zondag 31 december 2023

Maestro, Bradley Cooper, 2023.

Filmposter.
Bradley Cooper is in deze film over Leonard Bernstein zowel de hoofdrolspeler als de regisseur. Het is knap te zien hoe hij Bernstein zelf speelt in alle leeftijden, dus zowel jong als oud. Echt heel mooi gedaan! Er is een hoop te doen geweest over zijn aangeplakte neus, die zou te groot zijn geweest, en daarmee een antisemitisch signaal hebben afgegeven... Ik heb het zelf totaal niet opgemerkt. 
Het enige wat ik tegen had op de gelijkenis met Bernstein, waren de ogen. Die leken mij van Cooper veel te fel. 
Overigens werd Cooper ondersteund in zijn regie door Martin Scorsese en Steven Spielberg. Het scenario is van Bradley Cooper zelf, en van Josh Singer. 
Hier de acteur en de echte Bernstein naast elkaar. 
Ik ging met hoge verwachtingen naar deze film: Bernstein heeft in mijn leven een grote rol gespeeld. Ik was veertien, toen de film Westside Story speelde. Ik zat op de Mulo, en al mijn vriendinnetjes/klasgenootjes praatten over niets anders dan deze fantastische film. Ik liep, knippend met mijn vingers, keihard I wanna be in America! zingend over straat, iedereen mocht zien dat ik net zo interessant was als de personages in de Westside Story - alleen maar omdat ik de film gezien had, en wist hoe het moest! 
Ik geloof dat ik hem wel drie keer, (of vier) gezien heb...
.....Ik liep, knippend met mijn vingers, me hevig aanstellend over straat.....
Welnu: NIETS over die beroemde compositie (ik hoorde even een stukje bij de overgang van een scene naar een andere). Kijk je trouwens naar Wikipedia, dan zie je de indrukwekkende lijst van composities. Ongelooflijk! Niet voor niets wordt hij door zijn biograaf Burton een muzikaal genie genoemd...
Maar nee: zo biografisch is de film totaal niet. Die geeft maar een klein stukje biografie, namelijk over het huwelijk en het seksleven van Bernstein. Dus de ontmoeting met zijn vrouw, hun samenwerking, huwelijk, kinderen.... En de vele homoseksuele relaties die hij daarnaast had, en hoe die zijn vrouw beïnvloedden. 
De vrouw van Bernstein, Felicia Montealegre, gespeeld door Carey Mulligan. 
Een heel mooie rol.  Zij offert zich voortdurend op, laat liefde winnen. Haar sterfscene is indrukwekkend. Ook daar lijkt de man met zijn ademhaling de boventoon te houden. 
Ontroerd raakte ik toch, door die rol van zijn vrouw. Zij liet hem vrij in al zijn passionele relaties, hoewel ze er onder leed. 

Ik wist trouwens niet dat hij homo- (of was het nou bi-?)seksueel was. 
Cooper/Bernstein dirigeert hier Mahler.
Er wordt een flink stuk getoond van een stuk van Mahler, het Uhrlicht, dat mij lief is. Daarin staat Cooper dus te dirigeren alsof hij Bernstein is. Het komt mij wat overdreven voor, maar ik geloof graag dat hij hem echt nadoet. Het Mahlerstuk is mooi, maar dat is het sowieso. 
Raar vond ik het wel, dat er niks van zijn eigen composities gekozen was.... 

Storend vond ik de voortdurend aanwezige sigaret in zijn mond. Het zal zeker zo geweest zijn dat hij een kettingroker was. Maar ik kan dat nu niet meer de hele tijd aanzien. 
Hij is werkelijk geen moment zonder sigaret...
(Nou ja, als hij dirigeert niet....)
(Overigens is op de foto bovenaan te zien dat Bernstein inderdaad met een sigaret in zijn hoofd zit. Maar toch.)
Kijk nog maar eens....
Hier een foto uit Bernsteins jonge jaren. De neus valt hier wel erg op, als je het eenmaal weet....
Een van de homoseksuele contacten van Bernstein. 
De kinderen van Bernstein hebben trouwens ook meegedacht met de film, en zij waren het eens met de neus. 😉
Zomaar....
.... nog enkele....
....plaatjes.
Trailer
Conclusie: 
Nee, de film zal bij mij niet beklijven. Ik ben maar een heel klein stukje wijzer geworden over de biografie van Bernstein. 
Tja. Andere verwachtingen.....
Jake Gyllenhaal 
Ik las, dat deze favoriete acteur van mij in 2018 de hoofdrol zou gaan spelen in (ook) een biografie van Bernstein, die de titel zou krijgen: The American. De film zou gecomponeerd zijn als een symfonie, in vijf delen, en zou vooral het muzikale genie van Bernstein tot onderwerp hebben. Als basis voor de film zou de biografie van Humphrey Burton dienst doen, met de titel: Leonard Bernstein, uit 2001. De regie zou liggen in handen van Michael Mitnick
Helaas is dat plan een stille dood gestorven, toen Maestro eenmaal een feit was.... 
De biografie van  Humphrey Burton die als basis had moeten dienen. 
Wat jammer dat dit 'm niet geworden is....
Michael Mitnick, geboren 1983. 
Zou de regie hebben genomen.
Ik mag hopen dat die film er alsnog komt!

vrijdag 29 december 2023

Perfect Days, Wim Wenders. 2023.


"Next time is next time, now is now." 
Filmposter
"Hirayama lijkt volkomen tevreden met zijn eenvoudige leven als toiletreiniger in Tokio. Buiten zijn zeer gestructureerde dagelijkse routine geniet hij van zijn passie voor muziek en voor boeken. En hij houdt van bomen en maakt er foto's van. Een reeks onverwachte ontmoetingen onthult geleidelijk meer van zijn verleden. Een diep ontroerende en poëtische reflectie op het vinden van schoonheid in de alledaagse wereld om ons heen." - Tekst van Filmfestival Cannes.
Still uit ‘Perfect Days’.
BEELD FILMDEPOT
De still hierboven laat de toilet-schoonmaker zien op een wekelijks terugkerend ritueel, waar hij naar het badhuis gaat. 
De film bestaat uit vrijwel allemaal rituelen: het opstaan 's morgens, het opruimen van zijn slaapmat en dekbed, snor knippen, sleutels aan zijn riem hangen, iets te drinken uit een automaat halen, naar de diverse openbare toiletten gaan en die zeer zorgvuldig reinigen. Het eten in zijn vaste restaurant/snackbar, één keer per week naar een wat duurdere bar om te eten. Slapen gaan 's avonds, eventjes lezen in bed totdat het boek van de slaap uit zijn handen valt. 
In zijn auto geniet hij van leuke muziek die hij bewaart op cassettebandjes. Daaronder het Perfect Day uit de titel: 
Such a perfect day, van Lou Reed
Op zijn werkplek ziet hij dagelijks een man die bomen 'aanbidt', met wie hij een click heeft. 
Dit is de danser Min Tanaka, hij speelt de dakloze bomenaanbidder. 
Hier niet in zijn rol.
Foto IMAGO
Hij 'aanbidt' ze zelf ook, fotografeert ze van onder af. Eens per week brengt hij zijn fotorolletje weg, en kijkt wat er terecht is gekomen van het rolletje van de week ervoor. De geslaagde foto's gaan in een bak, hij heeft bakken vol staan van alle jaren, het is als een dagboek van de zon door de blaren (of misschien wel van God).
Afwisseling in het geheel vormen de ontmoeting met zijn collega Takashi die hem graag gebruikt voor zijn eigen doelen. 
Links collega Takashi, rechts de vriendin die hij wil versieren; Achterin Hirayama
Foto Friesch Dagblad
Zijn nichtje Niko logeert een paar dagen bij hem, omdat ze ruzie heeft met haar moeder (de zus van de hoofdpersoon). 
Met nichtje Niko. 
De lieve 'Mama' van de 'luxe' bar waar hij eet, sterft. Dat wordt heel subtiel getoond. 
Wat opvalt, is dat Hirayama zichzelf altijd wegcijfert: hij geeft zijn collega geld - verliest dat uiteindelijk ook, leent zijn auto uit, allemaal om hem te helpen. Ter wille van zijn nichtje slaapt hij in een bezemkast. 

