Reizen en Avonturen van Mijnheer Prikkebeen, Rudolf Töpffer en J.J.A. Goeverneur,

Boekomslag

Aan dit boek bewaar ik jeugdherinneringen van vóór mijn elfde. Mijn vader speciaal was er nogal dol op. Tot vervelens toe moest ik op zijn: 'Lieve Zuster Ursula...'  aanvullen: 'Ik ga naar Amerika.' 

Het boek staat al jaren in mijn kast, ter herinnering. Aan lezen van kaft tot kaft kwam ik nooit toe. 

Tot vandaag...

Het is een beetje een raar boek. Een man die 'kapellen' vangt (vlinders), en dat niet mag van zijn zuster. Daarom wil hij weg van haar, naar Amerika. 

Die Prikkebeen gaat scheep, en springt of valt (weet ik niet meer) overboord. Met hem mee springt/valt alles en iedereen van het schip de zee in...

De vlindervanger overleeft in een walvis, samen met een dik mannetje die op zoek is naar zijn pruik.... Huh...?!

Op zijn reis komt hij ook in aanraking met Turken met zwaarden, en opeens hebben we het over christenen tegen de Turken...

De hele geschiedenis komt uiteindelijk goed, doordat zuster Ursula in duizenden stukken uiteenspat, en Prikkebeen trouwt met Pieternel. Die Pieternel heeft tot dan toe verzwegen heeft dat ze eigenlijk weduwe is met acht kinderen. Maar dat maakt Prikkebeen niet uit, hij wordt een vrolijke stiefvader. 

Ursula's einde. 

Het boek dateert al van 1858! Daarmee is het het oudste stripboek in Nederland. Je kunt daarover meer terugvinden in dit boek: 

Het is geschreven door onder anderen Willem van Helden.

Maar ook op de site van de Koninklijke Bibliotheek is heel veel informatie terug te vinden. 

Daar lezen we bij voorbeeld, dat niet Johan Jacob Anthony Goeverneur de eigenlijke auteur is, maar de Zwitserse leraar, schrijver en tekenaar Rodolphe Töpffer (1799-1846). Hij schreef het origineel onder de titel Histoire de Monsieur Cryptogame. Het werd geplaatst in het Franse weekblad L’illustration tussen 25 januari en 19 april 1845.

Rodolphe Töpffler, zelfportret. 

1799-1846

Goeverneur nu vertaalde en bewerkte de tekst, maar gebruikte wel de oorspronkelijke tekeningen. Plaatjes met seks en geweld zijn verwijderd uit de Nederlandse uitgave, zoals gezegd schreef Goeverneur voor kinderen. 
In Histoire de Monsieur Cryptogame gaat het verhaal over een man die zijn huwelijk probeert te ontvluchten, omdat zijn vrouw zo jaloers is. Maar de Nederlandse versie is bedoeld voor kinderen; daarom zijn de plaatjes met seks en geweld uit deze versie verwijderd, en is de echtgenote (Elvire) vervangen door een zus.

Front uit Monsieur Cryptograme

Er is ook een Engelse en een Duitse versie van het beeldverhaal. De Duitse heet Fahrten und Abenteuer des Herrn Steckelbein, geschreven door Julius Kell. Goeverneur baseerde zich op Kell, die zich weer baseerde op Töpffer.

Jan Goeverneur, 1809-1889

Gouverneur is overigens ook bekende van kinderliedjes: Roodborstje tikt, In een groen groen groen groen knollen-knollenland. Hij vertaalde ook de sprookjes van Andersen.

Hij was Groninger, en lid van Vindicat. Hij hield erg van drank, en was ongetrouwd. Leden van Vindicat onderhouden nog altijd zijn graf. 

Het wordt af en toe flink absurd....

Zoals hier, dat alles en iedereen in het water springt. 

Zowel Mijnheer Prikkebeen als Zuster Ursula zijn ook vereeuwigd in liedjes: Meester Prikkebeen, van Boudewijn de Groot, en Dag Zuster Ursula, van Rob de Nijs.

Meester Prikkebeen, Boudewijn de Groot

Dag Zuster Ursula, Rob de Nijs. 

Conclusie:

Apart boek, maar niet echt iets voor mij. Ben sowieso geen liefhebber van stripboeken. De absurditeit van het boek verraste me wel. 

En dat voor mijn vader....