Dog day afternoon, Sydney Lumet, 1975.

Poster

Ongelooflijk, hoe weinig gedateerd deze film nog overkomt! Hij is nog net zo spannend en overtuigend als hij destijds geweest moet zijn! - Ik zelf zag hem nu pas voor het eerst, ook weer in de onvolprezen Canvas-Cinemaserie.
De film is gebaseerd op waar gebeurde feiten: een bankoverval in het jaar 1972. Het script is gebaseerd op een krantenartikel uit dat jaar. Er waren drie roofovervallers, één van hen haakte al meteen aan het begin af. De twee overgeblevenen gijzelden de bankmedewerkers. Maar van het begin af aan is duidelijk dat de overval helemaal niet gaat lukken: door die ene figuur die wegloopt, doordat er maar heel weinig te halen valt in de bank, en vooral omdat de twee jongens heel erg onzeker en onhandig optreden.

Er wordt een brandje gesticht in een prullenmand, en dat is de reden dat de overval bekend wordt. Het gebouw is omsingeld door gewapende agenten, op de daken zitten sluipschutters. Bovendien verzamelt zich een enorme menigte om het bankgebouwtje. Als Sonny naar buiten komt om met de politie te praten, joelt de menigte vol bijval om de leuke overvaller. Vooral zijn geschreeuw: Attica! Attica! maakt hem enorm populair. Dat verwijst naar opstand in de gevangenis Attica in New York, voor betere rechten van gevangenen in 1971.

Attica gevagenis, New York. 

Een belangrijke reden dat de film nog altijd niet gedateerd is, is het transgender-vraagstuk. Sonny pleegt zijn overval omdat hij de kosten van de transgender-operatie van zijn vrouw Elisabeth wil betalen.
Als de politie - tot dan toe nog onwetend van de feitelijke situatie - Sonny's vrouw optrommelt, blijkt dat een homoseksueel te zijn.

Elisabeth Eden, 1946-1987; ten tijde van de overval heette hij nog Leon. Hij was in het geheim getrouwd met John Wojtowicz. Zijn getuigenis over de relatie was zeer negatief, hij was bang voor John.

Het huwelijk tussen de twee uit het echte leven. John was Vietnam-veteraan.

Hij heeft later overigens werkelijk de geslachtsverandering voor zijn partner betaald. 

Ook de eerste partner van Sonny komt aan het woord bij de politie, evenals zijn moeder. 

Volgens John Wojtowicz was maar 30% van de film waar gebeurd. Vooral zijn eerste vrouw, de moeder van zijn kinderen, zou verkeerd zijn uitgebeeld; veel te dik.  

Gezien het nogal fantaserende karakter van Wojtowicz ben ik toch geneigd de film eerder te geloven dan hem. 

John Wojtowicz tijdens de bankoverval in 1972. Ook de echte, hij lijkt op Pacino.

De overvallen bank, foto 1975

Salvatore Naturale, kompaan van Sonny. In het echt was hij achttien; in de film wordt zijn rol vertolkt door de 39-jarige John Cazale. Kwam om op het vliegveld, neergeschoten door de FBI.

Sal, de mede-overvaller in de film (John Cazale).

Enkele van de gijzelaars. Duidelijk is de band die ontstaat tussen de overvallers en de gijzelaars, het zogenaamde Stockholm-syndroom. 

Hier bijvoorbeeld doet een bankbediende 'presenteer het geweer' na. Bizar.

Over de hoofdrolspeler in de bankoverval is intussen ook de Documentaire The Dog gemaakt (2005). Uit een recensie van de NRC begreep ik, dat we daarin niet veel meer wijzer worden over het gebeurde dan in de film van Lumet. Een goed verteld verhaal dus.

Dit is John Wojtowicz op latere datum. Hij was allesbehalve berouwvol over zijn daad. Hij probeerde er nog altijd een slaatje uit te slaan. 

Wojtowicz overleed in 2006 aan kanker. Zijn tweede vrouw Elisabeth Eden in 1987, aan aids.

Ziehier het opschepperige opschrift op zijn T-shirt

Krantenartikel; de naam Ernest Aron is wat verwarrend, in de film heet hij Leon Shermer.

Hier dader en acteur naast elkaar. 

Wojtowicz in het echt bij de bankoverval.

Gevangenisfoto

Dit is Leon in de film.

In de eerste helft van de film heeft Sonny de lachers buiten op zijn hand.

'Big Mouth' buiten; zij is niet bang om wat terug te zeggen.

Hij weet dikwijls niet wat hij moet doen.

Een van de gijzelaars. 

Een angstige homoseksueel. Hierna komt de gay community Sonny steunen. Maar dat vindt Sal (heteroseksueel) weer heel vervelend.

Met de politie.

Het uitpakken van het geweer gaat ook bijster onhandig. 

Het gesprek voorafgaand aan de film, in Canvas-Cinema, wees op de ongelooflijke acteerprestatie van Al Pacino. Ik ben het daar roerend mee eens, wat een spel! En heel wat anders dan hij in zijn latere leven vaak liet zien: daarbij lijkt hij te teren op het succes van bekken-trekkerig moeilijk kijken. 

Trailer

De titel Dog Day afternoon slaat op de hitte, denk aan 'hondsdagen'. Het is een hete dag, en de airconditioning is uitgevallen. Overvallers en gijzelaars hebben het ontzettend warm. 

Regisseur Sydney Lumet, 1924-2011. Hij heeft meer dan 50 films op zijn naam staan.
Voor Dog Day Afternoon baseerde hij zich op een artikel in Life, van september 1972, van P.F. Kluge en Thomas Moore.