hij wordt gespeeld door Matheus Nachtergaele, de enige professionele acteur.
Dit is een foto uit de werkelijkheid; een opvallende overeenkomst met de film, zo'n bende-tje. Hier gelukkig geen wapens. Op de achtergrond de 'binnenkant' van de favela.
Foto uit de film, gemaakt door Voetzoeker
Ook hier, de werkelijkheid zoals die is. Nee, heus niet alleen maar nieuwbouw.
Ligging Cidade de Deus in Brazilië, en t.o.v. Rio de Janeiro.
Hier is ook te zien hoe de favela 'in de buurt' van het Olympisch dorp ligt.
Boven en onder: opnieuw de werkelijkheid; armoede en verpaupering. Het wordt zo ook goed duidelijk waarom mensen liever hadden dat er geen Olympische Spelen kwamen, maar meer verbetering van de toestand van de allerarmsten. De krotten verschijnen dus tussen de stenen huizen.
Na de film werden er projecten opgezet om de situatie in Cidade de Deus (CDD) te verbeteren.
In 2011 bezocht Barack Obama de wijk.
Aankomst Obama in Cidade de Deus
Wat een heerlijke man!
Dan nu naar de film:
Het verhaal wordt niet chronologisch verteld; verteller is Voetzoeker, een eerlijke jongeman die proberen wil aan zijn milieu te ontsnappen. (Alle personen hebben bijnamen, meer horen we niet van hen.)
Hij begint te vertellen over een kip die ontsnapt aan zijn slachting; na de achtervolging van het dier, bevindt hij zich opeens tussen de politie en de jeugdbende, waarvan zijn broer lid is.
Dan gaat het verhaal terug naar de zestiger jaren. Toen waren er drie jongemannen de baas, het Tedere Trio. De namen in het Engels: Goose (broer Voetzoeker), Shaggy en Clipper.
Het tedere trio
We maken de overval mee op een gasauto, en op een motel. Het gestolen geld wordt aan de bewoners uitgedeeld. De mensen in het motel blijken allemaal vermoord, terwijl de overvallers beweren dat ze dat niet hebben gedaan.
Later blijkt, dat Dobbelsteen, een jochie van zo'n 10 jaar oud dat gedaan heeft. Het moorden deed hij met veel plezier. Hij bleef ermee doorgaan.
Zo ging dat met de kleine Dobbelsteen. Een gruwelijke moordpartij.
Dobbelsteen was door zijn grote maten alleen maar aangesteld als hulpje, om hen te waarschuwen bij onraad. Dit bakte deze psychopaat ervan.
Het legde tevens de basis voor zijn verdere leven.
In de film zien we vervolgens hoe alle plegers van de overval gedood worden. Behalve Dobbelsteen, die was ondergedoken.
We zien ook dat ze geen andere manier van inkomsten verwerven hebben dan dit roven.
Een van het Tedere Trio met ijn meisje; werkt niet, is wel verliefd. Zij wil het natuurlijk anders.
Met zijn vriendin dwingt hij een bestuurder hem te helpen ontsnappen.
Maar hij komt vlak hierna om.
Zodra de ene bende uitgeroeid is, neemt de volgende het over. Zo komen er een heleboel namen voorbij. De film loopt ten slotte door tot in de tachtiger jaren, toen er een werkelijke bende-oorlog woedde in Cidade de Deus.
De vriend van Dobbelsteen is Benny.
Dobbelsteen en Benny.
Benny is een schatje; weliswaar ook een crimineel, maar een van wie iedereen houdt. Vreemd genoeg weet Benny ook de moeilijke en niet betrouwbare Dobbelsteen (die zich later Kleine Zé laat noemen) te vriend te houden.
De 'tagline' (ik zou zeggen: het hoofdthema) van de film is: If you run, the beast catches you; if you stay, the beast eats you.
We volgen ook het leven van Voetzoeker, de verteller, die met een groepje hippies optrekt aan het strand, en verliefd wordt op Angelica.
Voetzoeker met Angelica.
Angelica ziet ten slotte meer in Benny, die meer geld heeft.
Kleine Zé ontwikkelt zich tot de meest gevreesde drugsbaron en wapenhandelaar. Onder zijn bewind is het wel veiliger voor de bewoners van de favela.
Onder en boven: de aardige Benny, die ten slotte onder invloed van Angelica uit de favela en uit de misdaad wil stappen. Hij wordt per ongeluk gedood door iemand, die denkt Kleine Zé te vermoorden.
Die moord gebeurt later pas.
Benny, in het hol van de leeuw.
Links Blacky, de manager van Kleine Zé (r)
Dit shot leidt de gruwelijkste scene van de hele film in: nieuwe kinderen willen de handel afpikken. Kleine Zé laat zien wie er de baas is. Willen de jochies een schot in hun had of in hun voet?
Na deze gruweldaad moet een nieuw lid één van de twee kinderen doden.
Met zijn ogen dicht kiest hij voor het jochie rechts.
Het verhaal en de gruwelijkheden gaan verder.
Voetzoeker heeft als hobby fotografie, en krijgt een camera in zijn bezit. Hij fotografeert Kleine Zé.
Angst bij Voetzoeker, of hij het apparaat aan de praat krijgt.
Voetzoekers foto komt bij toeval in handen van de krant, die de foto van Kleine Zé publiceert. Zé is daar zo van onder de indruk, en blij, dat hij nog meer foto's wil.
Zé krijgt zijn zin, maar anders dan hij droomde. Eerst fotografeert Voetzoeker weliswaar Zé's hele bende op straat met wapens, maar dan komt Voetzoeker het hele gevecht voor ogen tussen de oorlogvoerende bendes, wat Zé ten slotte het leven kost. Voetzoeker fotografeert alles.
De foto's zijn goud waard voor de krant, en Voetzoeker kan een normaal leven gaan leiden.
De bende van Kleine Zé heet The Runts (ik weet niet de Braziliaanse naam); in werkelijkheid heette de bende Caixa Baixa.
Er wordt enorm veel geïmproviseerd in de film, om het verhaal zo authentiek mogelijk te vertellen.
Dit is regisseur Fernando Meirelles.
Hier is hij aan het werk, onder en boven.
Trailer
In de Engelse Wiki vind je veel uitleg over inhoud en karakters, zie DEZE LINK.
