Dunkirk, BBC-serie, 2004.

Dvd-hoes

Door het boek In Europa van Geert Mak was ik geïnteresseerd geraakt in de film Dunkirk. Ik kon hem ook gemakkelijk huren.... dacht ik. 

Achteraf blijkt, dat ik niet de film Dunkirk, van Christopher Nolan uit 2017, te pakken had, maar de BBC-serie uit 2004. Dit is een docudrama, met 'echte' beelden en nagespeelde scenes. 

Hier Benedict Cumberbatch, als de moedige en eigenzinnige Jimmy Langley.

De film geeft de evacuatie van meer dan 300.000 Britse soldaten weer uit Duinkerken, aan het begin van de oorlog. Zij zaten vast in Duinkerken, de Duitsers hadden hen haast letterlijk in de tang, hun pantserdivisies rukten op rondom Duinkerken, de Engelsen konden alleen richting zee ontkomen.

Archieffoto uit 1940

Ik kon geen betere kaart vinden; in de film wordt een eenvoudiger kaart gegeven, en is goed te zien hoe het net zich rond de Engelsen sluit. NB: ook Fransen werden geëvacueerd, het is dus beter van Geallieerden te spreken. Maar het waren wel veel méér Engelsen dan Fransen. Het drama Boulogne sur Mer, zoals ik dat bij Mak las (p. 456), wordt niet genoemd in dit docudrama. Het is puur vanuit de Britse optiek geschreven. 

Het script voor de film is van Alex Holmes,  Neil McKay en Lisa Osborne. Alex Holmes was ook de regisseur. 

Het was een schokkende film om naar te kijken. Er moesten verschrikkelijke beslissingen genomen worden. Ontkomen via zee leverde allerlei problemen op: er waren geen schepen voorhanden, althans niet genoeg; de branding maakte het aan boord gaan lastig; er was een pier maar daar konden weer geen al te grote schepen aanleggen; er was gewoon te weinig plaats. Vooral dit laatste: dat deed de legerleiding besluiten, dat gewonde soldaten niet mee konden, een brancard nam meer plaats in dan een persoon die gewoon op zijn benen stond. 

Ook de discussie tussen Churchill en Halifax loog er niet om: Halifax wilde vredesbesprekingen voeren met de Duitsers, met Italië als tussenpersoon. Churchill weigerde dit. De geschiedenis heeft hem gelijk gegeven, maar het standpunt van Halifx was goed te begrijpen. 

Boven en onder: nagespeeld.  

Toen de film uitkwam (2004), werd hij druk bezocht in de bioscopen in Duinkerken. 

Boven en onder: historische beelden 

Zeker is - en dat laat de film heel mooi zien - dat zonder deze opmerkelijke geïmproviseerde evacuatie, die vrijwel elk Brits schip groter dan een roeiboot mobiliseerde, de Tweede Wereldoorlog misschien vijf jaar eerder was geweest met enorm verschillende en uniform rampzalige resultaten.

De hele evacuatie staat bekend als Operatie Dynamo.

Nagebouwde schuur bij La Plaine Au Bois, ter nagedachtenis van de gestorven soldaten. Wornhoudt massacre. 

Een van de weergegeven gebeurtenissen in de Duinkerken documentaire is de slachting bij Wormhoudt. De nazi's onder leiding van Wilhelm Mohnke vermoordden daar tachtig Franse en Engelse soldaten in een schuur. Verschrikkelijk! Mohnke is nooit vervolgd voor deze misdaad.

Het docudrama volgt de soldaat Alf Tombs, één van de overlevenden. Dank zij zijn getuigenis krijgen we zo een inkijk in bij voorbeeld de problemen van de bevoorrading, maar ook de onderlinge kameraadschap. (Een voorbeeld van de slechte bevoorrading: ze hadden geen handgranaten, alleen rookbommen! Soldaten hadden dagenlang niets te eten of te drinken.) 

Eenzelfde inkijk in de dagelijkse gang van zaken geeft de bemanning van een vissersschip, die vanuit Engeland komen helpen. Ze willen hun schip niet zomaar afstaan, en gaan zelf dan maar mee om te  helpen bij de evacuatie. Helaas vaart het schip bij terugkeer naar Engeland op een mijn. 

Er is ook een 'macroscopische' kijk op de gebeurtenissen. We volgen Bertram Ramsay, de architect van de evacuatie. Door zijn plan worden 338.226 Britse en geallieerde soldaten uiteindelijk gered, zij  vormden de basis voor de beslissende uitslag van de oorlog vijf jaar later. 

Admiraal Bertram Ramsay staat hier op de achterste rij, tweede van links. Met hem andere D-Day-planners. 

Simon Russell Beale speelt Churchill. 

De woorden van Churchill maken nog steeds indruk. Hij inspireerde zeker, gaf de mannen moed om hun leven in te zetten in de strijd tegen de nazi's. 

Trailer

Alex Holmes, 'multi award winning director.' 

Ik las trouwens, dat na Duinkerken ook andere havens centrum waren voor evacuatie van Geallieerden. Deze grootscheepse evacuatie staat bekend onder de naam Operatie Ariel. 

Havens die gebruikt werden gedurende tijdens de evacatie van Britse en geallieerde troepen, van 15 tot 25 juni, onder codenaam Operatie "Ariel"

Nog even noemen: het ging om de evacuatie van de British Expeditionary Force. 

De bedreiging uit de lucht kwam van de Junckers Ju 87, oftewel de Stuka's: Sturzkampfflugzeug (duikgevechtsvliegtuig). De Duitsers waren hiermee superieur in ht begin van de oorlog, de geallieerden waren hier totaal niet op voorbereid. Huilend geluid, bijnaam: 'de bazuinen van Jericho.'