Boekomslag
Toevallig kwam dit boek onder mijn aandacht, toen ik bij Boekwinkeltjes.nl een ander boek bestelde. Niet alleen dit boek uit mijn jeugd trok me aan, het was ook deze vertaling van August Willemsen, die ik heel graag eens wilde lezen.
August Willemsen kende ik van het boek De Binnenlanden, van Euclides da Cunha. Dat historische boek, in het Portugees Os Sertões geheten, was destijds reden voor Willemsen om Portugees te gaan studeren. 
Het eerste door August Willemsen uit het Portugees vertaalde werk, waarmee ik kennis maakte. Een prachtig boek, waarin het land Brazilië heel levendig wordt afgebeeld. met zijn interessante geschiedenis. De oorspronkelijke titel luidt Os Sertões, 1901. Die geschiedenis is ook nog eens in romanvorm gepubliceerd door Mario Vargas Llosa, onder de titel De oorlog van het einde van de wereld, 1981.
August Willemsen is ook beroemd geworden door zijn vertalingen van Pessoa en van Carlos Drummond de Andrade.
Van de vertaling van Sans Famille zijn al sinds eind 19e eeuw vertalingen in omloop. De eerste Nederlandse is van Gerard Keller, van 1880. Die was heel erg vrij, sommige stukken werden weggelaten, of 'verarmd' weergegeven. 
Boek wordt nog verhandeld op Boekwinkeltjes.nl.
Ik vond het van een grote verdienste dat Willemsen de oorspronkelijke tekst integraal heeft uitgegeven. Resultaat was wel, dat vrijwel niemand van de oudere lezers het verhaal als geheel herkende. In mijn herinnering ook, was 'mijn' Alleen Op De Wereld veel korter. Ik herinnerde me vooral het stuk met Vitalis, Joli Coeur, Capi, Zerbino en nog een hondje.... Ook Madame Milligan en haar zoontje Arthur wist ik nog wel, maar bij voorbeeld de hele episode in de mijn bij Varses was bij mij weg. Of heeft die er nooit in gezeten? 
Werk in de gangen
Gedeeltelijke instorting, nadat de rivier in de mijn gelopen is.
Ik vond nog deze oude ansichtkaart, waarop nog een deel van de mijnbouw te zien is.
Ik was met name door dit gedeelte in het boek heel erg ontroerd, en het trof me, hoe levensecht Malot dit geschreven had. Het kan bijna niet anders, of hij heeft dit van ooggetuigen. Ik geloof niet dat ik dit als kind heb gelezen.
Om een goede samenvatting van het gehele boek te lezen, bekijke men deze franse wikipedia. Even op de vertaalknop klikken, als je Frans niet toereikend is....
De volgende vier plaatjes komen ook van Wikipedia":
De verkoop van Rémi aan Vitalis (tekeningen door Ivan Loewitz
Vitalis en zijn troep.
De Vitalis-groep treedt op.
Ivan Loewitz - Hector Malot, Sans famille, Parijs: E. Flammarion, 1918
Les Viggianesi op een tekening van 1853. Sans Famille is beïnvloed door dit type Italiaanse straatmusici in de 19e eeuw.
Alleen op de wereld wordt zowel een boek voor volwassenen als voor kinderen genoemd. Voor kinderen staat het avonturenverhaal van Rémi centraal, de 8-jarige wees die door Frankrijk trekt en allerlei avonturen beleeft.
Voor volwassenen ging het ook om de kennismaking met allerlei typen mensen en sociale omstandigheden in die tijd. In dat opzicht vind ik het ook een heel interessant boek, het geeft je een onverdacht kijkje in de historie. Wat hebben wij het tegenwoordig gemakkelijk met al onze (sociale) verzekeringen, met de uitkeringen ten tijde van werkloosheid, met het verbod op kinderarbeid... Allemaal zaken die destijds nog allemaal anders lagen. Neem Vader Acquin, de tuinder.... Als een storm zij kassen heeft verwoest, valt zijn hele gezin uit elkaar, omdat hij niet meer voor hen zorgen kan.
Ik vond ook de psychologie mooi: Rémi groeit waardig op, in de liefdevolle armen van zijn pleegmoeder, Barberin. Zijn pleegvader is het vooral om het geld te doen - een schurk dus. Behalve pleegmoeder Barberin staat ook Signor Vitalis tegenover het kwaaie van Barberin. Zoals ook verder in Rémi's reis afwisselend goed en kwaad tegenover (of naast) hem komen te staan. Signor Vitalis heeft beschaving, dat brengt hij Rémi bij. Willemsen noemt hem 'de bohémien-gentleman'. Hij leert Rémi ook lezen en schrijven. Via het verhaal wijst Malot voortdurend op bepaalde geestelijke waarden, liefde is er de belangrijkste van, met vriendschap. Maar ook zal Rémi zijn 'familie' in Londen, de familie Driscoll, - een stel echte schurken, die voor weinig kwaads terugdeinzen - niet verraden. Dat is hem beneden zijn waardigheid, 'dat doe je niet met je familie', hoe dan ook niet.
Het gloriërende einde is natuurlijk ook heerlijk: aan alle ontberingen komt een einde, de rijke Moeder Milligan sluit haar verloren gewaande zoon in de armen, en andersom. En het allermooiste is, dat alle vrienden van Rémi delen in dit geluk. Mattia, Lise, vriend Rob. We krijgen in het laatste hoofdstuk een utopisch kijkje in de toekomst, met baby Mattia, zoon van Rémi en Lise, vernoemd naar de wereldberoemde vioolspeler Mattia. Zelfs de sympathieke professor uit de mijn is erbij!
Pas bij het bloggen merkte ik, dat er al weer een nieuwe vertaling is, deze keer van Tiny Fisscher, met illustraties van Charlotte Dematons.
Deze uitgave is het meest recent, 2018.
Ik kan niet oordelen over deze vertaling. Ik ben wel enthousiast over wat ik las: vertaalster + illustratrice hebben de reis nageplozen die Rémi had afgelegd. Dat was een vraag die voortdurend bij mij leefde! Ik laat verder wat plaatjes zien die ik van internet haalde. Het boek is uitgegeven bij Gottmer.
Erg mooi!
Ik voor mij blijf trouw aan mijn August Willemsen-vertaling: ik hecht eraan dat die authentiek is. Over die van Fisscher kan ik niet oordelen, wel zijn de reviews lovend.
Een speciaal, kort woord van lof over het Nawoord van August Willemsen. Hij vertelt ook het een en ander over Hector Malot, die 60 romans schreef, waarvan uiteindelijk deze ene de tand des tijds doorstond. Malot las elk hoofdstuk voor aan zijn 10-jarig dochtertje. Hij wenste vooral 'vrai' te schrijven, waarachtig. Wat mij betreft is hij daarin geslaagd. 
Illustratrice Charlotte Dematons.
Tiny Fisscher, vertaalster.; beide vrouwen van de laatste uitgave in het Nederlands.
August Willemsen, 1936-2007
Hector Malot, 1830-1907.
Het verhaal is ook talloze malen verfilmd, onder andere als tekenfilm. Hierboven de trailer van de laatste speelfilm-versie, van 2018.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten