Op jouw bruiloft, Carson McCullers, 2019.

"Het wanhopige verlangen om ergens bij te horen is nooit ontroerender, kwetsbaarder en genuanceerder verpersoonlijkt dan in de gedaante van Frankie Adams."  

uit: VPRO-Boeken, bij de heruitgave van dit werk. 

Boekomslag, uitgave van 2019; vertaling van Molly van Gelder. 

Oorspronkelijke titel; uitgave 1946. 

Zelfde uitgave, ander omslag.  

Zoals alle boeken van Carson McCullers speelt ook dit boek in het zuiden van de Verenigde Staten. De sfeer is weer heel herkenbaar: een zwarte bediende, de hitte, het huis dat vervuilt, de eenzaamheid van de hoofdpersoon.

Dat is Frankie Adams, tenminste, zo noemt ze zich in het eerste deel; in het tweede deel heet ze F. Jasmine, en in het derde heet ze Frances. 

Frankie heeft in het boek vooral te maken met haar zwarte verzorgster Berenice, die één glazen oog en een gewoon oog heeft; het glazen oog is blauw, het gewone zwart. Ze heeft olie-achtige vlechtjes op haar hoofd gedrapeerd. Verder is er de vijfjarige John Henry West, haar neefje. Haar moeder stierf in het kraambed bij haar geboorte, haar vader heeft een juwelierszaak, en is er bijna nooit. Wel is Frankie heel lang blijven slapen in zijn bed bij hem, angstig. 

Verder speelt een roodharige soldaat een rol, en in de verte de broer van Frankie en zijn bruid.

Beeld uit de film: vader, Frankie, Janice en Jarvis. 

De beginzinnen zijn geweldig: 'Het gebeurde allemaal in die groene, idiote zomer teon Frankie twaalf was.Die zomer hoorde ze al heel lang nergens bij. Ze was nergens lid van en stond overal buiten. Los van de wereld draalde ze maar wat op drempels, en ze was bang.'

Er gebeurt  erg weinig in het boek, we beleven alles wat er zich afspeelt in het hoofd van Frankie. Haar broer Jarvis gaat trouwen met Janice, in Winter Hill, en zij zal er met haar vader heengaan. Ze heeft geen vriendinnen, de enige die ze heeft is de kleine John Henry, die ze naar haar hand wil zetten. Prachtig vormgegeven zijn de nog niet tot wasdom gekomen gedachten en gevoelens in haar hoofd, waarmee ze worstelt. Ze heeft ook gesprekken met Berenice, die vertederend zijn, maar tegelijk ontnuchterend.

Berenice als substituut-moeder, 

Frankie vindt rust in haar hoofd voor het gekke verlangen dat ze voelt, als ze beseft dat ze één is met haar broer en zijn bruid; dat ze naar hen toe wil, haar huidige thuis wil verlaten, en met het bruidspaar mee de wereld in wil trekken.

Ze kleedt zich intussen als een puber doet die groot wordt, mooi, en trekt zo de soldaat naar zich toe. Een dronkelap. Zij voelt dat er iets niet klopt, maar het ontbreekt haar aan het inzicht wat dat is. Ze zal de avond daarna terugkeren naar waar hij woont, in het hotel. Daar rpobeert hij haar in bed te krijgen, maar ze lsaat hem bewusteloos met een waterkan. 

Ze maakt de reis naar Winter Hill, met Papa, Berenice en John Henry. De bruiloft is een grote teleurstelling, en natuurlijk gaat ze niet mee met het bruidspaar.

Ze is een paar uur gelukkig met de gedachte dat ze weg zal lopen, en met Janice en Jarvis mee zal gaan. 

Ze is bang dat ze de soldaat misschien vermoord heeft, maar dat is niet zo. Intussen houdt het boek je wel gevangen met al Frankies/Frances' ontwikkelingen. We zijn blij dat al haar wegloop-avonturen goed zijn afgelopen.... en dan zit het venijn in de staart, als niet het meisje wat overkomt, maar John Henry onverwacht sterft aan een hersenbloeding. Frankie krijgt eindelijk een normale vriendin.

Natuurlijk verwacht niemand de dood van dit kind, rechts. De lezer ook niet. 

Ik citeer hier een mooi stukje uit de recensie van VPRO-boeken: 

'Buitenbeentjes, misfits, verdoolde zielen, Carson McCullers wist ze als geen ander te portretteren. Deze week verschijnt een heruitgave van Op jouw bruiloft, misschien wel haar grootste meesterwerk.'

Carson McCullers

'Een reeks Notities over schrijven, in december 1959 in het tijdschrift Esquire gepubliceerd onder de wat galmende kop The Flowering Dream, opende Carson McCullers (1917-1967) met wat ze in dat verband als een sleutelscène zag. Een jaar of vier was ze, toen ze met haar kindermeisje langs een klooster liep. (Het klooster waarin destijds vermoedelijk de St. Joseph’s Academy was gevestigd, in het centrum van Columbus, Georgia, waar de schrijver als Lula Carson Smith werd geboren.)

Ik denk dat dit haar bekendste werk is. 

‘De kloosterpoorten stonden bij uitzondering open,’ herinnerde ze zich. ‘Ik zag de kinderen ijsjes eten, spelen op ijzeren schommels, en ik keek gefascineerd toe.’ Ze wilde dolgraag naar binnen om mee te doen, uiteraard, maar dat mocht niet van haar begeleidster, omdat ze niet katholiek was. En de volgende dag bleek het hek weer dicht. Jarenlang bleef ze dromen van wat zich daarachter allemaal afspeelde. ‘Ik heb zelfs een keer op die kloostermuur staan bonken. Ik wist al die tijd zeker dat er een fantastisch feest gaande was, maar ik kon er niet komen.’

Ander boek van Carson, Klok zonder wijzers.

'Na een witregel voegde McCullers daaraan toe: ‘Geestelijk isolement is de basis van de meeste van mijn thema’s.’ Ten overvloede, ben je geneigd te denken. Want voor lezers die haar een beetje hadden gevolgd sinds ze op haar 23ste debuteerde, zal de symboliek van de scène overduidelijk zijn geweest.
De perfecte ontstaansmythe is het, voor de literaire schutsvrouwe van de verschoppelingen. Een schrijver wier werk (en tragische levensverhaal) bij elke nieuwe generatie weer tot de verbeelding spreekt; en dan vooral tot die van de niet zo zeldzame lezers die zich ooit buitengesloten hebben gevoeld. Buitenbeentjes. Misfits, op zoek naar liefde en acceptatie. Geen wonder ook, want in haar beste werk wist ze dergelijke personages als weinig anderen te portretteren en een stem te geven.

Voor de film: zie YouTube.

Het boek is ook verfilmd, in 1952, en nog een keer in de jaren negentig. McCullers heeft het oorspronkelijk als boek geschreven, maar het ook omgewerkt tot toneelstuk.