Le Procés, Orson Welles, 1962.

Poster, met Jeanne Moreau en Anthony Perkins. (Jeanne Moreau stierf zeer recentelijk, 31 juli jl.) 

Het is al weer drie jaar geleden dat ik Het Proces van Franz Kafka las, zie MIJN BLOG DAAROVER.

Ik had nu eens de kans de film van Orson Welles te bekijken, die hij maakte van dit boek. 

Orson Welles speelt zelf de rol van de advocaat in de film.

Ik vond het eerlijk gezegd niet meevallen. Ik vond het boek prachtig, wat vooral ligt aan de mooie zinnen van Kafka. Ook was het niet al te moeilijk om te begrijpen wat hij bedoelde, het thema 'schuld' werd duidelijk uitgebeeld, en je voelde dat een onschuldig iemand hoe dan ook berecht ging worden. 

Zich klein (overweldigd?) voelen?

Wellicht zocht ik te veel naar herkenningspunten in de film, en die waren er niet. Natuurlijk, de personages waren er, de dertigjarige Joseph K. (Anthony Perkins), Marike Bürstner (Jeanne Moreau), Leni (Romy Schneider) Hilda (Else Martinelli) en Frau Grubach (Madeleine Robinsons). Het thema schuld kwam ook duidelijk aan de orde, en de vervreemdende situaties. In de film werd dat vooral uitgedrukt door de ruimtes waarin Joseph zich achtereenvolgens bevindt.

Juist de uitbeelding van die ruimtes is heel bepalend in de film. Je wordt meegesleept door camerawerk, en licht-, donker- en schaduwwerking. 

Ik las bij ROGER EBERT dat  het oude station d'Orsay in Parijs, leeg, maar nog wel vóór de verbouwing tot museum, gebruikt is. Dat zijn gigantische lege  ruimtes die heel mooi werden ingevuld.

 

Hier bijvoorbeeld een kantoor met ontelbare ratelende typemachines. Dit was een manier om 'bureaucratie' uit te beelden.

n.  

Hier een rechtszitting. Beangstigend massaal.

Een archief.

Het Gare d'Orsay op een oude prentbriefkaart 

K. met Leni, Romi Schneider. 

K. met Jeanne Moreau 

Dit is de deur waarvoor hij zijn hele leven heeft gewacht. Hij gaat voor zijn neus dicht. Hij was alleen voor hem bestemd. 

 

Hier (onder en boven) is het oude station te herkennen. 

Weer Romy Schneider.

Joseph K. met Hilda (Else Martinelli)

Volgens dezelfde Roger Ebert zou Orson Welles iets anders hebben willen uitbeelden. Anthony Perkins was een homoseksueel. Het feit dat drie vrouwen het in de film met hem willen aanleggen, terwijl hij met geen van hen iets kan, zou wijzen op zijn homoseksualiteit, en dat zou zijn schuld zijn. 

K. wordt begluurd, Paranoia?

Een andere uitleg van Roger Ebert is, dat de film een autobiografisch element zou bevatten van Orson Welles zelf. Het lukte hem namelijk nooit, om het geld bij elkaar te krijgen voor zijn films; hoe succesvol hij in het verleden ook was geweest. Hijzelf is dan de advocaat die moet smeken bij zijn producer (Alexander Salkind) - hoewel die ook niet altijd die macht had. 

Ik geef het maar voor wat het waard is. 

Hier gesleep met een koffer, en een vrouw die slecht ter been is. Ik heb er geen verklaring voor, maar het is wel weer een mooi beeld. . 

Ik vond het een beetje een opgave om de film te bekijken. Mooie beelden, zeker. Maar geef mij maar de mooie zinnen van Kafka zelf. 

Romy Schneider met Orson Welles

Orson Welles met Romy Schneider

De deur die ten slotte tóch voor zijn neus dichtgeslagen wordt. Voorgoed vergeefs gewacht. Joseph wordt terechtgesteld.

Elke keer werd je weer verrast door nieuwe personages in nieuwe ruimtes. 

Duitse poster

Remastered kopie, ik meen van 2006.

Anthony Perkins (1932-1992), hier in 1983. Perkins stierf aan aids.

Trailer

Orson Welles, 1915-1985. In de film rookt hij ook sigaren.

Hier in 1937.