Next to her, Asaf Korman, 2014.

Poster

Indrukwekkende Israëlische dramafilm, over de 'obsessief beschermende zusterliefde' tussen de zusje Chelli, (27), gespeeld door Liron Ben-Shlush, en de 24-jarige geestelijk gehandicapte Gabby, gespeeld door de beroemde Israëlische actrice Dana Ivgy.

De zusjes

Chelli is uitermate lief voor Gabby, in schril contrast met hun moeder, die het allemaal niet aankan en het haar dochters maar uit laat zoeken. Chelli sluit haar zus soms op, ze moet ook werken. Als Gabby boos is bonkt ze met haar hoofd op de grond, tot bloedens toe. Chelli wordt verplicht haar zus naar een dagopvang te brengen. Dat bevalt Gabby zo goed, dat ze er soms niet meer weg wil. Maar dat moet van Chelli, tegen wil en dank. 

Chelli wordt verliefd op Zohar, een collega van school. Er ontstaat een relatie tussen die twee, Zohar trekt bij de zusjes in.

De geliefden onder de douche.

Gabby blijft bij Chelli op de eerste plaats komen. Dat zien we steeds bij het slapen: Zohar en Chelli mogen dan samen sex hebben, na afloop vertrekt Chelli steevast naar de sofa waar haar zusje ligt. Of zusje komt in bed bij de geliefden.

Chelli verzorgt haar zus met alles.

Zohar is geweldig lief, ook voor Gabby. Hij is eigenlijk liever voor haar dan de zus. Hij voelt haar soms beter aan. Wel wil hij dat Gabby uit hun bed vertrekt. 

We naderen de ontknoping: Gabby blijkt zwanger.

Ze zegt er niets van tegen Zohar, maar zet hem de deur uit, zonder enige verklaring. 

Gabby ondergaat een abortus. De patiënten van de dagzorg komen afscheid van Gabby nemen. Chelli ontdekt dat Gabby daar een vriend heeft, Tom. Dat is overduidelijk de vader van het kind, aan wie verder genetisch niets mis was volgens de echo. 

Gabby barst in hartstochtelijk snikken uit. Chelli beseft haar fout. Ze loopt naar het toilet en bonkt met haar hoofd tegen de muur.  De zusjes-relatie wordt voortgezet op de oude manier, ze hebben allebei veel verloren.

Asaf Korman en zijn vrouw, Liron Ben-Shlush (Chelli). Zij schreef het script, met herinneringen aan haar eigen zus.  

De twee zusjes in het echt. 

Nogmaals: Liron Ben-Shlush 

Dana Ivgy.

Trailer.

Het is een prachtige film!

Laurence Anyways, Xavier Dolan, 2012.

Ik ben een poosje bij Xavier Dolan's films blijven hangen, omdat de regisseur zo'n 'wonderkind' was. 

Deze film, Laurence Anyways, boeide me, maar vond ik ook erg lang (2 uur veertig minuten!) en bovendien vond ik het verhaal te veel heen en weer gaan. 

Wat ik weer wel erg mooi vond, was hoe de transgender in het verhaal - we leren hem eerst kennen als man, die gek is op zijn vriendin, en vervolgens als vrouw - met steun van zijn vriendin (Fred) voor het eerst als vrouw (hij is leraar) naar school gaat. Heel goed gevonden, zo'n gebeurtenis weergeven, én goed gefilmd. 

Xavier Dolan, Canadees regisseur en acteur. 2015, filmfestival Cannes.

Prachtig vond ik de rol van zijn vriendin Fred, Suzanne Clément, die alle gevoelens - haar intense levensvreugde als partner van Laurence, en haar even grote wanhoop als hij zijn weg als vrouw gaat - geweldig vertolkt.

Zo ziet Laurences wereld eruit als hij vervolgd wordt om zijn seksuele identiteit. 

Hier gaat Fred naar een feest zonder Laurence. Hier ontmoet zij de man met wie ze trouwt, en met wie ze een zoontje zal krijgen.

Moeder van Laurence. Is beurtelings ondersteunend voor haar zoon en het tegendeel daarvan. 

Het gaat uit, dan weer even aan, ze maken vreselijke ruzies. en ten slotte zien we aan het einde van de film het begin van hun relatie nog even terug. 

Deze scene met die vlinder uit zijn mond begreep ik niet. 

Xavier Dolan, Suzanne Clément en Melvil Poupaud. Poupaud speelt Laurence. 

Escapade; het kost Fred haar huwelijk.

Zo staat Laurence voor het eerst als vrouw voor de klas. 

Hier in een prachtige, wapperende jas. 

In elkaar geslagen 

Inzicht na het lezen van Laurence's dichtbundel 

Fred helpt Laurence met make up.

Haar wanhoop. 

In the Guardian las ik dat er te veel 'self-indulgence' in de film zat: 'te veel 
toegeeflijkheid naar zichzelf.' 

Ik citeer: 

At just 23 years old, and with three well-regarded feature films under his belt, the Québécois writer-director Xavier Dolan is having a remarkable career. But I found his latest movie smug, insufferable and interminable. It goes on for ever without getting properly started: an epic of depthless self-indulgence. The movie showcases an unrewarding pop-video aesthetic, and a persistent narcissism and trance-like self-absorption. 

Trailer.

Ook opvallende muziek: zie DEZE SITE; Beethoven, Mahler, Brahms, naast popmuziek. Vooral het Beethoven-stuk vond ik mooi.

Joseph Roths Ruszland, Die grosze Literatour, Arte, april 2017.

Arte heeft een bijzonder mooie serie, Die grosze Literatour, waarin van wereldauteurs ervaringen, in het bijzonder reizen beschreven worden.

Afgelopen woensdag ging het over Joseph Roth, en ik was nieuwsgierig, omdat hij zo kleurrijk vertellen kan over de plaatsen waar hij gewoond of gewerkt heeft.
Voordat Roth romans ging schrijven, was hij journalist, en schreef hij essays met reisverslagen.

Met Stefan Zweig (l) op een terras in Oostende, 1936.

De beelden van de film laten eerst Brody zien, de geboorteplaats van Roth. We zien het gymnasium waar hij zo'n briljante leerling was. Hotel Bristol, dat voorkomt in de Radetskymars, Carl Joseph von Trotta woont hier.
Het viel me bij de beelden op, hoe vlak het landschap was waarin de stad ligt. Verder is de stad veel groter dan ik me altijd indacht.
Natuurlijk laten de beelden vooral het hedcndaagse Brody zien, maar dat geeft niet. Bijvoorbeeld de Goldene Gasse, vanwege de joodse smokkelwaar zo genoemd, is nu nog altijd een winkelstraat.

Goldene Gasse, Brody.

Gymnasium waar Roth in het Duits werd opgeleid.

Ook zijn gymnasium kregen we te zien, zowel van binnen als van buiten.

Een vriendin van vroeger van Roth noemde hem een 'mollige boeddha' , 

die schreef alsof hij je 'mit der Sprache streichelt.'

Brody heeft ook een station, waar destijd per dag één trein aankwam, en er ook één vertrok. 

Van de grote synagoge is nu alleen nog een ruïne over. 

Ruïne synagoge Brody.

Na de Eerste Wereldoorlog hield het Oostenrijks-Hongaarse Habsburgse Rijk op te bestaan. Het vlak bij Brody gelegen Lemberg werd Pools. Roth schreef, dat de lucht, de ziel, God en de heiligen langs de weg dezelfden waren gebleven.

Lemberg werd ook Klein-Wien genoemd, er was een 'kulturelles Vielfalt'. Er woonden veel gelovigen, wat ook in de film te zien was: voorbijgangers die een houten kruis kussen. 

Destijds was er veel joodse straathandel, in totaal leefden er 800.000 joden, die allemaal jiddisch spraken. In de film komt nog één oude jiddisch-sprekende jood voor,  Boris Dorman.

Zijn vader heeft Roth niet gekend, hij groeide op bij een rijke oom. Er waren onderling veel spanningen, de oom was dominant. 

In zijn reisverslagen beschrijft Roth de kleurenrijkdom, en we zien dat op de film: paprika's, radijzen, erg mooi. 

In Wenen trouwt hij met Friedl. Erg gelukkig werd hij niet, hij was ziekelijk jaloers. Voor Friedl was het moeilijk dat hij altijd onderweg was. 

Frieda Roth; kreeg een psychische aandoening, waarvoor Joseph zichzelf verantwoordelijk achtte. Stierf door de hand van de nazi's. 

Hij reisde naar Rusland, waar hij kennis maakte met een land dat sinds een paar jaar communistisch was. Hij raakte er totaal gedesillusioneerd. Opvallend vond ik het, dat er ook toen al heel rijke Russen waren, het proletariaat kon slechts in de etalages kijken. 'Gott hat Ferien', schrijft hij ergens. De straat is grauw, vrouwen dragen een rode hoofddoek en hier en daar wappert een rode vlag. Verder zijn de kerkelijke magistraten gehuld in het goud. Het is één sociaal drama.

Prelaat in het goud.

Veel nieuwigheden vindt Roth eerder Amerikaans dan Europees.

Hem valt de veranderde positie van de vrouw in Rusland op: ze is geëmancipeerd in zover ze dezelfde opleiding mag genieten als de man, maar ze is ge 'ont-erotiseerd': ze is deel geworden van het systeem, ze moet net zo hard werken als de man. 

Rusland is erg groot, hij reist de Wolga af, ervaart de 'bitterheid van de oneindigheid.'

Het ergste beleeft hij in Astrachan, waar op grote schaal olie gewonnen werd. Een onafzienbare hoeveelheid aan boortoren, vervuilde grond.... Heel akelig allemaal om te zien. 'Olie verandert de mens', schreef Roth. Zoals olie het Ruhrgebied rijk maakte, maakt Astrachan de mensen arm, omdat het geld maar naar een enkeling toegaat. En de bedreven visserij - onder andere het winnen van kaviaar - doet alles stinken naar vis! 

Een paar boortorens, overigens in Californië,

Hij reist verder naar Moskou, Petersburg, Kieve, Charokov. Prachtig hoe hij beschrijft dat de nevel uit de moerassen in Sint Petersburg opstijgt. Er is een veel te groot plein.

Volledig 'ernüchtert' komt Roth terug in het westen. Hierna begint hij met het schrijven van romans. In Parijs wordt hij stamgast in café Tournon, hij is een 'Früh-Europäer. Hij sterft in 1939 als gevolg van zijn alcoholisme.

Plaquette Café Tournon

Café Tournon

Adres: in de Rue Tournon.

Tekening van Mies Blomsma, gemaakt in Parijs, november 1938.

“Dat ben ik echt; boos, bezopen, maar snugger”, schreef Joseph Roth er zelf bij.

Dit was een hele mooi documentaire, kleurrijk, net zoals Roth het beschrijft. Met opvallende overeenkomsten met de huidige tijd, bijvoorbeeld de 'nieuwe rijken' onder het pas ontstane communisme! Roth praat net zo over het kapitalisme als wij deden toen het communisme even leek afgeschaft. 

Prachtige beelden van Moskou en Petersburg. Een schitterend reisverslag, en leuk met de tekst van Roth eronder!

Aanstaande woensdag gaat het over Mark Twain: kan ik daar ook iets over te weten komen!

Bram Fischer, Jean van de Velde, 2017.

Filmposter

Ik had nog nooit van Bram Fischer gehoord, de man die Nelson Mandela verdedigde in het Rivonia-proces, in 1963.

De echte Bram Fischer

Nu, met de film van Jean van de Velde, heb ik dat een klein beetje ingehaald. De film geeft een goed stukje geschiedenis-les over Mandela en Zuid-Afrika.
Ik kwam met een brok in de keel uit de bioscoop. Dat kwam door het verhaal dat verteld werd, en door de manier waarop er geacteerd werd.
Eerst maar even over dat laatste:
Ik kende Peter Paul Muller van Gooise Vrouwen, Martin Morero, de echtgenoot van Cheryl (Linda de Mol).

Cheryl en Martin Morero.

Peter Paul Muller.

