vrijdag 16 november 2018

Geografie, Geschiedenis en Kiezers

De Nadorst, Blokker.
Met vrienden uit eten geweest, een heerlijke lunch bij De Nadorst, Blokker. 
En onder alle onderwerpen van gesprek zat opeens die vage herinnering aan een man die ik interessant vond. Het ging over politiek, geschiedenis, en over geografische verspreiding.... Ik zag hem nog vóór me, maar erg goed kwam ik niet uit mijn woorden. 

Het was - na lang zoeken kwam ik er thuis wel achter - op de avond van de verkiezingsuitslag van de gemeenteraden van dit jaar. Een deskundige in de studio duidde de uitslagen naar plaats en naar geschiedenis... Nee, niet echt naar geschiedenis, meer naar cultuur, antropologie. Het ging om Josse Voogd, electoraal onderzoeker, ook wel politiek geograaf genoemd. 
Waarschijnlijk kent niemand de Nederlandse kiezer beter dan 'electoraal geograaf' Josse de Voogd (32). Als klein jongetje vroeg hij zich al af waarom kiezers in Callantsoog bij het ene stembureau op de VVD stemden en bij het andere op het CDA. ,,Wat bleek? In het VVD-deel van het dorp woonden veel marinegezinnen. In het CDA-deel meer ouderen." 
Zijn deskundigheid bestond erin, om ons inzicht te geven in het stemgedrag van Nederland en de regionale verschillen daarin. 
Josse de Voogd schreef onder andere het boek Bakfietsen en rolluiken, en is sinds juni 2017 verbonden aan Telos, een universitair kenniscentrum.  Hij werkt nu samen met  BrabantKennis en uitgeverij Ambo Anthos aan een boekproject over de relatie tussen geografie en politieke voorkeur. Hij schreef ook voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Boekomslag, 2011.
Bovengenoemd boek schreef hij in samenwerking met Bureau de Helling, het wetenschappelijk bureau van GroenLinks.
De samenvatting van de uitgever luidt:
'Wordt het straatbeeld gedomineerd door bakfietsen, ja-neestickers op brievenbussen en gevelplanten aan negentiende-eeuwse woningen? grote kans dat GroenLinks hier de grootste partij is. Zie je veel rolluiken, protserige witte hekwerken, bordjes met 'hier waak ik', opgepimpte VW-golfjes en, als je naar binnen kijken, SBS6 op de buis? Dan is de kans groot dat de PVV hier goed scoort.
In het najaar van 2011 publiceert Bureau de Helling een studie van Josse de Voogd naar de electorale geografie van Nederland. Hierin is aandacht voor de politieke tweedeling tussen progressiviteit en behoudzucht, die sterk geografisch zichtbaar is geworden. Tegenover de 'hippe' multiculturele, hervormingsgezinde binnensteden, waar het straatbeeld wordt gedomineerd door bakfietsen en ja/nee stickers, staan de rancuneuze overloopgebieden en randen van het land, waar men zich terugtrekt achter een rolluik en via de tv kennis neemt van een snel veranderende wereld. Het is een tegenstelling die veel te maken heeft met 'lifestyle', maar ook met zaken als groei versus krimp en politieke cultuur. Verder komen er interessante patronen in beeld, zoals de 'Green belt', een zone met veel GroenLinks-stemmers van Alkmaar naar Nijmegen, die bij Veenendaal de 'Bible-Belt' kruist.

De publicatie gaat in op landelijke patronen, maar vooral ook op verhoudingen binnen de steden, een nog vrij onontgonnen onderzoeksterrein. De uitslagen van de Europese, lokale en landelijke verkiezingen worden ruimtelijk geanalyseerd, met uitvoerig kaartenmateriaal. De Voogd spreekt zijn steun uit voor het GroenLinkse ideaal van de compacte stad, waarin verschillende sociale groepen elkaar kunnen blijven tegenkomen en waarmee de bouw van nieuwe buitenwijken vol proteststemmers wordt voorkomen.'

Een mooie recensie, compleet met kaarten, is te vinden op DE SITE RUIMTEVOLK. Een tweede op de site van het AD.
Voorbeeld geplukt van de site Ruimtevolk, copyright Josse de Voogd.
Ik weet zelf niets van deze dingen, ik vind het wel interessant genoeg om te onthouden. Vandaar nu mijn aantekeningen!
Omdat ik niet direct de naam Josse Voogd terug kon vinden, kwam ik ook op andere sites die zich met vergelijkbaar onderzoek bezig houden. Zo kwam ik op de site SARGASSO, één van de oudste weblogs in Nederland. Onder de link bevindt zich het artikele  'modellen van stemgedrag.'
Onder en boven: logo's Sargasso. 

Een andere interessant ontdekking was het boek Verkiezingen op de kaart, door drie auteurs, in samenwerking met de Kiesraad geschreven.
Dit is meer een historisch werk. 
Verkiezingen op de kaart 1848-2010. Tweede Kamerverkiezingen vanuit geografisch perspectief geeft voor het eerst een samenhangend geografisch beeld vanaf de eerste directe verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1848 tot de verkiezingen van 2010. In aantrekkelijk vormgegeven kaarten wordt de electorale aanhang van de politieke partijen in de afgelopen anderhalve eeuw gevolgd.
Ik vond ook nog een PDF, een studie over de Biblebelt. Van J.W. van der Giessen. Een onderzoek van 2013 naar het ontstaan van de Biblebelt in historisch-geografisch perspectief. Met interessante kaarten.
Pagina uit de studie van J.W. van der Giessen, over de Biblebelt.

Treffend was het, dat we 's avonds op de televisie bij Nieuwsuur een item zagen over de overerfbaarheid van armoede in de Drentse en Groningse Veenkoloniën. "Opgroeien in armoede is geen zeldzaamheid in de Veenkoloniën. In het Drents-Groningse gebied hebben zo'n twaalfduizend gezinnen moeite om rond te komen. De armoede wordt daar al vele decennia van generatie op generatie doorgegeven. De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) onderzoekt waarom dat zo is.'
Het armoede-gebied, Veenkoloniën Groningen en Drenthe.
Een dochter en vader uit het Nieuwsuur-item over overerfbare armoede in de Veenkoloniën.
Ik maak me sterk, dat die overerfbaarheid ook invloed zal hebben op het stemgedrag!
Hoogleraar Plattelandsontwikkeling Dirk Strijker en economisch geograaf dr. Arjen Edzes doen de komende drie jaar in opdracht van de provincies Groningen en Drenthe onderzoek naar armoede onder zo’n 12.000 gezinnen in de Veenkoloniën. Vaak wordt deze armoede van generatie op generatie doorgegeven. Het onderzoek moet meer inzicht geven in de oorzaken van overerfbare armoede. Dit zal gemeenten en organisaties helpen om de armoede effectiever te kunnen aanpakken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten