Het Kralenspel, Hermann Hesse, 1978 (1998).

"Deze geheimtaal is in staat de inhouden en uitkomsten van nagenoeg alle wetenschappen en hun onderlinge relaties tot uitdrukking te brengen. Het Kralenspel is dus een spel met alle waarden en inhouden van onze cultuur, het speelt ermee, zoals bij wijze van spreken een schilder in de gouden eeuw van de kunsten wellicht heeft gespeeld met de kleuren van zijn palet."

Mijn editie; 1998. 

Op de site Get Abstract  is een prachtig overzicht van het boek te vinden, met onder andere een samenvatting, en overige belangrijke zaken die je moet weten in verband met dit boek, en met de schrijver, Hermann Hesse. 

Ik volg de site voor een deel: 

Het Kralenspel is een boek uit de klassieke wereldliteratuur. Het is het belangrijkste boek van Hermann Hesse. Het wordt een ontwikkelingsroman (Bildungsroman)  genoemd, maar ik vind het ook een ideeënroman. Hesse zet zich nadrukkelijk af tegen het nazisme. zoals hij dat ook deed in zijn leven. 

Lang is Hesse een cultschrijver geweest, bij voorbeeld in de tachtiger jaren, maar ook rond 2002, toen zijn 125e geboortedag herdacht werd. Bestsellers van hem, als Siddharta en Steppenwolf werden niet zo veel gelezen. 

Hesse is ook bekend als kunstschilder, dat was nieuw voor mij! Hij ontdekte, dat schilderen rust en ruimte gaf in zijn bewustzijn. 

Hier een plaatje dat het schildertalent van Hesse laat zien. Het is een montage van een schilderij van hem + zijn portret; van de tentoonstelling

Schriftsteller als Maler.

Van: Die Kunststation; Kleinsassen 

Het Kralenspel speelt in het utopische Kastalië, in de 23e eeuw. Nergens wordt uitgelegd wat het spel precies behelst. Duidelijk is wel dat je er zeer goed, 'uitgelezen' voor moet zijn opgeleid. Die opleiding vindt plaats in een soort kloosterachtige omgeving, en is maar voor enkelen weggelegd. 

De magister ludi, de man die meester is in het spel, staat aan het hoofd. Discipline, grondige kennis van muziek, het beoefenen van meditatie zijn enkele belangrijke elementen. 

Hesse is in het buitenland bekender en geliefder dan in Duitsland. 

Citaat: 

"De godheid zit in jou, niet in begrippen en boeken. De waarheid wordt geleefd, niet gedoceerd."

(Die Gottheit ist in dir, nicht in den Begriffen und Büchern. Die Wahrheit wird gelebt, nicht doziert.)

Bron: Het Kralenspel

Hermann Hesse, tekening.

Foto Getty Image; van DEZE SITE

Hoofdthema is de verhouding tussen de polen  "vita activa" en "vita contemplativa". Hoe moet de verhouding zijn tussen enerzijds de gerichtheid op  wereldlijke vreugde, en anderzijds de toewijding aan de geest (wetenschap en kunst).  Om die relatie gaat het steeds opnieuw in Hesses werk.  In de traditie van de Duitse 'Bildungsroman' laat Hesse zien, hoe de jonge Josef Knecht opklimt tot de eerbiedwaardige meester/magister in het Kralenspel, maar desondanks steeds aan twijfel onderhevig is. Ten slotte geeft hij zijn ambt op, om zijn heil te gaan vinden in de gewone wereld, buiten de orde.

Het gaat dus steeds om het zoeken naar zingeving in al Hesses werk. 

Get Abstract noemt het boek wat 'omslachtig' en soms ervoer ik dat ook wel zo. 

Tegelijk drukt Hesse met al die omhaal van woorden goed uit waar het hem om draait. en waar de conflicten zitten in de zoektocht naar 'het goede leven'.  

Standbeeld van Hermann Hesse op de Nikolausbrücke in Calw, Zwarte Woud. Geboorteplaats van Hesse. 

Beeldhouwer is Kurt Tassotti.

 Hermann Hesse, 1877-1962.

De Duitse titel luidt: Das Glasperlenspiel. Het is Hesses laatste grote prozawerk, dat al het voorafgaande samenvat. 

Het boek verscheen in 1943 in Zwitserland, omdat het in Duitsland toen niet gedrukt mocht worden. 

Hesse schiep het werk als geestelijk-culturele tegenhanger van het nationaal socialisme. Hij verlegde de handeling naar de 23e eeuw. 

Het kralenspel is een complex spel met alle waarden van de cultuur; alleen de culturele elite, leden van de orde van kralenspelers in het land Kastalië, zijn in staat het te beoefenen. 

Josef Knecht is opgegroeid zonder ouders, en is hoogbegaafd. De muziekmueester van Kastalië stuurt hem naar een van de elitescholen van het land. Knecht doorloopt zijn scholing voorbeeldig, en wordt in staat gesteld in het internaat te Waldzell het Kralenspel te leren. 

Daar leert hij Plinio kennen, een leerling die daar te gast is. Deze wekt in hem de  nieuwsgierigheid naar de wereld buiten Kastalië. Op latere leeftijd keert hij naar Plino's ideeën terug, zelf wel getransformeerd.

Na zijn studie treedt Jozef in in de orde van Kastalië. Hij wordt naar een Benediktijnerklooster gestuurd, om de monniken daar de regels van het kralenspel bij te brengen. In het klooster leert hij pater Jakobus kennen, die hij moet proberen te winnen om erkenning te verkrijgen bij het Vaticaan voor de Kastalische Orde. 
Na deze succesvolle missie sterft de oude Ludi Magister (Meester van het Kralenspel) en Jozef wordt aangesteld als zijn opvolger.

De orde bloeit, maar gaandeweg stuit Jozef op de grenzen van de elitaire orde, hij neemt ontslag en verlaat het klooster. Hij wil Tito, de zoon van zijn oude schoolvriend Plinio, op gaan voeden. Gewoon als onderwijzer. 

Bij de eerste ontmoeting bij het huis van Plinio en Tito, hoog in de bergen, gaan Jozef en Tito zwemmen. Jozef komt daarbij om het leven.

Nog twee aquarellen van Hesse, onder en boven, als boekomslagen van zijn werk.  

Betrachtungen und Gedichte über das Alter.

Idem. 

De geschiedenis van het Kralenspel gaat terug tot naar het oude China en de Griekse Oudheid. Maar het spel zelf ontstaat in 'het Duitsland van de Feuilleton', een tijdperk (19e en 20e eeuw) waarin de mensheid zich alleen maar voedde met gemakkelijk leesvoer, denk aan krantenfeuilletons en kruiswoordraadsels. Werkelijke geestelijke ontwikkeling is er dan niet meer, zodat er in die decadente periode uiteindelijk een tegenbeweging ontstaat. Enkele geleerden en musici stichten de orde van de kralenspelers. Het spel van deze orde wordt in de eeuwen daarna tot grote perfectie gebracht. Het is Jozefs droom hier toegelaten te worden en magister te worden.  

Uit China haalt hij bij voorbeeld de wijsheid van de I Tjing. 

De tekst is opgebouwd uit drie delen: een inleiding, het leven van Jozef Knecht, en Knechts nagelaten werken. Essay-achtige stukken wisselen af met gebeurtenissen. De nagelaten werken versterken het gevoel met een authentiek document te maken te hebben. 

De nagelaten werken bevatten gedichten van Knecht tijdens zijn schoolperiode. Verder zijn er de biografieën van respektievelijk De Regenmaker, de Biechtvader, en de Indische Levensloop. In deze stukken varieert Hesse op verscheidene thema's die ook in het hoofddeel van de roman spelen. Bij voorbeeld op de verhouding leraar-leerling, en het offer van de enkeling voor de gemeenschap. 

Er is ook een boek met de titel Reis naar het Morgenland. Hesse schreef meer prachtige boeken, onder andere Steppenwolf en Siddharta. 

Hesse wijdt zijn boek aan de 'reizigers naar het morgenland': hij bedoelt daarmee kunstenaar, wetenschappers, visionairen, en alle mensen die hun lotbestemming volgen en zich niet laten beïnvloeden door de politieke tijdsgeest. 

Zoals al vermeld, schrijft Hesse zijn utopie als tegenhanger van de stompzinnige, cultuurloze realiteit van die dagen, het nationaal-socialistische Duitsland. 

Enkele karakters zijn getekend naar tijdgenoten: de meester van het kralenspel Thomas van der Trave is getekend naar Thomass Mann, de Benediktijn Jakobus is gemodelleerd naar de Zwitserse cultuurhistoricus Jacob Burckhardt. 

De naam van de hoofdpersoon, Josef Knecht, verwijst naar diens  onvoorwaardelijke wil en plicht om gehoorzaam te zijn binnen de hiërarchie van de Kastalische orde. Uiteindelijk zal hij zich van die gehoorzaamheid bevrijden. 

Tegelijk staat de naam diametraal tegenover die ándere Bildungsroman, die Hesse als voorbeeld voor ogen stond, die van Goethe. De hoofdpersoon daar heet Wilhelm Meister. 

Bildungsroman van Wolfgang von Goethe. 'Meister', in tegenstelling tot 'Knecht', bij Hesse. 

Historische achtergrond: de zogenaamde Duitse 'Exilliteratur' (verbanningsliteratuur)

Onder Exilliteratur verstaat men die literatuur die tijdens het nazi-bewind geschreven werd in het buitenland; de schrijvers ontvluchtten hun land of werden uitgewezen. Er zaten centra in Wenen, Praag, Parijs, Stockholm Londen en Amerika. 
Er waren literaire kranten, onder andere Die Sammlung, in Amsterdam, onder redactie van onder anderen André Gide. 

Literair maandblad, vanuit ballingschap; eerste editie, 1933. 

Tot de belangrijkste schrijvers in ballingschap hoorden Thomass en Heinrich Mann, Lion Feuchtwanger, Stefan Zweig, Bertolt Brecht, Robert Musil, Franz Werfel, Else Lasker-Schüler, Alfred Döblin und Anna Seghers. 

Thomas Mann, 1875-1955; voorbeeld voor Thomas de magister ludi in Het Kralenspel. 

Ballingenliteratuur. 

Hermann Hesse is een geval apart, inzover hij al lang vóór de nazitijd, in 1923, naar Zwitserland verhuisde. Desondanks voelde hij zich zo sterk betrokken bij wat er in zijn moederland plaats vond, dat hij deze sociale en politieke utopie wilde vorm geven in contrast met het werkelijke Duitsland vanaf 1933. Hij schreef ook tal van brieven om mensen in de politiek te overtuigen van het verkeerde van de nazi-politiek. In Hesses nalatenschap vond men meer dan 30 000 van dergelijke brieven!

Hesse werkte zo'n twaalf jaar lang aan dit boek, dat het meest uitgebreide van zijn oeuvre is. Hij begon eigenlijk al voordat Hitler aan de macht was. Hij schreef in een brief: 
"Ich musste, der grinsenden Gegenwart zum Trotz, das Reich des Geistes und der Seele als existent und unüberwindlich sichtbar machen, so wurde meine Dichtung zur Utopie, das Bild wurde in die Zukunft projiziert, die üble Gegenwart in eine überstandene Vergangenheit gebannt. Und zu meiner eigenen Überraschung entstand die kastalische Welt wie von selbst."

Dit boek verscheen in 2011; met essays over Hesse, door verschillende tijdgenoten geschreven, onder anderen Martin Buber. Bij wijze van biografie. 

Ik eindig met het citaat van Knecht, als hij voor het moeilijke besluit staat de orde te verlaten om onderwijzer te worden: 

"In elk begin schuilt ook de overkracht

Die ons beschermt en helpt te leven.

Welaan dan, hart, neem afscheid en herstel."

ZWARTE GOLF, KIM GHATTAS, 2021 - TWEE

 

Boekomslag

Deel TWEE van mijn blog over dit boek volgt de hoofdstukken 9 tot en met 19 in hoofdlijnen met foto's. 

Vanaf hoofdstuk 9. 

Saoedi-Arabië:

Khomeini noemde de Saoedi's 'onwaardige beheerders van Mekka en Medina'. Hij vroeg de pelgrims om Mekka in 'een slagveld' te veranderen. 400 mensen kwamen om in gevechten met de Saoedische politie. 

Ook soennieten hadden kritiek op de Saoedi's, maar dat was omdat die historische gebouwen en wijken sloopten in Mekka. 

Mekka, 1880:

We zien hier historische woningen naast de grote moskee in de stijl gangbaar voor de Hejaz-regio. De meeste van deze gebouwen zijn gesloopt. Dergelijke architectuur treft men tegenwoordig voornamelijk nog in de Saudische stad Jeddah.

Sami Angawi, Saoedisch architect. 

Ruimdenkende man, die werkt aan de heropleving en restauratie van historische gebouwen. Het mooie aan Zwarte Golf is dat Ghattas ons mensen toont die tegen de verwoestingen en het extremisme ingaan.  

Pakistan:

Dood Zia ul Haq, door een vliegtuigbom; 1988. Premier Pakistan, moslim-fundamentalist. Dictator. 

Benazir Bhutto, (1953–2007)

Benazir won de verkiezingen na de dood van Zia. Dochter van Zia's voorganger, premier Bhutto.  Ze trachtte de islamisering van Zia ongedaan te maken. Kreeg verzet te verduren van het religieuze establishment, veiligheidsdiensten én uit het buitenland: Saoedische geestelijken spreken een fatwa tegen haar uit. Ze werd in 1990 afgezet door het leger. Vermoord door zelfmoordterrorist in 2007. 

Einde oorlog Iran-Irak, 1988:

Gifgasaanval Saddam Hoessein op Halabja, 1988.

In Den Haag staat dit monument ter herdenking van de gifgasaanval van Saddam Hoessein op Halabja, in 1988. Het beeld laat precies de situatie van een foto zien, van een ouder met kind, gedood door het zenuwgas. 

Khomeini eindigt de Iraans-Iraakse oorlog na het neerhalen van een Iraans verkeersvliegtuig door Amerikanen. Iran staat internationaal alleen. 

Iran Air 655, tragische vergissing of dodelijke opzet? 290 mensen kwamen om!

1988 einde oorlog Afghanistan. 

De Duivelsverzen van Salman Rushdie verschijnt in dat jaar; Khomeini spreekt de fatwa uit over Rushdie. 

De wereld is geschokt door de fatwa. Rushdie zou godslastering hebben gepleegd. 

Invasie Koeweit door Irak, 2 augustus 1990.

Hafiz al-Assad, 1930 - 2000.

LIBANON

In Libanon maakt Assad handig gebruik van de Golfoorlog door in 1990 de christelijke regio's in Libanon binnen te vallen. Zo kan hij het hele land zijn  Pax Syriana opleggen, maar hij doet weinig aan de terreur van Hezbollah. 

Hezbollah strijders met vlaggen; bij de herdenking van hun verslagen leider Sheik Abbas al-Mousawi, gedood door een Israëlische luchtaanval in 1992, in het dorp Tefahta.

Zuid Libanon, 13 februari 2016. (AP Photo/Mohammed Zaatari, File)

Egypte 

Egypte wordt overstroomd door het fundamentalisme, 1992-1995. 

Farag Foda, 

belangrijk Egyptisch islamitisch denker, mensenrechtenactivist en columnist.

Vermoord in 1892 door moslimfundamentalisten op zijn kantoor. 

Farag Foda bekritiseerde de islamisten die hij in drie categorieën indeelde: de traditionalisten (Moslimbroeders), de revolutionairen (waaronder de islamitische Jihad) en de rijke islamisten (elite in Saoedi-Arabië en de andere Arabische landen zich verrijkend met oliedollars en middels machtsmisbruik).

Al-Azhar Universiteit, Caïro. (Shutterstock)

Universiteit sinds 988. Geldt voor de soennieten als een van de belangrijkste scholen voor de studie van de islam. Al-Azhar levert de  belangrijkste deskundigen op het gebied van de islamitische wet, de sharia. 

Ten tijde van de moord op Foda beweerde een tegenstander van hem, docent aan de universiteit, dat de staat Foda het zwijgen op had moeten leggen. 

De dood van Foda is het begin van de jacht op intellecturelen. 

Een van hen is de hoogleraard Nasr Zeid, die had betoogd dat 'de Koran zowel als metafoor als in een historische context gelezen diende te worden.'

Nasr (Hamid) Abu Zayd, 1943-2010. Verlicht denker. Ontvluchtte Egypte.

Woonde en werkte in Nederland.

Saoedi-Arabië 1990-2001.

De Saoedi's verjagen met de westerse coalitie Saddam uit Koeweit. Amerikanen zijn gelegerd in Saoedi-Arabië. Verzet groeit tegen hen, onder invloed van fanatieke geestelijken wordt de verveelde Saoedische jeugd opgezweept en spreekt van 'vuile Amerikaanse goddelozen.'

Fundamentalisten zetten de koning onder druk om de islamitische waarden oprechter te omarmen. 

Koning Fahd, oktober 1998. 

Koning van Saoedi-Arabië van 1982-2005

13 november 1995: Een autobom vernietigt het Amerikaanse militaire hoofdkwartier in Riyad, Saudi-Arabië; vijf Amerikaanse militairen vinden de dood.
Ook in het oosten van het land vindt in 1990 een dodelijke aanslag plaats op een gebouw van de Amerikanen, door Hezbollah. 

11 september 2001 valt de grote klap: WTC en Pentagon worden aangevallen met zelfmoordvliegtuigen. Bin Laden en Al Qaida zitten daarachter. Veelal hoogopgeleide lui, die 'in naam van de islam' handelden. Ze hadden meegevochten in Afghanistan, Bosnië of Tsjetsjenië. 

Foto Roberto Robanne/AP

De meesten van die strijders waren Saoedi's. Toch blijft de overheid het moeilijk vinden om de oorzaken onder ogen te zien, en te accepteren dat zij zelf verantwoordelijk is voor het 'gesloten, repressieve, intolerante systeem waarin jonge Saoedi's worden opgevoed'.

Ook blijven imams in door de staat gefinancierde moskeeën vloeken en oproepen tot vernietiging van alle niet-moslims. 

De journalist Khashoggi wordt ontslagen als hoofdredacteur van de Saoedische krant Al-Watan. Na kritiek op salafisten en wahabieten. 

Jamal Ahmad Khashoggi, 1958-2018 

Saoedi-Arabische journalist en columnist voor The Washington Post. Vermoord door een Saoedisch moordcommando, de Saoedische kroonprins Mohammad bin Salman al-Saoed heeft erkend dat hij medeverantwoordelijkheid draagt voor de moord.

Irak, 2003-2006

Bush had de Irakezen opgerorepen in opstand te komen. Sjiieten en andere minderheidsgroepen deden dat, maaar de opstand mislukte toen in 1991 een wapenstilstand werd gesloten tussen de internationale coaltie en Irak. Het leger kreeg de vrije hand om het binnenlands verzet neer te slaan. Sjiitische moskeeën in Karbala en Najaf werden gebombardeerd, duizenden mensen kwamen om of verdwenen in de gevangenis. De sjiitische grootayatollah werd gedwongen tot een vernederende verzoening met Saddam. 

De Imam Hoessein-moskee in Karbala. Er vonden in de periode 2003-2006 diverse bomaanslagen plaats hier in de buurt. 

2003: nieuwe aanval Amerika op Irak, val van Saddam. Sjiieten voelen zich bevrijd, en trekken naar Karbala, naar de Imam Hoessein-moskee voor een religieus feest. Hun leider wordt een paar maanden later vermoord door een soennitische trreurgroep, verbonden aan Al Qaida. In totaal telt de aanslag 95 doden en 500 gewonden. 

De Soennieten vormen het verzet tegen de Amerikanen, de sjiieten en de nieuw gevormde regering. Er zitten soldaten in van het opgeheven Iraakse leger, Iraakse salafisten en jongeren uit andere Arabische landen. Ze worden financieel gesteund door de Saoedi's. 

Tezelfdertijd beginnen doodseskaders van Al-Qaida met een systematische zuivering onder Iraakse intellectuelen, kunstenaars en geëmancipeerde vrouwen. 

Abu Musab Al-Zarqawi, 1966-2006.

De groep werd opgericht door de Jordaanse Abu Musab Al-Zarqawi onder de naam (vertaald:) Groep van Monotheïsme en Jihad. 

Resten van het huis waarin Al-Zarqawi werd getroffen door een Amerikaanse aanval; 2006.

Bom op de sjiitische Al-Askari Moskee in Samarra. 22 februari, 2006.

Uit wraak overvallen de sjiieten 27 soennitische moskeeën.
De burgeroorlog kost uiteindelijk aan 500.000 Irakezen het leven; van het Amerikaanse leger (nog steeds aanwezig in Irak) sneuvelden 4000 soldaten. 

Libanon-Irak, 2005-2006.

Vredesakkoord van Taif van 1990 maakt een eind aan de Libanese burgeroorlog. De macht in het land wordt verdeeld tussen de verschillende geloofsrichtingen. Het Syrische leger zal toezien op naleving. (!)

Onder Hariri, een persoonlijke vriend van de Saoedische koning, hield de relatieve vrede jaranlang stand. 

Rafik Baha El Deen Al Hariri in 2001.

Leefde van 1944 tot 2005. Libanese zakenman, miljardair, en gedurende tiental jaren premier van Libanon. 

Hij kwam om het leven bij een bomaanslag. Sindsdien is het gedaan met de status quo tussen Hezbollah en de soennieten. De aanslag werd gezien als een oorlogsverklaring van Iran aan Saoedi-Arabië. Koning Abdoellah van Saoedi-Arabië voelt zich verraden door Teheran, mede doorhet nucleaire programma waaraan Iran werkt. Hij roept Amerika op 'de slang de kop af te hakken.'

Abdoellah, 1924 - 2015; was van 1 augustus 2005 tot zijn dood koning van Saoedi-Arabië. 

Amerika probeert 'die kop eraf te hakken: doodt een belangrijk terroristenleider, + laat Saddam Hoessein executeren door de sjiietische regering (2006). De wijze waarop dat gebeurt is onwaardig in soennitische ogen. 

Pakistan 2011-2018.

Salmaan Taseer, 1944-2011. 

'De afvallige is dood.'

Gouverneur van Punjab. Tijdens zijn gouverneurschap kwam hij naar voren als een uitgesproken criticus van de Pakistaanse blasfemiewetten en riep daarom op tot gratie voor Asi Bibi.

Asia Bibi in Frankrijk, februari 2021.

Dit heeft Taseer met de dood moeten bekopen: zijn lichaam werd doorzeefd met kogels op 4-01-2011. Asia woont tegenwoordig in Canada. Zij had beweerd dat Jezus meer voor de mensheid had gedaan dan Mohammed. Vervolging vond plaats op grond van de wet op godslastering. 

Egypte, 2010-2016.

President Moebarak, 1981 - 2011; bracht het land geen vooruitgang, het stagneert, de jeugd is onrustig en gefrustreerd. 

Een uitbarsting volgt in 2011; Morsi, een lid van de Moslim-Broederschap, wordt gekozen in vrije verkiezingen. Teheran is blij, er zijn goede banden met de Broederschap en hen.

Hosni Moebarak, 1928-2020.

Meer dan een miljoen mensen eisen het vertrek van Moebarak en zijn regime op het Tahrir Plein. 

Op 11 februari 2011 trad Moebarak terug en droeg hij zijn taken over aan het leger. Hierna moest hij terechtstaan voor de betrokkenheid bij de dood van vele honderden burgers. In 2012 werd hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Mohamed Morsi, 1951-2019.

Morsi was maar één jaar president; moest terecht staan, werd ter dood veroordeeld, maar stierf kort na een rechtszitting. Afzetting vond plaats na overleg van legertop en de Saoedi's. Morsi maakte het hen gemakkelijk omdat hij veel fouten had gemaakt. 

Abdul Fatah Saeed Hussein Khalil al-Sisi, beter bekend als veldmaarschalk Sisi, 1954 geboren, is een Egyptisch politicus en militair. Sinds 8 juni 2014 is hij president van Egypte. Hij is vriend van het Saoedisch koningshuis. 

IRAK EN SYRIË, 2011-2018.

Bashar al Assad; volgde in 2000 zijn vader Hafiz al Assad op. 

Kreeg in zijn eigen land Syrië veel tegenstand. Tegen hem streden het 'Vrije Syrische Leger' en enkele rebellengroepen, zoals die van de Iraakse terrorist Baghdadi. Die had toen plannen voor IS. 

IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi - Foto EPA

Met medewerking van Iran stuurt ook Hezbollah zijn strijders, maar die steunen juist Assad, net als de Russen. De Saoedische geestelijken zijn woedend over de Iraanse interventie. 

In 2013 verovert Baghdadi de stad Raqqa. Er volgt een terreur van ISIS met groepsexecuties en kruisigingen. ISIS is tegen afgoderij en daarom worden beelden en andere cultuurschatten vernietigd. Het is het ongetemde wahabisme in zijn puurste vorm. 

Tempel van Baal- Shamin, Syrië. Opgeblazen door ISIS. 

Nieuwe strijders voor ISIS stromen van overal toe, ook van Europa. 

Saoedi-Arabië distantieert zich van ISIS, ontkent banden met Wahabisme. Maar ook in Saoedi-Arabië is erg veel verwoest aan historisch erfgoed. 

De Saoedi's steunen, samen met de Golfstaten, het "Leger van Islam'. Deze zijn minder wreed dan ISIS, maar ze willen Syrië wel zuiveren van sjiieten. 

Keerpunt is wanneer Obama verzuimt in te grijpen, wanneer Assad de red line overschrijdt, en tegen de waarschuwingen in toch chemische wapens inzet tegen de bevolking.

Rusland steunt Assad. ISIS wordt in 2017 verslagen, mede dank zij de bombardementen van Amerika en de geallieerden. 

De ontruimde gebieden worden weer ingenomen door Assad, Hezbollah, en de Iraanse troepen. 

Ongeveer 500.000 mensen kwamen om, 90 % hiervan was slachtoffer van Assad. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht. 

IRAN 2014-2019.

Voortdurend heerst er onvrede, maar de Revolutionaire Garde herstelt steeds de 'rust'. Iraniërs leiden feitelijk een dubbelleven, thuis vrij, muziek, alcohol, vrouwen ongesluierd... Openbaar netjes fundamentalistisch. 

Vrouwen gaan wél  regelmatig de straat op om hun afkeer te tonen van de chador. 

Mars in het kader van de campagne van Mousavi. Groen is de kleur van zijn partij.

Deze zogenaamde Groene  Revolutie vonds plaats in 2009. Moussavi probeerde Ahmadinejad te verslaan, die de radio- en tv-stations beheerste. 

Iran bevriest zijn nucleair programma vanaf 2012, omdat de sancties erg zwaar drukken op het land. Een akkoord wordt bereikt in 2015. 

Nieuwe demonstraties in 2017 worden wreed neergeslagen. Het land gaat gebukt onder de gevolgen van de Iraans-Iraakse oorlog. 

Wel beheersen de ayatollahs vier Arabische hoofdsteden: Beiroet, Damascus, Bagdad en Saana (Jemen). 

In Syrië in Irak strijden ze tegen ISIS. 

Saoedi-Arabië volgt de Iraanse opmars met grote ongerustheid, want hun leiderschap in de moslimwereld is in het geding. Het nucleair akkoord tussen Iran en de VS verontrust hen.

Hun onderlinge strijd wordt uitgevochten in Jemen. Die strijd woedt al vanaf 2011 tot nu toe. 

Een Jemeniet loopt langs huizen, verwoest door Saudische bombardementen. Foto EPA.

Inmiddels is de humanitaire crisis in Jemen bijna even groot als die in Syrië. 

Moord aan de Bosporus, Turkije-Saoedi-Arabië 2015-2019.

Mohamed Bin Salman, in 2019.

MBS wordt in 2015 minister van defensie en hoofd van de koninklijke rechtbank. Later wordt hij ook kroonprins. Is aanvankelijk ambitieus om zijn land te moderniseren, vrouwen mogen onder andere autorijden. De ene gropering vindt hem te ver gaan, de andere juist niet ver genoeg, hoe dan ook duldt MBS geen kritiek en menigeen belandt in de gevangenis.

Op 2 oktober 2018 wordt Kashoggi vermoord. Erdogan zet de ontkennnende Saoedi's pijnlijk te kijk, door een video te laten zien van de plek van de moord. Het is zeer vernederend voor Saoedi-Arabië, daar algemeen wordt aangenomen dat de kroonprins zelf persoonlijk opdracht voor de moord heeft gegeven. Internationale sancties dreigen, maar de koninklijke familie sluit de gelederen en ook de imam van de Grote Moskee neemt hem in bescherming. Volgens hem is de kroonprins 'goddelijk geïnspireerd'. 

Mohamed Bin Salman blijft dissidenten opjagen, gevangen zetten en martelen. De verhouding met Iran verslechtert verder. 

Qassem Soleimani, 1957-2020.

Iraanse generaal, Suleiman. De Saoedische kroonprins schakelt de Amerikanen in voor een gerichte wraakactie op Iran nadat Iran een Saoedische olie-installatie zwaar beschadigd had. Suleiman wordt gedood door een Amerikaanse raketaanval, in opdracht van Trump. 

Suleiman bestreed in zijn leven zowel Al Qaida als ISIS. 

Zwarte Golf, Kim Ghattas, 2021. - EEN.

 

Ondertitel:

Hoe de rivaliteit tussen Saoedi-Arabië en Iran het leven in het Midden-Oosten heeft verwoest

(In dit deel EEN werk ik door de eerste acht hoofdstukken heen. In TWEE volgt de rest van het boek.)

Een basaal onderscheid voor een goed begrip van dit boek is het verschil tussen sjiieten en soennieten. Zie hiervoor bijvoorbeeld HISTORIANET.

In het kort:

De soennieten en de sjiieten raakten verdeeld toen de profeet Mohammed in 632 overleed. De soennieten meenden dat de meest bekwame man onder de volgelingen van Mohammed hen moest leiden, de sjiieten vonden dat zijn schoonzoon en neef Ali dat moest doen.

Enkele belangrijke figuren, plaatsen enzovoorts uit het boek:

Iran:

Portret van Ruhollah Khomeini (1902-1989)

door Mohammad Sayyad

Mohammad Reza Shah Pahlavi,

de laatste Sjah van Perzië/Iran

1919-1980.

Staatsieportret.

Reza regeerde van 1941 tot 1979; in dat laatste jaar werd de monarchie omvergeworpen door de Islamitische revolutie. Reza overleed in ballingschap in 1980 in Egypte.

De sjah en zijn familie kort na de kroning 1967.

Bij die gelegenheid nam hij de traditionele titel van Koning der Koningen (sjah-in-sjah) aan, die gelijkstaat aan de keizerstitel.

Musa al Sadr, 1928-1978.

Al Sadr was een in Iran geboren Libanese geleerde en politiek leider die de Amalbeweging oprichtte. Hij leidde het verzet tegen de sjah van Perzië vanuit Libanon. Hij wilde Iran moderniseren, maar op een andere manier dan de sjah. Hij sprak redevoeringen uit die naar Iran werden gesmokkeld per cassettebandjes. Hierin riep hij op tot opstand, maar maakte geen propaganda voor Khomeini. Diens ideeën vond hij 'de vrucht van een zieke geest.'
Musa al Sadr verdween spoorloos in Libië in 1978.

Aanhangers van de Amalbeweging houden de beeltenis omhoog van Musa al Sadr in Beiroet op 31 augustus 2018. 

Foto STR/AFP via Getty Images

De afkorting Amal betekent ook 'hoop'. Amal is een sjiitische organisatie in Libanon die streeft naar de emancipatie van de sjiieten in dat land.

Saoedi-Arabië:

De Al-Masjid al-Haram: grote moskee te Mekka.

Met Pelgrims die de Tawaf uitvoeren.

De Tawaf  is de zevenvoudige ommegang rond de kaäba in Mekka op de eerste dag van de hadj. Tijdens de tawaf, waarbij de pelgrims niet mogen stilstaan, roepen zij: 'Hier ben ik o God, tot Uw dienst. Hier ben ik.' Zij zijn gehuld in ongenaaide kledij, eenvoudige witte kleden die verschillen in status en welstand tussen de pelgrims ongedaan maken. De foto hierboven is gemaakt vanaf de poort van Abdul Aziz. (Aziz was de stichter van Saoedi-Arabië.)

Juhayman al-Otaybi; deed zich voor als de mahdi, de verwachte verlosser, onder de naam Mohammed Abdullah al-Qatani. Eerder een crimineel dan een ware gelovige, een gelovige zou nooit de moskee bezetten met geweld. De nep-mahdi kwam door een granaat om het leven in 1979. 

Zie voor de bezetting van de Grote Moskee in Mekka door islamitische revolutionairen (geleid door deze Juhayman) DEZE SITE.

De nep-mahdi om het leven gebracht. Uiteindelijk werd de moskee ontzet met behulp van Franse commando's. Een gruwelijk einde.  

Ayatollah Khomeini noemde zichzelf nooit de Mahdi, maar hij nam wel het messiaanse charisma van de Mahdi aan en liet zich graag 'imam' noemen. Er waren onder de gelovigen velen die dachten dat Khomeini de Mahdi zou zijn.

Tombe van Eva in 1894, tijdens de Ottomaanse periode

De graftombe is, evenals verscheidene andere, in 1975 door de Saoedische autoriteiten met beton afgedekt om te verhinderen dat het een bedevaartsoord voor pelgrims zou worden. Dit gebruik werd als ongewenst en afgoderij (shirk) gezien door de wahabistische stroming die in Saoedi-Arabië de dominante richting binnen de islam is.

Bestorming en verwoesting Amerikaanse Ambassade in Islamabad, Pakistan, nadat Khomeini de schuld voor de terreurdaad van de Grote Moskee bij de Amerikanen had gelegd. 1979.

Ontwikkelingen in islamitische landen:

Saoedische koninklijke familie loopt aan de leiband van wahabistische geestelijken. Vrouwen weg van de tv, bioscopen dicht, religieuze politie terroriseert bevolking.

Khomeini in Iran verbiedt muziek, alcohol en gemengd zwemmen. Verplicht stellen van sluiers voor vrouwen; duizenden politieke gevangenene worden geëxecuteerd. 

De betrekkingen tussen Iran en Saoedi-Arabië verslechteren; Kohmeini spreekt over Saoedi's als 'de kamelengrazers van Riyad... de meest eerloze en woeste leden van het menselijk geslacht. De Saoedi's op hun beurt spreken denigrerend over het sjiisme. Ze verbreiden systematisch hun wahabisme. 

1979 volgende conflicthaard: Afghanistan. De Sovjet-Unie komt de daar bevreinde communistische regering te hulp door het Rode Leger te sturen. 

Russische APC-pantserwagens in Afghanistan, 1979. 

Bron: wikimedia commons

De ingreep mislukt, er breekt een burgeroorlog uit, waarbij de rebellen steun krijgen van Saoed-Arabië, dat spreekt van de 'islamitische strijd tegen de goddeloze communisten'. Achter Saoed-Arabië zitten weer de VS. Die meteen maar weer (Koude Oorlog!) de Russen bevechten. 

Syrische president Hafez al-Assad; 1930-2000. Vader van de huidige president, Bashar Assad.

Officieel portret. 

Alawiet.

De alawieten geloven dat de Twaalf Imams de enige rechtvaardige opvolgers van Mohammed zijn, net als Mozes en Jezus ook hun twaalf apostelen gehad zouden hebben.

In Syrië zijn de alawieten in de minderheid, maar spelen wel de baas over de soennieten.

Intussen zoekt Khomeini toenadering tot president Assad van Syrië. Assads geloof, het alawisme, is verwant aan het sjiisme. Assad heeft veel te stellen met de soennitische meerderheid in zijn land. De soennitische Moslim Broederschap pleegt aanslagen. In 1982 rekent Assad met hen af, hij vermorzelt de Broederschap, ruim 15.000 mensen komen om. 

Een montage van het bloedbad van Hama, 1982. 

Samengesteld uit foto's die beschikbaar zijn op Wikimedia Commons. 

Het bloedbad werd uitgevoerd op last van Hafez al Assad. 

Kim Ghattas noemt een aantal van ruim 15.000 doden, maar die schattingen lopen uiteen. 

1979 (alweer!): 

Saddam Hoessein wordt president van Irak. Keert zich tegen de sjiieten, de Koerden en de linkse progressieven in eigen land. Gruwelijke Ba'ath-partij.  (De Ba'ath-partij is weg uit Irak sinds 2003, maar is nog steeds aanwezig in Syrië.)

Saddam Hoessein

1937-2006

Saddam is gewelddadig in eigen land; hij vermoordt onder vele anderen een Iraakse ayatollah. Khomeini roept daarna op tot afzetting Saddam. 

In 1980 verklaart Saddam de oorlog aan Iran (na een bezoek aan Saoedi-Arabië), 

Irak krijgt vliegtuigen van Rusland. Die bombarderen Iran. 

Steun vanuit Saoedi-Arabië wordt ontkend, maar dat land, Koeweit en andere Golfstaten geven Irak wel omvangrijke financiële steun. 

Syrië kiest de kant van Iran (de alawieten zijn verwant met de sjiieten). De overwinning gaat niet zo simpel als Saddam hoopte, de strijd gaat acht jaar duren. Grote delen van Iran worden verwoest. Khomeini vergroot zijn greep op de bevolking. dankzij de oorlog en de buitenlandse dreiging. 

Montage Iran-Irakoorlog. 

Het leger van Irak zette op grote schaal chemische en biologische wapens in. Onder de chemische wapens die gebruikt werden waren mosterdgas, sarin en tabun. 

Ontwikkeling Egypte, 1977-1981. 

President Sadat treedt aan in 1970, na het overlijden van Nasser. Sadat is Soenniet, hij voert een liberaal economisch beleid. 

Geeft ruimte aan het salafisme in zijn rijk. een fundamentalistisch-soennitsche stroming. 

Ondervindt weerstand tegen zijn beleid door zijn bezoek aan Israël in 1977. 

De Israelische premier Menachem Begin (R) en de Egyptische president Anwar Sadat;  King David Hotel, 19 november 1977. 

Foto (Ya'akov Sa'ar/GPO archive)

Arabieren beschuldigen Sadat van het verbreken van de Arabische eenheid. Hij doet ook niets voor de Palestijnse zaak. Arafat voelt zich verraden. 

Anwar Sadat, 1918-1981.

De 'gelovige president'

Een jonge Yasser Arafat;

1929-2004.

Egyptische diva Umm Kulthum, 1904-1975

'Ze heerste met haar stem over de Arabische wereld.'(Ghattas, p. 120)

Muziek (tenzij godsdienstig, met allerlei voorschriften) is voortaan verboden door fundamentalisten in alle moslimlanden.

In 1981 wordt Sadat vermoord. tijdens een militaire parade, door een jonge officier met banden met de fundamentalisten. De gehoopte fundamentalistische opstand in Egypte blijft echter uit.

De moordaanslag door militairen op de Egyptische president Anwar Sadat op 6 oktober 1981, tijdens een overwinningsparade in Cairo.

  (FOTO AFP)

'Ik heb de Farao gedood!'

Pakistan, 1978-1986.

Sinds de onafhankelijkheid van de staat in 1948 formeel een islamitische republiek, maar met grote seculiere invloed. De theoloog al-Maududi speelde een prominente rol in het debat. 

Abu al Maududi

Abu Ala Maududi is voor de 'politieke Islam' wat Karl Marx was voor het Communisme. Zie: DEZE SITE

Ghattas noemt Maududi 'de belangrijkste denker van het islamitisch reveil in de twintigste eeuw'.  Hij legde de basis voor de hedendaagse politieke islam, het radicale salafisme en het jihadisme. 

In 1977 treedt Zia, legerleider, aan. Hij zet premier Bhutto af. 

Ziaul Haq (L) en voormalig premier Zulfiqar Ali Bhutto.

 Foto van DEZE SITE.

Vrouwen die dupatta dragen

Vrouwen werden meteen onderdrukt na de omwenteling in Pakistan. Weg met de gekleurde dupatta, maar ook met werk, onderwijs, vreugde.... Ze worden gedegradeerd tot tweederangsburgers. Met dank aan Maududi en Ziaul Haq. En op de achtergrond de steun van Saoedi-Arabië. Daarvanuit pleit men voor 'opheffing van seculiere systemen hun vervanging door het sharia-recht.'

Bhutto wordt geëxecuteerd, ook Amerika steunt Zia...(!!) In ruil voor die steun mogen de Amerikanen vanuit Pakistan hulp bieden aan de Afghaanse rebellen in hun oorlog tegen de Russen....

Zie Historisch Nieuwsblad:

VS steunden Afghaanse moslimstrijders al voor de Russische inval

Premier Zulfikar Ali Khan Bhutto, 1928-1979; afgezet en vermoord door Zia.

Libanon: 1982-1988

Vanuit Zuid-Libanon vallen Palestijnen Israël aan. Hierdoor Burgeroorlog vanaf 1975, én door spanningen tussen christelijke, soennitische n sjiitische bevolkingsgroepen. 

1982: inval Israëlisch leger. 

Vervolgens: inval Iraanse Republikeinse garde via Syrië. Vestigen zich in Bekaa-vallei. 

De Bekaa-vallei was gedurende de Libanese Burgeroorlog (1975 -1990) een van de plekken waar hevig gevochten is.

Jongeren worden opgeleid tot zelfmoordterrorist. Ontstaan Hezbollah-beweging, ("Partij van God") die onder invloed van Iran tot stand kwam. Hezbollah bestrijdt zowel Israël als de internationale vredesmacht. 

1985 terugtrekking Israël uit zuid-Libanon. 

Markt Peshawar (plaats in het noorden van Pakistan)

Sinds de jaren tachtig werd Peshawar het zenuwcentrum van de anti-Sovjet-mujahideen die in het nabijgelegen Afghanistan vochten tegen de Sovjet-Unie. 

Door de instabiliteit in Afghanistan en de poreuze grens is Peshawar het slachtoffer geweest van talrijke aanvallen van de Taliban. In 2010 waren er meer dan 100 terroristische aanslagen. In 2014 was Peshawar getuige van een gruwelijke terroristische aanslag op een school waarbij 149 mensen werden gedood. 

Iran (Khomeini) steunt de sjiieten, de Saoedi's steunen Zia en de Afghanen die tegen de Russen strijden. Amerika doet mee.

Osama bin Laden financiert het 'servicebureau' voor Afghaanse vluchtelingn; hieruit komt later Al-Qaida voort. 

Osama, rond 1997. 

Het Afghaans Service Bureau werd in 1984 opgericht om fondsen te werven en buitenlandse moedjahedien te rekruteren voor de oorlog tegen de Sovjets in Afghanistan. 

Madrassa (Koranschool) in een moskee. 

In de fundamentalistische soennitische Koranscholen krijgen Afghaanse leerlingen een opleiding, en in hun midden ontstaat de Taliban.  

Ehsan Elahi Zaheer; 1945-1987.

Islamitisch soennitisch geestelijke. Keerde zich tegen Iraanse revolutie. Gedood door bomaanslag.