Een heerlijke rol, wij genoten daar met elkaar heel erg van.
Wat Peter Paul Muller hier laat zien, is iets totaal anders, maar wat doet hij dat goed! Hij spreekt Afrikaans en Engels, deze rol is serieus, hij speelt een moedige idealist, het is niet zonder gevaar wat hij doet. Maar hij is volstrekt geloofwaardig, hij overtuigt volkomen in deze rol!

We kijken hier Mandela in het gezicht; naast hem Fischer.

Bram Fischer is een bijzondere man geweest, met een bijzondere echtgenote (Molly) ook. De groep met Mandela wordt in 1963 gevangen genomen in een boerderij in Rivonia, en toevallig is Fischer daar net niet als die arrestatie plaats vindt. Daardoor is het mogelijk dat hij de verdediging van de 9 mannen - waar hij zelf dus eigenlijk bij hoort - op zich neemt. Maar gaandeweg komt aan het daglicht welke rol hij zelf gespeeld heeft in de groep. Toch heeft hij kunnen bewerkstelligen dat de rechter de groep niet ter dood veroordeelde, maar levenslang gaf. (Mogelijk speelde internationale druk hier ook een rol.)

In de beklaagdenbank, in de strijd tegen de Apartheid. 1963 (film vdV) Zie ook nog andere witten erbij.

We kennen allemaal de afloop daarvan: na 27 jaar gevangenschap op Robbeneiland kwam Mandela vrij, en de geschiedenis toonde een ander gezicht.
Fischer verloor zijn vrouw toen ze samen op weg waren naar de 21e verjaardag van hun dochter Ilse. Ook dat laat de film zien.

Vlak voor de fatale autorit.

In de aftiteling komen we te weten, dat een paar jaar na Mandela en diens groep ook Bram Fischer gevangen werd gezet. Hij was leider van de communistische partij, dat mocht niet. In gevangenschap overleed zijn zoon Paul, die aan een ernstige vorm van astma leed. Hij stierf alleen, ondanks dat zijn ouders beloofd hadden dat hij altijd op hen kon rekenen. Het waren allebei ook prima ouders!
De film maakte ook zo'n indruk, omdat ik me nooit goed heb kunnen indenken wat het 'apartheidsregime' precies inhield. Ik heb bijvoorbeeld niet geweten dat blanke agenten ook martelden om informatie los te krijgen.

Overleg tussen advocaat en cliënten

Noch dat het zwarten niet lukte om met vreedzame middelen (protesten) dezelfde rechten te krijgen als witten. Er bleven geen andere mogelijkheden meer open dan opstand om toch gelijkberechtigd te worden. In die zin veranderde dit proces, waarvan de film dus verslag doet, en waarvan Fischer de advocaat was, de politiek in Zuid-Afrika.
In gevangenschap kreeg Fischer kanker, waarvoor hij niet behandeld werd. Hij werd vrijgelaten in 1975, en overleed enkele weken daarna.
Het script werd geschreven door Jean van de Velde, als basis gebuikte hij het boek The State versus Nelson Mandela, van Joel Joffe. Ondertitel: The Trial that changed Sout-Africa.

Basis van de film, boek van 2007.

Lord Joel Joffe. geboren 1932.

Er is erg veel te vinden over Bram Fischer op internet. Ten eerste vond ik de

NELSON MANDELA ORGANISATIE, met informatie over hem.

Ten tweede vond ik een biografie van de Universiteit van Massachusets, geschreven door Stephen Clingman:

Biografie door Stephen Clingman, 1998.

Verder vond ik een herdenking van het Rivonia-proces op de site AFRICANEWS ANALYSIS. 

Een iets latere biografie verscheen in 2002, van Martin Meredith.

Martin Meredith, biografie 2002.

Documentaire uit 2007.

Toneelstuk, naar een toneelstuk van Harry Kalmer

Kortom, er is veel gedaan om Bram Fischer uit de vergetelheid te halen, en dat is mooi en terecht! Dit verhaal moet worden verteld, mensen die moed hebben getoond. Was het toeval dat Fischer een communist was?  

Opvallend was het in elk geval, dat communisten ook hier zo hard bestreden werden. Ze waren verdacht omdat de de macht bedreigden van de bezittende (witte) klasse!

Jean van de Velde, regisseur

Van de Velde en Muller bij Pauw

Trailer