Wat verder vermeld moet worden zijn de terugkerende beelden van Tokio, vooral de snelwegen en de openbare toiletten. 
Bovendien Hirayama's liefde voor bomen, zoals die ook nog tot uiting komt in de bonsaistekjes die hij liefdevol verzorgt. 
Kōji Yakusho speelt de hoofdrol 
Geboren 1956.
Een leuk extra element is het boter-kaas-eieren blaadje. Het toont weer waar geluk in kan zitten. Hirayama's karakter wordt ook nog getekend door zijn muziek. Het is deel van zijn leven,  hij draait het altijd in zijn werkauto. Hij wil de cassettebandjes beslist niet kwijt, al zijn ze nog zo veel waard - zoals zijn collega weet. Nee, die houdt hij zelf. En af en toe koopt hij een nieuw boekje, tweedehands. Een van  Patricia Higsmith is het laatste. Dat is voor voor het slapen gaan. 
Aan het eind van de film kijken we Hirayama recht in zijn gezicht, secondenlang zelfs in de ogen. Hij toont zielsgelukkig. Het ontroert. 
Trailer
Wim Wenders, in 2017.
Duits regisseur. in 2023 bracht hij maar liefst twee geweldige films uit, de eerste die ik zag was  die over Anselm Kiefer. Zie Anselm, The Rushing of Time.

zondag 24 december 2023

Angel Heart, Alan Parker, 1987.

Angel Heart, Alan Parker, 1987.
De film is gebaseerd op de roman Falling Angel, van William Hjortsberg. 
Gezien op Arte, als inleiding op een documentaire over Robert de Niro. 
De Niro heeft altijd heel gewelddadige rollen gespeeld, waarin hij uitblonk. En in deze film speelt hij al even voortreffelijk de duivel in eigen persoon....
Niet, dat we dat meteen aan het begin al weten.  Hij stelt zich voor als Louis Cyphre. 
Hij ziet er wel een beetje griezelig uit, tiptop gekleed, koud en streng, maar ook raadselachtig. Je weet niet wat je van hem moet denken. 
Bij hem komt Angel Heart, een privédetective. Cyphre heeft Heart ingehuurd omdat hij op zoek is naar een man, genaamd Johnny Favorite. Die is hem nog iets schuldig, zegt hij.
 
Cyphre heeft trouwens gepunte en gelakte nagels; als klauwen. 
Harry Angel neemt de opdracht aan. We hebben dan als kijker al één lijk achter de rug: in een steegje lag een lijk met opengesneden keel; een hond loopt er rond, een kat kijkt van bovenaf uit een raam toe. Er gaan nog vele lijken volgen, allemaal op de zoektocht van Harry Angel naar Johny Favorite. 
Het is 1955, een jaar waarin in Amerika nog volop rassenscheiding is. Zwart versus wit speelt zeker een rol in de film, maar dat laat ik hier nog even. 
Belangrijker is dat de lijken die Angel vindt hem allemaal op het spoor zetten naar Johny Favorite. 
Intrigerend beeld. 
Het is nu even het gemakkelijkste om te beginnen bij de onthulling van het plot, dat maakt de uitleg iets eenvoudiger. Hoewel we in de film pas aan het einde erachter komen hoe het zit. Wel zijn er heel wat aanwijzingen dat we méér zien dan we zien.... 
Johny Favorite blijkt een man die zich bezig hield met duivel aanbidding. Hij was een zanger, die een pact met de duivel sloot om een gouden keeltje te krijgen. In ruil daarvoor kreeg de duivel zijn ziel. 
Om aan dat pact te ontkomen, trachtte Favorite de duivel te misleiden met een ritueel. 
Eten van een hart komt herhaaldelijk terug. 
Hij doodde een soldaat, Harry Angel, at diens hart op en bezat zo zijn ziel. (Hart is een belangrijk thema, zie ook de titel.) Mogelijk ook zijn lichaam. Die soldaat had gevochten in de Tweede Wereldoorlog waar hij door shellshock zijn geheugen was verloren. Hij kwam in een hospitaal terecht, daar vond het voodooritueel plaats waarbij Favorite Harry's hart opat. Zo kon het gebeuren dat Johny Favorite, met de hulp van een arts + meerdere andere mensen verder kon leven als Harry Angel. Ziedaar de misleiding van de duivel door Favorite.  
De duivel laat zich niet misleiden. En zo komt Louis Cyphre de ziel opeisen die hem toekomt.
Maar dan moet Harry/Johny wel achter de waarheid over zichzelf komen. Zo is de film een queeste naar de ware Johny.... 

Voordat ik verder vertel over de plot, eerst nog wat over de leitmotieven:
Harry is bang voor kippen, maar ook voor eieren. Er is een vreemde scene met Cyphre, die een ei verslindt: 
Onder en boven: Zie The Anomalous Host.
Het ei staat symbool voor de ziel die verslonden wordt, zoals al vermeld door Johny Favorite - die immers Harry Angels ziel opat -  maar voorspellenderwijs ook door Cyphre.
Verder komen er terugkerende scenes voor: zo is er, elke keer als Harry in de spiegel kijkt, weer een moord op handen. Dit wordt ook aangekondigd door het geluid van een hartslag, en we zien daarbij een langzaam draaiende ventilator. 
Behalve het ei, is water een symbool. Het staat voor zuivering. 
Mickey Rourke, in de rol van Harry Angel. 
Blik in de spiegel: wie ben ik eigenlijk?
Aan het eind van de film schreeuwt hij een paar keer: Ik weet wie ik ben. 
Misschien, maar hij ontkent een lange tijd de donkere kant in zichzelf. Zijn ware naam, Johny Favorite
Goed, terug naar de zoektocht van Harry Angel naar Johny Favorite. Cyphre zet hem op het spoor naar een psychiatrisch ziekenhuis, waar Johny behandeld zou zijn voor shellshock. Aldaar zouden zijn gegevens zijn vervalst. 
Twee koorleden die Harry Angel opwachten bij de ingang van een kerk vlak voor de dood van dokter Fowler. 
Het zijn dit soort beelden als hierboven die van de film iets bijzonders maken, Dat voel je. 
De dokter die Harry vindt, heet Fowler, en die geeft toe dat hij de gegevens destijds heeft vervalst. Een man en een vrouw gingen er met Harry vandoor en doken onder.
Vlak daarna is de dokter dood, omgekomen door kogels die afgeschoten werden uit een bijbel. Zelfmoord.
Met nog meer geld van Cyphr in de zak gaat Angel verder met zijn zoektocht. 
Margaret Krusemark, gespeeld door Charlotte Rampling.
Hij ontdekt dat Favorite een rijke verloofde had genaamd Margaret Krusemark, maar ook dat hij een geheime affaire was begonnen met een vrouw genaamd Evangeline Proudfoot. Harry reist naar New Orleans en ontmoet Margaret, die hem vertelt dat Favorite dood is, of in ieder geval dood voor haar. Evangeline stierf jaren eerder, maar heeft nog wel een  17-jarige dochter, Epiphany Proudfoot, die werd verwekt tijdens de affaire van haar moeder met Favorite.
Lisa Bonet als Epiphany Proudfoot. Bonet was totdantoe bekend voor haar rol in The Cosby Show. Ze kreeg ontslag vanwege haar rol hier, maar werd later weer in genade aangenomen. 
Lisa Bonet als Denise in de Cosby Show
Margarets Krusemarks hart - ik vervolg de filmplot - werd eruit gesneden met een mes uit haar eigen keukenla,  Zij nam ooit deel aan het ritueel  rond Harry Angel. Ze ondergaat dezelfde moord. 
Toots Sweet is het volgende slachtoffer: Sweet is een bandlid. In een zilveren tand staat het pentagram gegraveerd dat ook voorkwam als hanger aan de ketting die Krusemark droeg.
Schaduwbeeld van de langzaam draaiende ventilator. 
Margareths vader, Ethan Krusemark, is het volgende slachtoffer: zijn hoofd wordt gekookt, 'als een hardgekookt ei'. 
Vervolgens vindt Harry Epiphany Proudfoot, de dochter van Evangeline. Een 17-jarige voodoo-priesteres, die als zodanig in de voetsporen van haar moeder is getreden. Zij is de dochter van Johny en Evangeline. 
Harry gaat met haar naar bed, waarmee hij dus ook ongeweten incest pleegt. 
De scene is heftig, heel anders dan we van het preutse Amerika gewend zijn.  
Mickey Rourke, als Harry Angel.
Het vrijen gaat over in verkrachten, en bloed regent over de twee lichamen. 
Epiphany komt aan haar einde met een pistoolschot in haar vagina. 

Geen van deze moorden zien we trouwens gebeuren, we zien alleen het resultaat. 
Harry alias Johny heeft de moorden allemaal zelf gepleegd, dat wordt aan het eind ook wel duidelijk. Hij ontkende die voor zichzelf. 
Alleen pleegde hij niet de moord op Epiphany, die kwam voor rekening van  Cyphre-Lucifer zelf. Het was het moment dat Cyphre gevraagd had, aangekondigd: een moment van opperste gelukzaligheid. Angel zelf eindigt uiteraard in handen van de duivel, de hel. Vanzelfsprekend. 

Het is interessant te weten hoe de film in een grote literaire traditie staat. Ik citeer daarvoor uit DIT ARTIKEL
Boek van Christopher Marlowe.
"De Duitse legende van Faust en het klassieke toneelstuk van Christopher Marlowe, The Tragical History of Doctor Faustus (1604), behoren tot de grondleggers van het horrorgenre. De originele Duitse legende laat een verveelde en ontgoochelde man genaamd Faust een overeenkomst sluiten met de duivel, in ruil voor rechten op zijn ziel. Die duivel is Mephistopheles, en Faust krijgt voor een bepaalde periode magische krachten. Na het verstrijken van de overeenkomst zal de Duivel het verschuldigde opeisen. Marlowe maakte (de oudere) Faust explicieter tot een zoeker naar kennis, wiens arrogantie en hoogmoed hem ertoe brengen een pact met Lucifer te sluiten als hij voelt dat hij alles heeft geleerd wat de rede kan leren.
Samen met de duivel in de kerk.
In 1808 publiceerde de Duitse auteur Johann Wolfgang von Goethe zijn Faust, zijn eigen interpretatie van de legende. Goethe introduceerde een ernstige complicatie in het oorspronkelijke simplistische christelijke moraliteitsverhaal. Zijn Faust is specifiek het doelwit van Mephistopheles. Hij wordt verleid tot de deal, maar hij voegt een lastige clausule toe. Mephistopheles zal Faust dienen totdat hij een transcendent moment van volledig geluk bereikt. Op dit punt, en alleen op dit punt, zal Lucifer zijn ziel opeisen. Natuurlijk denkt Faust dat een dergelijke verwezenlijking onmogelijk is. Faust denkt niet dat hij de duivel heeft bedrogen, maar het idee om de duivel zelf te 'bedriegen' zou onweerstaanbaar worden voor toekomstige generaties horrorschrijvers.
Dikwijls duistere beelden.
Ditzelfde element zit in Angel Heart: het is de vrijscène tussen Harry Angel en Epiphany. Daarom is die zo wezenlijk, en gaat op dat moment in vervulling wat de duivel wenst. 
Louis Cyphre laat zich gemakkelijk herleiden tot Lucifer. 
Harry Angel drinkende.
Ik geef nog DEZE SITE  voor heel veel informatie over voodoo en angsten tussen blank en zwart. Ik heb dat verder niet verwerkt in mijn blog, het gaat best ver.
Voor mijn verslag heb ik geput uit het al genoemde The Anomalous Host. 
Trailer
Alan Parker, met Mickey Rourke op the set van Angel Heart, 1987.
Photograph: Bertrand LAFORET/Gamma-Rapho/Getty Images
Nog een paar toevoegingen:

De vrij-scene bracht een hoop opschudding te weeg in Amerika, en dat kan ik goed begrijpen: hij is veel explicieter dan ik van Amerikaanse films gewend ben. Bovendien was het een jonge speelster, die bekend was van de onschuldige Cosby-show. 

Voor een overzicht van de moorden + de foto's zie deze LIST OF DEATHS.
Met een rustig voorbeeld, Evangeline Proudfoot. 

vrijdag 22 december 2023

Brief aan mijn moeder, Ischa Meijer, 1990 (1974.

 
Dit is mijn uitgave, 1990, oorspronkelijke 1974. 
Ischa Meijer leefde van 1942 tot 1995; hij was dus pas 31 toen hij dit boek publiceerde. Ik vind dit nogal belangrijk om te beoordelen hoe hij zijn ouders ziet. 
Het boek staat al enige tijd in mijn kast, en dat ik het nu (weer?) lees, is omdat we bezig zijn met de biografie van Meijer, door Annet Mooy. Daarover zal ik later uitgebreid schrijven. 
Nu eerst een opmerking over een ander boek, namelijk dit:
Eerste deel van de dubbelbiografie over Ischa Meijer en zijn vader Jaap. Eveline Gans. Deel 2 verscheen nooit,. Gans overleed in 2018, door zelfdoding. 
Mooij schreef haar biografie min of meer als vervolg op dit boek. 
Annet Mooij in 2018.
Haar biografie is wel de directe aanleiding voor mij om Brief aan mijn moeder te lezen. Mooij verwijst er dikwijls naar. 
Er is trouwens nog iemand die over Ischa geschreven heeft. tot mijn verrassing ontdekte ik dit boek:
Gijs Groenteman... Ik had geen idee dat hij ook schrijver was.
Uitgeversinformatie:
"In dit boek schetsen de dertig mensen die hem het best hebben gekend - vrienden, familie, geliefden en collega's - een genadeloos eerlijk portret van hem, dat tegelijkertijd liefdevol en nietsontziend is. Het is de ultieme karakterschets van een fascinerende man."
Voor mij zit het grote belang van Ischa in zijn interviews. Hier een voorbeeld daarvan, met Annie M.G. Schmidt. 
Van: doculinktv
Maar nu dan naar mijn eigenlijke onderwerp: het boekje van Ischa zelf. Zijn Brief aan mijn moeder is ongelooflijk triest. Je leest hoe hij ervaren heeft hoe zijn ouders, meer in het bijzonder zijn moeder, met hem omgingen. 
In elke uiting die hij noteert, voel je de verdraaiing van werkelijke gevoelens. Anders gezegd: er ligt altijd iets onder de oppervlakte. Dat is wat Ischa toont. En wat hij voelt, ziet.... ik kan niet anders dan meevoelen. Nergens voel je liefde. Ik denk wel, dat die schuil gaat - wel schuil móet schuil gaan, als je naar deze interacties kijkt. Alleen het oorlogsverleden is daar al voor zo veel procent debet aan. Er is één stroom aan rechtstreekse, of onderhuidse minachting, miskenning, uitleg-de-verkeerde-kant-op is. Nergens een aai over de bol, nergens geborgenheid. nergens troost. Nergens erkenning. In plaats daarvan: verlorenheid. 
Het ergste vond ik misschien nog wel dat beide ouders totaal niet in staat waren om over de eigen oorlogservaringen te spreken. Toen er een kans was om elkaar naderbij te komen, gewoon door te vertellen wat het leed was dat nog steeds zo pijnlijk schrijnde, zwegen ze. Héél erg.....
Ischa werd een rot joch, later ook een vreselijke man. Verbaal scherp, gemeen. Hij pest, pest nog erger dan hij zelf thuis door beide ouders gepest werd. Hij kan geen liefde geven, geen liefde vinden/ontvangen. Hoeren lopen heeft hij nodig, en zal hij zijn hele leven nodig blijven hebben. 
Hij is al heel jong vader, maar kan op zijn beurt niet aan zijn zoon (Jeroen) geven wat die nodig heeft. Hij laat hem heel gemakkelijk in de steek. Zijn eerste vrouw speelt al gauw geen enkele rol meer in zijn leven, is al lang vervangen door hoeren en andere seksuele relaties. 
Foto van Ischa Meijer en zijn moeder, circa 1947, meer dan dertig jaar later door Ischa zelf verscheurd.
Beeld Collectie Jenny Arean
De informatie die ik uit dit boek heb, loopt een beetje doorheen de informatie die ik put uit de biografie. De biografie is veel feitelijker, Ischa beschrijft zijn gevoelens, en geeft zijn persoonlijke duiding van wie zijn moeder was. Overigens laat dat niks aan duidelijkheid te wensen over.  Maar je voelt je een beetje de therapeut die probeert te begrijpen. 
Een paar voorbeelden: 
Zijn moeder liet hem voelen dat hij lelijk en vies was. Lelijk was hij door een defect aan zijn gezichtsspieren na een hersenvliesontsteking in zijn vroege jeugd. Wij kennen zijn vreemd scheve gezicht. Vies was hij volgens zijn moeder, omdat hij in het concentratiekamp in Bergen-Belsen nooit een wc had gezien.... 
Ach....
Jaap Meijer met zijn zoon Ischa
(uit Evelien Gans, Jaap & Ischa Meijer, Een Joodse Geschiedenis (Amsterdam 2008) 
Foto DEZE SITE
'Jij, jij bent een verrader' was een van de andere zinnen die terugkeerden. Wat ga je voelen als kind, als je ouders je dit bij herhaling voor de voeten gooien, en je weet niet eens waarop het slaat? 
Zijn moeder zei dingen over zichzelf  die Ischa helemaal niet begreep. Er zat een bepaalde lading aan, die hij voelde, maar niet doorzag. Zo 'sleepte zij haar zoon door het kamp heen',  zegt zij meer dan eens. Ischa voelt dat als een verwijt aan hem. 
Wat ik herkenbaar vind, zijn de stereotypen  die steeds gebruikt worden, en die ook los staan van de werkelijkheid. In mijn leven maakte die elke communicatie zo leeg, voorspelbaar. Je had het nooit over wat je werkelijk voelde, je kon al raden wat een volgende zin was. 
Bij Ischa waren het ook nog eens beweringen die op hem inbeukten, Wat moet je bij voorbeeld met een zin als 'Ik moest altijd jouw vuile onderbroeken wassen?" Waarom zegt iemand dat?  
Een klassieker is natuurlijk dit In Memoriam, van Connie Palmen. 
25 jaar na zijn sterfdatum is dit ook vervat in een tv-serie, met Ramsey Nasr en Wende Snijders in de hoofdrollen. 

Of dit: 
"'Jij was altijd ziek.' - Tegelijkertijd werd daar dan altijd aan toegevoegd 'dat ik daar niets aan kon doen' - wat een natuurlijke omstandigheid bij ziekte is. Maar juist het gevolg dat ik, ondanks mijzelf, mijn moeder constant tot last was, vergrootte steeds meer mijn angst om mijn moeder met mijn aanwezigheid op te zadelen."

Voor een dertigjarige doorziet hij best al veel van de onderliggende boodschappen die hij 'toegezonden' krijgt. 
Opmerkelijk vind ik trouwens wel dat hij de brief aan zijn moeder richt, want er bestond ook een heel belangrijke band met zijn vader - zo lees ik in de biografie. Maar het lijkt alsof de gevoelsband met het leven, met de realiteit, met het eigen hart, voornamelijk is gestoeld op de heel grillige en wonderlijke verhouding met zijn moeder. 

Naar men zegt, moet men Ischa zelf lezen om hem een beetje te begrijpen. Naast de twee genoemde boeken moet daar dan nog dit boek bij. 
Ik weet niet waar ik de informatie vandaan haal, dat Ischa's zusje Mirjam op een gegeven moment voor de deur van haar vader stond - dat hij open deed, en zei: 'Ik ken u niet.' En de deur weer sloot. Dat vond ik altijd het summum van in de steek worden gelaten door je eigen ouders. 
Hoe dan ook, dit verhaal komt niet uit dit boek. Mogelijk uit IM, van Connie Palmen? 

Verleden en heden lopen soms door elkaar heen in Brief, zo treedt opeens Elizabeth op, een vrouw uit het Nu van de schrijfperiode. 
Het laatste stuk van het boek is voor mij haast niet te begrijpen, door de staccato-zinnen en de opeenstapeling van namen die mij niet veel zeggen. Dat springen in de tijd en neersmijten van namen en plaatsen maakten het lezen lastig. 
Aan de hoofdzaak deed dat ook weer niks af. Ik was hoe dan ook zeer aangeslagen door dit boek. Wat een jeugd! 
Ik geef nog een paar interessante boeken over en van Meijer:
Uitgeversinformatie bij dit boek:
"In zijn werk streed hij tegen hypocrisie en onwaarachtigheid. Hij rekende genadeloos af met het verstikkende Joodse milieu waaruit hij voortkwam. Zijn uitgangspunt: iedereen heeft iets te verbergen. Palache deed uitgebreid onderzoek naar het werk van Ischa Meijer. Zij laat in dit boek zien hoe hij zich in diverse gedaanten uitsprak over Joodse kwesties: als gevreesd theater recensent die in latere jaren zélf het podium beklom, als nietsontziend interviewer die anderen liet zeggen wat hij zelf niet kon verwoorden, als dichter en schrijver en als columnist, via zijn personage De Dikke Man."
Volledigheidshalve vermeld ik hier dit boek, dat over zijn vader ging. Met name over de periode in Paramaribo. Uitgave 1977.