Het scenario is al heel bijzonder: het is gebaseerd op twee reisdagboeken, de een van Theodor Koch-Grunberg, uit 1909, en de tweede van Richard Evans Schultes, uit 1940.
Foto van de echte Theodor Koch, die Guerra inspireerde tot zijn film.
De verhalen zijn vervlochten; beide blanken ontmoeten de Amazone-sjamaan Karamatake.
De jonge Karamatake
De oude Karamatake.
Hij is de enig overgeblevene van zijn stam.
Thema is de zoektocht naar de geneeskrachtige, heilige plant de yakruna. Dit is een fictieve plant. (Feit is wel, dat Evans Schultes een plantkundige was, die zich ook veel bezig hield met halucinogene effecten van planten.)
Caapi, wordt ook voor halucinaties gebruikt. Ook hier.
De titel van de film is mooi gekozen. De film begint met het uitkomen van een paar slangeneieren, waarna het erop lijkt dat de moeder- of vaderslang zijn eigen kroost opeet.Op het moment dat Theodor sterft, zien we de jaguar een slang besluipen. De jaguar wint het gevecht, hij vreet de slang op.
Anaconda en jaguar zijn leitmotieven in de film. Het is niet heel duidelijk waar beide voor staan. Wellicht is de jaguar de kracht van de Indianen, de slang staat dan voor de kolonialen, die de oorspronkelijke bewonders in een wurggreep hebben gedood. Maar de beeldspraak is allerminst eenduidig. Misschien is ook de wildernis van belang, het luisteren naar de natuur. Karamatake heeft het vaak over anaconda en jaguar.
Jaguar
Anaconda
Er komen enkele heel spannende ontmoetingen voor in de film. Zo komt Theo bij een missiepost.
De vreselijke pater.
Ontzetting in de missiepost.
De pater daar slaat de kinderen met een zweep, omdat hij hun eigen taal eruit wil slaan, dat is de taal van de duivel. Ze moeten Spaans spreken. Theo slaat de pater dood.
Dertig jaar later komt Evans op dezelfde plek, met Karamatake. De post is verwilderd, er hangt een gekruisigd kind, tot ontbinding overgegaan. Een jonge man denkt dat hij God is en terroriseert de boel. Evans en Karamatake ontkomen dank zij een list, Karmatake brengt de dwazen in een roes. 'Dit hier is het ergste van twee werelden samen,' zegt hij.
Aanbidding van de man die zich God waant. Straks zal hij een speer werpen tussen zijn aanbidders.
Een andere bijzondere ontmoeting is die met een slaaf van een rubberplanter. De man is verminkt, mist een arm en een oog. Theo's vriend heeft ook altijd als slaaf op een rubberplantage gewerkt, en gooit woedend de emmertjes met rubber om. Dan komt de verminkte man jammerend aan rennen, en probeert zijn rubber te redden. Het is om te huilen zo erg. Hij vraagt of de mannen hem willen doden.(In het boek Congo kwam ook de geschiedenis van de rubberplantages naar voren. Ik herinner me dat de slaven ook daar als straf vaker een arm of hand werd afgehakt als ze niet gehoorzaam waren.)
Intussen gaat de film gewoon ook over het Amazonegebied, de schoonheid van het gebied. En over wat er nog over is van de cultuur van de Indianen.
Slingerende Amazone.
Oude Karamatake bij rotstekening. Authentiek.
Eerste ontmoeteing Evans en Karamatake.
Climax van de film: de omgeving waar de yakruna groeit. Het zijn de Cerro Mono en de Cerro Pajarito, deel van de Mavicure Hills.
Mavicure Hills, grensgebied Guyana en Colombia
Vreedzame ontmoeting Theo met stam. Maar het stamhoofd pikt wel zijn kompas in, wat de sfeer bekoelt.
De jonge sjamaan lacht zich dood, omdat Theo zijn vrouw schrijft.
Bij de heilige plant is hij bijzonder gekleed.
Links is de vriend van Theo; hij heeft hem vrijgekocht van een rubberplantage. Karamatake ziet hem als een verrader, je kunt geen vriend van de blanken zijn. En je moet je zeker niet als hen kleden!
Prachtig, als de rivier zo tekeer gaat.
Terwijl de twee Indianen de kano over land brengen, loopt de zieke Theo met al zijn bagage. Karamatake steekt geen poot uit, hij vindt dat al die koffers overboord moeten. 
Theo Koch wordt gespeeld door een oude bekende: Jan Bijvoet, alias.... Borgman.
Karamatake heeft een denkbeeld over zichzelf, dat hij 'hol', of 'leeg' is.
Ik weet niet meer welk Indianenwoord hij voor zijn 'holle zelf' gebruikte; iets als chiquiquila. (?)
Symbool daarvan is zijn foto. Hij heeft ook het gevoel dat hij het contact met de wildernis verloren heeft, zijn kennis lijkt hij kwijt.Aan het eind van de film komt hij tot het inzicht, dat hij niet zijn volk, maar de ontdekkingsreiziger heeft moeten onderwijzen. Zijn kennis is teruggekeerd, en draagt hij over.
Ze vinden de plant. Bij Theo leidt dit tot zijn ondergang, bij Evans tot eenwording. Eerst was hij 'twee mannen' , nu heeft hij zichzelf gevonden. Hij reist zonder Karamatake verder, dat is het einde van de film.
De jonge Karamatake wordt gespeeld door Nilbio Torres, de oudere door Antonio Bolivar. Hier enkele foto's van hen van uit het gewone leven.
Antonio Bolivar
De beide mannen samen.
Er waren prachtige momenten in de film. bijvoorbeeld als de mannen ergens aankwamen, vroegen ze van welke stam de mensen waren. Witoto en Yakuna zijn twee namen van stammen die ik terug heb kunnen vinden.
Brionne Davis speelt de rol van Evans:
Hij heeft wel een droom, zie de grammafoonplaat met zijn muziek. Karamatake schenkt hem zijn ketting.
De regisseur Cirro Guerra met de Amazone-mannen.
Trailer.
Met de taal gaat het heel natuurlijk: er worden Indianentaal gesproken. Daarbij soms nog Duits, soms Spaans.
De film is in prachtig zwart-wit.
De sfeer deed me sterk denken aan Het meisje uit het oerwoud, een boek uit mijn jeugd. De betoverende sfeer van het Amazonegebied, geheimzinnig en griezelig.
Een prestatie van formaat.
De film is vele malen bekroond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten