Poster
Op de valreep zijn we gisteren naar de Hermitage geweest, naar de tentoonstelling Alexander, Napoleon en Joséphine; die stopt morgen. De tentoonstelling boezemde ons belang in, omdat we ons nu al geruime tijd bezig houden met de oorlog die Napoleon voerde in Rusland; eerst in Oorlog en Vrede, van Lev Tolstoi, en tegenwoordig in 1812, van Zamoyski. Daarbuiten heb ik zelf onlangs nog Napoleon de Grote gelezen, van Andrew Roberts.
Heel eerlijk gezegd maakte de tentoonstelling niet heel veel indruk. We hebben vooral kennis kunnen maken met de rijkdom van Napoleon, van tsaar Alexander I, en van Joséphine de Beauharnais. Joséphine verzamelde kunst, mooi porselein, marmeren beelden, schilderijen. Allemaal in haar Malmaison, waar zij als een echte vrouw van de wereld de beau monde ontving.
Feest op Malmaison
Toen Napoleon overwonnen was door Alexander maakte Alexander een glorieuze intocht in Parijs, en kwam toen ook in contact met Joséphine. Alexander gold als een bevrijder van Europa, omdat hij met zijn overwinning de meeste veroveringen van Napoleon ongedaan maakte.
Veel rijkdom dus te zien; het gaat hier om de machthebbers.
Maar ook is er veel over de oorlog van 1812 ten toon gesteld: schilderijen met de grote veldslagen (Borodino, de slag aan de Berezina, en andere).
Slag bij Borodino, de bloedigste van de veldtocht van Napoleon in Rusland.
Slag bij de Berezina
Een draaiende tafel in een vitrine met allerhande soorten geweren, en slag- snij en steekwapens;
Wapentuig
standaarden en banieren; militaire uniformen in allerlei soorten en maten; een portret van opperbevelhebber Koetoezov.
Grootvorst Koetoezov; hij was blind aan één oog.
Standaard, adelaar. De banieren zagen er uiteraard erg stoffig en oud uit. Heel gek te weten dat om die adelaars e.d. zo gevochten is.
Ook geschiedkundige afbeeldingen, bijvoorbeeld de ontmoeting tussen Napoleon en Alexander in Tilsit. Ook spotprenten, vooral Engelse. Engeland was natuurlijk de grote vijand van Napoleon op de achtergrond, die hij met zijn Continentale Stelsel bedwingen wilde.
Deze hing er niet, maar was wel in dezelfde geest. Napoleon en William Pitt verdelen hier de plumpudding van de wereld. Pitt leidde tot 1806 de Engelse oorlogen tegen Napoleon. Is een van de beroemdste cartoons uit de geschiedenis. Van James Gillray.
En ten slotte portretten van de drie grootheden in allerlei soorten en maten.
Joséphine de Beauharnais was de eerste echtgenote van Napoleon. Ze is altijd close met hem gebleven, het waren hartsvrienden. Toch is het huwelijk op een zeker moment ontbonden omdat zij hem geen kinderen kon geven. Napoleon hertrouwde met Marie-Louise van Oostenrijk, die hem een zoon schonk.
Napoleon beschouwde Joséphines kinderen uit een eerder huwelijk als de zijne. Haar zoon Eugéne streed met hem mee in Rusland.
De nakomelingen van Joséphine zetelen nog altijd op de tronen van Denemarken, Noorwegen, Zweden, Luxemburg en ik dacht ook van België.
Ton was onder de indruk van dat onderste stukje sieraad: de lauwerkrans voor Alexander.
Voor mij waren een paar hoogtepunten: de dagboeken van een Nederlandse soldaat, een zekere Tellegen. Ik meen dat hij een Fries was. Een ervan lag opengeslagen, het was een goed leesbaar schrift, en een duidelijk verslag.
Verder was ik onder de indruk van de adelaars, de standaarden die meegenomen worden in de oorlog. Het was een zaak van grote eer om die te verdedigen. Die dingen verliezen lijkt soms erger dan de dood van een soldaat. Om die reden moest ik daar heel goed naar kijken.
De wapens zeggen me niet zo veel. Ze zijn ook vaak een uiting van grote rijkdom, zwaarden zijn ingelegd met edelstenen of prachtig gegraveerd. Ze laten weinig van de ellende zien die ze veroorzaakt hebben.
Eigenlijk is lezen veel informatiever. Wat te denken van het verhaal, dat Joséphine zo'n slecht, zwart gebit had, dat ze altijd haar lippen in een glimlach gesloten hield? Je vraagt je af hoe die dan zoveel minaars kon hebben. (Die had ze, vóór Napoleon.) Je vraagt je ook af hoe ze eruit zou zien, als je naar haar prachtige portretten met mooie jurken kijkt, als ze wél haar mond open had...
O ja: Bolkestein liep ook op de tentoonstelling rond. Het is een lange, intussen zeer oude man. Je herkent zijn stem uit duizenden.
Nu ja.
© State Hermitage Museum, St Petersburg
Horloge met miniatuur portret van Napoleon. Genève, Rusland, na 1812
Miniatuur portret van keizerin Joséphine, 1814. Frankrijk, Simon Jacques RochardMiniatuur portret van tsaar Alexander I, 1810–20. Kunstenaar onbekend
© State Hermitage Museum, St Petersburg
(Het moet een heel beroemde camee zijn, ik vond hem wel mooi. En groot.)
Hond, van Paulus Potter. De kunstcollectie van Joséphine telde veel Hollandse meesters.
Een jonge Napoleon
Joséphine de Beauharnais
Nogmaals Joséphine, met haar geliefde kashmier sjaal.
En hier hebben we tsaar Alexander.
Verschillende opnames van het dodenmasker van Napoleon. Het deed me uiteraard denken aan zijn afschuwelijke laatste jaren op Sint Helena.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten