De Schopenhauer-kuur, Irvin D. Yalom, 2004 (2017)

Boekomslag

Dit boek is een vertaling van het Amerikaanse boek The Schopenhauer Cure, en het is een vertaling door Hannah Jansen.

Het is niet mijn eerste boek van Yalom,  Tegen de zon in kijken (Doodsangst en hoe die te overwinnen) - de vertaling van Staring at the sun - overcoming the terror of death van 2008 ging daaraan vooraf.
Het was een verjaardagsgeschenk van Tony, en ik was er erg blij mee. Te meer, omdat ik aanvankelijk  De tolk van Java had gevraagd, maar er inmiddels achter was gekomen dat ik dat een naar boek vond. De inhoud daarvan was rauw en hard, hetgeen ik de schrijver niet kwalijk neem. Maar het gemak, en de gevoelloosheid  waarmee daar mensen vermoord werden - en je leest dat door de ogen van de daders - stootten mij af.

Een jonge Schopenhauer. Hij leefde van 1788 tot 1860.

In De Schopenhauer-kuur word je daarentegen meegezogen in het verhaal over mensen die zich nu juist bezig houden met al hun gevoelens. Niet dat die allemaal even mooi zijn, maar men geeft zich er rekenschap van wat men doet.
Ik ben in een aantal opzichten wijzer geworden door dit boek. Het leven van de filosoof Schopenhauer komt in korte hoofdstukken aan de orde. Deze hoofdstukken wisselen af met de geschiedenis van de hoofdpersonen Julius, Philip, Pam, en de overige leden van de therapiegroep.
Julius is de therapeut, die van zijn arts te horen heeft gekregen dat hij een melanoom heeft, en dat hij nog maar een jaar van normaal leven te goed heeft. Dat jaar wil hij zo goed mogelijk besteden, en dat doet hij via zijn werk in de therapiegroep. Daarbij heeft hij speciaal Philip op het oog.

Schopenhauer, twee keer per dag stipt op tijd aan de wandel met zijn eeuwige poedel...

Philip is een oude cliënt van hem, die hij uit het oog is verloren. Hij zoekt hem op, om te zien of er misschien toch nog iets van de (destijds als mislukt beschouwde) therapie is overgebleven.
Philip blijkt een wezensvreemde man, die nauwelijks contact maakt, en vol zit met theorieën over Schopenhauer. Deze, en andere filosofen, maken zijn leven uit, hij leest ze dagelijks, en gaat gewone mensen uit de weg. Toch wil hij therapeut worden. En Julius moet zijn supervisor worden.
Pam is een belangrijk personage in de therapiegroep. We volgen haar op haar weg naar India, omdat ze van de obsessies over man en minnaar heen wil komen. 

Nogmaals Schopenhauer, hier ouder.

Eenmaal terug in de groep, blijkt ze vroeger een van de vele one night-stands van Philip te zijn geweest. Een belangrijk deel van de therapie wordt besteed aan deze verwikkelingen.
Rebecaa (een mooie vrouw) en Molly (juist een dikkerdje) spelen verder een rol; verder Stuart, Tony en Gill.
Ik heb me een tijdje afgevraagd tijdens het lezen waarom het eigenlijk gaat in zo'n groepstherapie. Maar het bleek uiteindelijk om het uiten van ieders gevoelens ten opzichte van elkaar, en over elkaar. Ik vond het bloeiend om te lezen.

Schopenhauer op een dagguerotype van 1851.

De Schopenhauer-kuur slaat op de zelfhulp die Philip heeft toegepast om van zijn seksverslaving van zoveel jaar geleden af te komen. Niet de therapie van Julius heeft hem daarbij geholpen, maar het lezen van Schopenhauer. Vele wijsheden van Schopenhauer - met wie Philip zich volledig identificeert - komen daarbij aan de orde. Schopenhauer was een misantroop, voor hem waren alleen de boeken vrienden. Zijn hoofdwerk was Die Welt als Wille und Vorstellung. Schopenhauer was ongetrouwd, en achtte vrouwen minder waard dan mannen, Hij was zeer pessimistisch van aard. Roem verkreeg hij tijdens zijn leven pas met het werk uit 1851, Parerga und Paralipomena. 

Eerste uitgave van  Parerga und Paralipomena, waarmee Schopenhauer eindelijk erkenning kreeg voor zijn werk.

Zijn vader dwong hem koopman te worden, net als hijzelf. Vader pleegde zelfmoord, en moeder stimuleerde hem iets anders te gaan doen. Verder was hun verhouding problematisch: zij brak met haar zoon. Schopenhauer had een poedel, als die stierf kocht hij altijd precies zo'n zelfde nog een keer. De HOND zat volgens hem in iedere hond.

Iring D. Yalom, zoon van Russische emigranten. Hij werd geboren in 1931. 

In De Schopenhauer-kuur begint elk hoofdstuk met een mooi citaat van Schopenhauer: Zoals deze:
'Het leven kan vergeleken worden met een borduurwerk, waarvan een ieder in de eerste helft van zijn leven de voorzijde te zien krijgt, en in de tweede helft de achterzijde. Dat laatste is minder mooi, maar wel leerzamer, omdat het je in staat stelt te zien hoe de draden met elkaar verweven zijn.' 

Achterkant borduurwerk

Trailer De Schopenhauer-kuur