Het boek is ook verfilmd; de ondertitel 'the hard way to enlightenment' bleef behouden. Een iets andere betekenis dan ik in mijn blog van deel 1 aannam.
Opnieuw draait het vooral om de verhouding tot de hertogin van Alba, Cayetana. In dit deel van zijn leven sterft zij, vrij jong: 1762-1802, ze is dus maar 40 jaar geworden. (Goya zelf leefde van 1746 tot 1828.)
Goya, zelfportret
Goya verliest helemaal zijn gehoor na een ziekte; hij heeft dus dezelfde handicap als Beethoven. Voor een schilder moet dat nog iets anders zijn dan voor een musicus, maar rampzalig blijft het. Goya verliest ook zijn zeer goede vriend Martin en zijn vrouw Josefa.
Artistiek zijn in deze periode de Maja vestida en de Maja desnuda van belang. Van beide beweert Feuchtwanger dat het de hertogin van Alba is. Een naakt schilderen was genoeg om voor de Inquisitie te moeten verschijnen.
Dat moet Goya ook, maar niet voor dit naakt, wel voor zijn Caprichos. Een list voorkomt zijn veroordeling: de koninklijke familie koopt de etsen. Daarmee verdienen zij er ook al het geld aan, maar zo beschermen zij de schilder.
In de Caprichos levert Goya kritiek op zijn tijdgenoten, het vorstenhuis en op de Inquisitie.
Op de achtergrond speelt nog steeds de oorlog met Napoleon. Het boek eindigt met de vrede van Amiens.
Officieel zou het met de invloed van Napoleon gedaan moeten zijn met de Inquisitie, aangezien het voor Napoleon natuurlijk uitgesloten was dat de kerk zo'n zwarte invloed had op zijn verlichtingsdenken.
Toch is dat niet het geval, en ik weet uit andere bronnen dat Goya ten slotte ook Spanje ontvlucht is. Hij is uiteindelijk gestorven in Bordeaux. Maar dat vermeldt Feuchtwanger niet.
Zelfportret Goya
Ik vind deze roman van Feuchtwanger beduidend minder goed dan Jud Süss. Toch is het een roman uit zijn laatste levenshelft. Maar dat zegt wat mij betreft dus niks over de kwaliteit. Sommige delen zijn spannend en lezen weg als een trein, ik denk aan de stukken over de Inquisitie. Ook vind ik, dat Feuchtwanger de kunst van Goya mooi beschrijft, ik denk nu aan de Stierenvechtersstukken, bepaalde portretten, en vooral de Caprichos.
Een vreemde trek in het boek is, dat Feuchtwanger elk hoofdstuk afsluit met een soort gedicht. Ik zie daar helemaal de zin niet van in; misschien verhoogt het een enkele keer de dramatiek.
Een enkele keer kan ik de geschiedenis moeilijk geloven, en wordt het verhaal opeens met een paar stappen snel afgedaan. Zo is de verhouding met zijn vrouw Josefa wat raadselachtig, omdat zijn huwelijk buiten elke liefdesverhouding staat. Opeens gaat zij dood, en zijn er toch tranen. Maar ze heeft nooit een rol gespeeld in dit boek. Nu ja.
Nieuwsgierig ben ik inmiddels wel naar een recenter werk, een echte biografie. Er is er een van Robert Hughes, uit 2006. Inderdaad, geen roman.
Er is ook een boek van Stephanie Loeb Stepanek, van € 57,99 uit 2014. Getiteld: Order and Disorder. Het hoort bij een Goya-tentoonstelling die eind vorig-begin dit jaar in Boston is gehouden onder dezelfde titel.
Ik zit me hier vreselijk lekker te maken!
Hier volgen een paar Caprichos:
.jpg)
Monsters tijdens de slaap
Wat een mooie gouden snavel!
Zo verging het zijn vader ook.
Goya zelf verzon de onderschriften erbij.
Kronos verslindt zijn kind; met dit werk besluit Feuchtwanger.
Hier ten slotte een klein stukje uit de film met dezelfde titel uit 1971. Op YouTube circuleert het volledige exemplaar, nagesynchroniseerd in het Russisch. (!)
Zelfportret Goya
Geen opmerkingen:
Een reactie posten