Studiebol: A late quartet, Yaron Zilberman, 2012

Poster

Deze film is als het ware gebouwd rondom het Strijkkwartet van Beethoven, nummer 14 Opus 131.

De groep musici die dit stuk repeteren bestaat intussen 25 jaar, The Fugue String Quartet is hun naam.

Het verhaal dat nu volgt is geschreven door Seth Grossman en Yaron Zilberman, die ook de regie van de film had.

In het begin van de film ontdekt de cellist van het kwartet, Peter, dat hij het begin van Parkinson heeft. Dat maakt een einde aan zijn carrière, hoe snel, is niet meteen gezegd.

Christopher Walken speelt de cellist Peter. Hij maakt als mens de meeste indruk, hij is de wijste. Hij houdt als enige waardigheid, en let op het voortbestaan van het kwartet.

Walken als acteur vond ik ook zeer indrukwekkend, ik kende hem niet van deze kant.

Dit probleem van het aanstaande vertrek van de cellist roept op de een of andere manier nieuwe problemen op: de tweede vioolspeler, Robert Gelbart, wil nu - een beetje opgestookt door zijn hardloopvriendin - meteen van rol wisselen met de eerste vioolspeler. Dat is Daniel Lerner, gespeeld door Mark Ivanir.

Eerste violist, Daniel, gespeeld door Mark Ivanir. Animositeit tussen hem en Robert. Daniel is heel wetenschappelijk en precies aangelegd, Robert meer gepassioneerd.

Dit stuit op problemen, want Mark vindt Robert uitstekend, maar alleen als tweede violist. Bovendien heeft Robert zijn eigen vrouw tegen, Juliette, die ook deel uitmaakt van het trio.

Philip Seymour Hoffmann als tweede violist, Robert Gelbart.

Gefrustreerd omdat hij denkt dat zijn vrouw hem de mindere vindt van Daniel, belandt Robert in bed met zijn hardloopvriendin - zij is flamencodanseres.

Pilar, hardloopmaatje en geliefde voor één nacht van Robert

Om het nog wat ingewikkelder te maken: de dochter van Robert en Juliette, een zeer getalenteerd meisje dat les heeft van Daniel, belandt met Daniel in bed. Heel verbazingwekkend, want Daniel is een heel stuk ouder, hij is weliswaar weduwnaar maar was zelf ook niet op dit idee gekomen, als niet iemand (Robert?) hem gezegd had dat hij eens wat meer passie toe moest laten.

Dochter Alexandra Gelbart; talentvol, voor eventjes geliefde van Daniel.

De hele kwestie lijkt het kwartet op te zullen blazen, het huwelijk is stuk, de dochter verwijt haar moeder dat ze te weinig aandacht voor haar heeft gehad, de uiterst serieuze Daniel lijkt zichzelf ontrouw met deze 'amour fou'. Op een repetitie komt alle spanning naar buiten, en Robert is zo kwaad dat hij Daniel op zijn gezicht slaat. Peter toont zich dan de wijste, en stuurt ze allemaal zijn huis uit: zijn ze daar gek geworden!

Juliette en Robert in de taxi; zij is er ook op tegen dat hij de eerste viool wil gaan spelen. Dat maakt hem woest.

Uiteindelijk komt alles op zijn pootjes terecht: dochter Alexandra verbreekt de relatie met Daniel en ziet in wat haar ouders gemeen hebben; het echtpaar verzoent zich; er wordt niet van vioolpartij gewisseld. Wel spelen de vier musici de laatste keer met de partituren dicht - een kleine overwinning voor Robert. Peter speelt voor de laatste keer. Maar omdat het stuk - dat uit zeven delen bestaat - 'attaca' gespeeld wordt, zoals Beethoven het wilde, redt hij het niet helemaal tot het einde. Voor het laatste gedeelte van het muziekstuk komt zijn opvolgster en neemt zijn plaats in. Peter verdwijnt van het toneel, maar The Fugue blijft bestaan.

Het bijzondere aan deze film is dat je uitgebeeld ziet hoe topmusici aan het werk zijn. Dat geeft heel veel diepgang, en het maakt de film interessant. Op mij komt het heel geloofwaardig, ja indrukwekkend over.
Het moet heel wat gevergd hebben om de acteurs te laten acteren dat ze spelen; maar ook dat lukt. Het meest indrukwekkend vond ik Walken, omdat hij zo standvastig bleef. Een prachtig gezicht heeft hij voor deze rol.

Christopher Walken met cello.

Iemand zegt in de film, dat grote componisten allemaal het strijkkwartet gebruikten om hun diepste emoties te uiten.

Dit kwartet van Beethoven is in mineur geschreven, het is de muziek die Schubert in de laatste dagen van zijn leven alleen maar wilde horen. Voor Schubert ging niets meer boven dit strijkkwartet.

Ik zelf vind dit stuk, met deze film erbij, een mooi begin om eens wat meer te gaan genieten van strijkkwartetten. Ik vond ze - vooral die van Beethoven - altijd nog te moeilijk. Maar deze film heeft de muziek ook een beetje toegankelijker gemaakt; in elk geval ben ik er nu nieuwsgieriger naar.

Ik voeg hier twee uitvoeringen toe: een prachtige van het Alban Berg Kwartet, en een tweede met de muziekpartituur. Ik merk hoe ik met het notenbeeld erbij veel meer oppik.