Boekomslag
Dit is het eerste boek dat ik lees van Marieke. Misschien was het beter eerst De Avond is Ongemak te lezen, maar zo is het niet gelopen. Dit boek was het eerste beschikbaar.
Het eerste wat opviel, was de vaktaal van de veearts. Daar houd ik wel van, iemand die op de hoogte is van het beroep van de hoofdpersoon. Beetje woordenrijkdom.
Na zo'n 70 bladzijden kreeg ik het gevoel dat ik te veel overstelpt werd met informatie. Niet alleen met alle ins and outs van het werk van de veearts, ook met alle associaties van en over 'de lieve gunsteling'. Met alle beelden die ze in haar hoofd heeft, vogel, kikker, jongensgeweitje - ook met alle verwijzingen naar literatuur, Gerard Reve, psalmen. En het bleef maar doorgaan, oeit, wat veel!
Het kind vereenzelvigt zich om verschillende redenen met een vogel. Ook kikker komt steeds terug, ze verwijst naar dit boek van Max Velthuis.
Tja: het is één brij, opéénstapeling van woorden; opgeschreven door de veearts die zijn hart uitstort. Ik miste het wit van tussen dialogen op de pagina's. Er zijn helemaal geen dialogen, het loopt alleen maar door, tekst, tekst, tekst.
Kurt Cobain, pleegde zelfmoord in 1994. Het meisje noemt de veearts naar hem, Kurt; Later in het boek Kurt12.
En toch...: toch greep het boek me, het kreeg me te pakken. Het spon me in in al zijn gruwelijkheid... die van de man van 49, die uiteindelijk niets ontziend recht op zijn doel afgaat, en een ontluikend meisje van 14 verleidt en verkracht. En het erge is: je kunt nog erkennen of meevoelen ook dat hij 'gedreven' is. Alles immers wijst erop dat hij verliefd is en móet handelen. Tegelijk voel je je als lezer mee naar de afgrond gedrongen, waar hij zijn prooi méé op af sleurt.
Bonny and Clyde, ook een terugkerend beeld.
Het is eng, en ik voelde me afgestoten van deze werkelijkheid. Tegelijk aangegrepen door het lot van het kind.
Er komt ook goed tot uiting, dat beide mensen flink beschadigd zijn. Meneer de veearts heeft ook een heel akelig verleden achter de rug, met een moeder die hem dwong tot seks. (Bah!)
De otter. Er is een naargeestig verhaal over de operatie van een otter, de veearts snijdt voor zijn lieveling het penisbotje (bij een dode otter) eruit, zij bewaart dat onder haar bed.
Later ook is er sprake van een musuem in Stavanger, waar een collectie dierenpenissen zou zijn.
De obsessie met penissen is natuurlijk normaal, zowel voor een opgroeiend kind dat graag een jongetje zou willen zijn, alsook voor de veearts, die steeds maar zijn lusten voelt.
De veearts heeft achterin zijn fiat een matras liggen, 'van traagschuim en van koudschuim'. Heel berekenend. Er hangt ook een foto van Beatrix. Die valt op de matras, als de man zijn gunsteling eindelijk verkracht heeft.
Putto, weer een beeld van het meisje, haar gegeven door haar minnaar. Een putto is altijd mollig, dit meisje daarentegen is tenger. Haar borst is plat.
Hier komt het beeld van de vogel: de Twin Towers. Het meisje fantaseert steeds dat zij degene is die de toren in New York verwoest heeft. Ze is er als vogel ingevlogen. Later zal ze ook als een vogel zich van een silo af laten vallen. Dergelijke nare fantasieën maken je allemaal niet vrolijk, dat zal ook niet de bedoeling zijn.
De veearts leest Op zoek naar de verloren tijd, van Marcel Proust. Hhet lukt hem niet erg, met die moeilijke zinnen. Hij masturbeert boven het boek, een paar bladzijden kleven nu voorgoed aan elkaar.
De plaats van handeling is denk ik Zeeland, vanwege de verdwijning van een jong meisje ooit daar, die leek op de jonge Suzie Quattro, Peter R. de Vries kwam er destijds ook nog heen. Maar verder lost Marieke de plaatsnamen leuk op: we zijn in The Village, er is een Prikkebeensedijk, dat soort namen.
Verlies is een groot thema voor de 'lieve gunsteling'; niet alleen zijn de moeder (gescheiden) en het broertje (verongelukt) weg/verloren (ze heten respektievelijk de verlatene en de verlorene) er is in alles verlies. Zelfs het afscheid van de orthodentist is een verlies.
Het meisje identificeert zich zowel met Hitler als met Freud; ze is beiden, kwaad en goed.
De citaten en beelden zijn zo veel, dat ik me afvraag wat de functie ervan is. Ze geven bij elkaar een heel sterk tijdsbeeld. Maar het draagt ook bij aan dat haast overweldigende, dat het boek ademt. De veearts gaat voortdurend grenzen over, het dringende, opdringende, aandringende, het komt allemaal voor mij méé in de tekst.
Tal van keren wordt ook de bijbel geciteerd: Psalm 139 (zij geeft wel een heel vreemde vertaling, zo heb ik hem nergens in mijn bijbels teruggevonden: Ik loofde u omdat ik op een heel vreselijke wijze wonderbaarlijk gemaakt ben, wonderlijk zijn uw werken...; het Hooglied, Korinthiërs, over de Liefde: Alles verdraagt zij; Psalm 51: Schep mij een rein hart; ook citeert zij uit het Liedboek voor de kerken: Ik verlaat je niet, ik blijf bij je tot de bazuinen klinken. Het zal met haar opvoeding te maken hebben.
Lievelingsfilm van het meisje. Te bedenken dat Kurt een vrouw heeft, Camilia, en twee zoons, van de leeftijd van het boerenmeisje. Een heel verschillende belevingswereld, zou je denken.
Toch verklaart de veearts - als hij al gevangen zit - dat hij psychisch ook nog maar een jongetje is.
Niet alle recensies zijn lovend; Marja Pruis in DE GROENE vraagt zich af of 'de koe kitsch is geworden.' Er ligt ook het gevaar van verlustiging op de loer, schrijft zij, bij een roman over misbruik. Verlustiging heb ik niet gevoeld, meer ontzetting en schrik. Lovend was weer de recensie in TZUM. Het boek is genomineerd voor de Libris-Literatuurprijs.
Marieke Lucas Rijneveld; geboren 1991.
Marieke schreef ook dichtbundels, en de roman De avond is ongemak, waarvoor ze de internationale Bookerprize won.
Ze was laatst in het nieuws, omdat ze zich terugtrok voor de vertaling van het gedicht van Amanda Gorman. Zie mijn blog The Hill we climb.
Zij is genderneutraal. Ze werkt twee dagen per week op een vee-bedrijf.
Conclusie:
Bijzonder pijnlijke, eigenlijk weerzinwekkende geschiedenis; verteld met uitbundig rijk taalgebruik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten