Posters; ik vind deze het mooiste. Ook, omdat de cumulus-wolken erop staan, die steeds terugkeren in de film, totdat de storm eindelijk losbarst.
Ik wilde na The last Samurai met Tom Cruise een Japanse vechtfilm zien; ik wilde het verschil kunnen zien tussen een Hollywood-opvatting en een Japanse.
Ik heb deze film in het jaar dat hij uitkwam, 1985, gezien met mijn zoon Job in de bioscoop. Ik had destijds geen idee wat mij te wachten stond; ik vond het wel bijzonder om eens met mijn opgroeiende zoon naar een film van zijn keuze te gaan. Job was toen twaalf of dertien - wat ik nu, nu ik de film voor de tweede keer gezien heb, erg jong vind.
Ran is een Japanse versie van de tragedie van King Lear, plus hij werkt door op de Japanse legende van Daimyo Môri Motonari. In het laatste verhaal draait het om drie edele karakters, en Kurosawa wilde graag zien hoe dat verhaal zou uitpakken als het om drie slechteriken gedraaid had.
Eerst maar naar King Lear:
King Lear heeft drie dochters. Als hij oud is, wil hij zijn rijk onder hen verdelen, het zijn Goneril, Regan en Cordelia.
In Ran gaat het om drie zoons, Taro, Jiro en Saburo.
Hidetora nog in het volle bezit van zijn macht
In beide drama's, Lear en Ran, gaat het erom, dat de kinderen moeten bewijzen wie het meest van hun vader houdt. Daarop baseert Papa zijn keuze aan wie zijn rijk toe zal vallen. Ik beperk me nu verder maar tot Ran.
De oudste twee vleien hun vader, de derde spreekt de waarheid.
De kleuren keren later terug in de banieren van hun respectievelijke legers.
Hij, de jongste, laat zien, dat drie pijlen niet samen sterker zijn dan één, zoals zijn vader beweerd heeft. Hij breekt ze alle drie op zijn knie. De vader, Hidetora Ichimonji, is woest. Hij verdeelt twee kastelen onder de twee oudsten, en zal beurtelings bij hen beiden gaan wonen. Subaru wordt verbannen. Hidetora wil de titel van Great Lord houden.
Maar we merken al gauw dat er verraad huist in de familie. De twee mooipratende zoons bekennen elkaar dat ze hun vader in werkelijkheid een oude gek vinden. De vrouw van de oudste zoon Taro, Lady Kaede, wil nu de kans grijpen om wraak te nemen voor de moord op haar familie. Want die mooie vader was een verschrikkelijke warlord, die zelf meedogenloos geweld heeft toegepast in zijn leven. De titel Great Lord kan hij vergeten.
Er ontbrandt al heel gauw strijd, Jiro en Taro vallen hun vader aan. De man wordt er krankzinnig door.
Aangrijpende aanval op het kasteel.
De lijken liggen her en der
Begin van zijn gekte.
Taro sterft, Lady Kaede chanteert Jiro, neemt hem letterlijk tot haar echtgenoot, en dwingt hem haar het hoofd te brengen van Sué, zijn eigenlijke vrouw.
Sué is de zus van Tsumaru, een jonge fluitist bij wie door Hidetora ooit de ogen zijn uitgestoken,
Vroeger slachtoffer van Hidetora
Bij Hidetora zien we trouwens steeds 'de dwaas' , een narrenfiguur die altijd voor Hidetora gezorgd heeft, en dat blijft doen, tot aan het einde.
De Dwaas; soort narrenfiguur die de waarheid mag zeggen. Geen man, geen vrouw. Slaapt ook bij de vorst. Lijdt gewoon, naast haar vorst, met diep verdriet. Is op geen stukken na zo gek als hij.
Maar het einde wordt steeds gruwelijker. Ran betekent chaos, verwarring, en die komt er overal. In zijn krankzinnigheid weet Hidetora toch het besluit te nemen Saburo op te zoeken.
De oude man dwaalt rond.
Er lijkt een verzoening mogelijk. Maar Saburo sterft zomaar in de strijd.
De dood van Subaru
Dit kan de oude vader niet meer verdragen, na alles wat er al gedood en verwoest is. Hij sterft op het lijk van zijn geliefde zoon.
Lady Kaede vindt ook een gruwelijk einde.
Hier vlak voor haar einde
En dit erna.
Sue is onthoofd. Het laatste beeld van de film is voor Tsumaru, de broer van Sué. Zij heeft hem een beeltenis van de Boeddha gegeven. Hij laat dat vallen, als hij bovenop het verwoeste kasteel staat, en hulpeloos met zijn blindenstok de randen van het bouwwerk aftast.
De blinde Tsumaru tast de ruïne af.
King Lear heeft als thema: 'the gradual descent into madness'. Dit drama voltrekt zich ook aan Hidetora: alle decorum valt bij hem weg, hij loopt zelfs met een bloot been voor zijn troepen uit. 
Dit is een grote neergang
Krijger
Er is ook invloed op deze film van het zogenaamde No-theater:
Voorbeeld van het No-theater: maskers; figuren beelden essenties uit, eerder dan karakters.
vooral in de figuren van Hidetora en Kaede. In het No-theater zag je maskers, Lady Kaede heeft twee maffe wenkbrauwen. Het gaat er bij haar en bij Hidetora om dat ze een bepaalde essentie overbrengen. Kaede sterft uiteraard zelf ook gewelddadig.
Zoals ik al zei, is chaos (Ran) het centrale thema. De hele Ichimonji-clan is dood, en dat niet alleen: ook de goden zijn er niet meer om te helpen. Denk aan de Boeddha-beeltenis die verdwijnt aan het eind. Sué was de enige gelovige, maar zij is onthoofd.
De Boeddha moest Tsumaru beschermen; maar hij laat de beeltenis vallen.
En zijn zus Sué is dood.
De gevechtsscenes zijn prachtig, als ik dat mag zeggen van gevechtsscenes. Alles gaat mooi met vlaggen in de kleuren van de broers, de paarden galopperen over prachtige velden, de opzet is groots (episch). Het is de duurste Japanse film ooit.
Ze zien de donderwolken komen
....nadat al steeds de wind dreigde...
Een onontkoombaar einde.
Akira Kurosawa; toeval of niet: hij is ook de regisseur van Runaway Train, ook van 1985, die ik met mijn oudste zoon Dennis bekeek in de bioscoop in datzelfde jaar!
Schilderij van William Dyce (1806-1864), King Lear in the storm, naast hem The Fool.
Trailer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten